Τους τελευταίους μήνες δεν είναι λίγες οι φορές που απασχόλησε την τοπική και κεντρική ειδησεογραφία το ζήτημα της επιστροφής στο χωριό. Από τις στήλες μας είχαμε εντοπίσει εγκαίρως το θέμα αλλά και τις δυσκολίες που υπάρχουν και τις προϋποθέσεις για να συμβεί αυτό χωρίς σοβαρά προβλήματα. Μέσα σε όλη αυτή τη συζήτηση το θέμα που δεν έχει διερευνηθεί είναι το πώς αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι του χωριού μια τέτοια προοπτική. Εκ πρώτης όψεως και εφόσον υπάρξει πράγματι ένα αξιοσημείωτο ρεύμα, μπορεί να αλλάξουν προς το καλύτερο πολλά πράγματα στο χωριό. Σε πάρα πολλές περιοχές οι οικισμοί κατοικούνται ουσιαστικά από γέροντες και οι νέοι άνθρωποι σπανίζουν. Η ωφέλεια της τοπικής κοινωνίας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι αυταπόδεικτη αλλά είναι και πολλά τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Φαίνεται πως ένα από τα πρώτα προβλήματα που χρειάζεται να ξεπεραστούν είναι η δυσπιστία ορισμένων στρωμάτων του αγροτικού πληθυσμού και εκφράστηκε με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο σε τελευταία ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ενωσης Νέων Αγροτών. Σε αυτή σημειώνεται μεταξύ άλλων για την έρευνα του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης που δείχνει τάση επιστροφής στο χωριό πολύ μεγάλων τμημάτων κατοίκων των μεγάλων αστικών κέντρων: "Προφανώς δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι οι αστοί που επιθυμούν την ύπαιθρο και κάνουν αναγωγή του τρόπου ζωής, πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς της πόλης, με μερικά μόνο επαγγελματικά στοιχεία, στο ωραίο από μακριά, φυσικό περιβάλλον της υπαίθρου. Διότι ήδη νέοι αγρότες σκέφτονται σοβαρά να βρουν άλλες επαγγελματικές διεξόδους, εξ αιτίας του ασφυκτικού και αλλοπρόσαλλου αγροτικού επαγγελματικού περιβάλλοντος (με ετεροκαθορισμό του αγροτικού αντικειμένου, με 300.000 απασχολούμενους κατά 35% αγρότες, με 600.000 περίπου "αγρότες", απαγορεύσεις στην καθετοποίηση της εκμετάλλευσης κ.λπ. […] Σήμερα στην Ελλάδα οι αγρότες είναι περίπου 300.000 και εισπράττουν 2 δισ. ευρώ από το σύνολο της αγροτικής παραγωγής που ανέρχεται σε 9,7 δισ. ευρώ. Τα υπόλοιπα 7,7 εκ. ευρώ τα παίρνουν οι ετεροαπασχολούμενοι (δημόσιοι υπάλληλοι, γιατροί, δικηγόροι, ελεύθεροι επαγγελματίες, βιοτέχνες, ιδιοκτήτες καταστημάτων κ.λπ.). Η επιστροφή στο χωράφι για τους αστούς ίσως δεν είναι απλός περίπατος. Δυστυχώς είναι δύσκολο να είσαι αγρότης. Είναι δύσκολο να είσαι νέος. Είναι πολύ δύσκολο να είσαι με πολλά εκπαιδευτικά προσόντα. Και είναι ιδιαιτέρως δύσκολο να είσαι νέος αγρότης. Αν μάλιστα το συνδυάσεις και με την μη κομματική ένταξη, είναι ακόμη δυσκολότερο να επιβιώσεις σε ένα βαθιά κομματικοποιημένο περιβάλλον".
Στο απόσπασμα που προαναφέραμε υπάρχουν ασφαλώς πολλές αλήθειες αλλά και μια λογική που καλλιεργείται συστηματικά εδώ και πολλά χρόνια ενσυνείδητα ή ασυνείδητα, ιδιαίτερα στις πιο δυναμικές περιοχές. Πρόκειται για την υποβόσκουσα αντίθεση ανάμεσα σε εκείνους που ζουν ουσιαστικά από την αγροτική δραστηριότητα και τους ιδιοκτήτες γης που είναι ετεροεπαγγελματίες. Μπροστά στα αδιέξοδα κερδίζει έδαφος η ιδέα να αποξενωθούν με διοικητικό τρόπο οι ετεροεπαγγελματίες από τη γη: Με τον αποκλεισμό από τις επιδοτήσεις, με τη φορολόγηση της ιδιοκτησίας και άλλες μεθόδους που θα κάνουν ασύμφορη τη διατήρηση της αγροτικής γης.
Τέτοιες λογικές από τη μια πλευρά αποπροσανατολίζουν από το κεντρικό πρόβλημα που είναι η απουσία αγροτικής πολιτικής και από την άλλη προετοιμάζουν το έδαφος για νέα φοροεπιδρομή. Η συντριπτική πλειοψηφία των ετεροεπαγγελματιών ανήκει σε στρώματα του πληθυσμού που πλήττονται βαρύτατα από την κρίση. Αυτοί αποτελούν και το μεγαλύτερο ποσοστό εκείνων που σκέπτονται την επιστροφή στο χωριό καθώς έχουν τη δυνατότητα να αξιοποιήσουν την περιουσία τους είτε για να επιβιώσουν, είτε για να κάνουν ένα νέο επαγγελματικό ξεκίνημα. Οταν η ανεργία καλπάζει στις πόλεις, τα λουκέτα στα καταστήματα πολλαπλασιάζονται και φως δεν φαίνεται στον ορίζοντα, η γενέθλια γη είναι λύση από πολλές πλευρές.
Και σε προηγούμενα σημειώματα τονίσαμε ότι το κύριο ζήτημα σε αυτή την ιστορία είναι η οργάνωση της υποδοχής ενός τέτοιου ρεύματος έτσι ώστε να υπάρξει ομαλή και δημιουργική ενσωμάτωση στην τοπική κοινωνία. Από εκεί και ύστερα από κοινού μπορεί και πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα τα οποία εντοπίζονται σε άλλα σημεία της ανακοίνωσης. Ενα χαρακτηριστικό απόσπασμα: "Ο ανορθολογικός κατακερματισμός του αγροτικού επαγγελματικού χώρου σε 4-5 υπουργεία την στιγμή που για τους άλλους εξ ίσου σημαντικούς τομείς δημιουργούνται one stop εξυπηρετήσεις, θα μπορούσε να εκληφθεί ως ηθελημένη αντιαγροτική προσπάθεια". Ως δείγματα τέτοιας λογικής αναφέρονται η απουσία ουσιαστικής διαβούλευσης με τους αγρότες για το νερό άρδευσης (αρμοδιότητα του υπουργείου Περιβάλλοντος), το γεγονός ότι το υπουργείο Τουρισμού "εκχωρεί" τον αγροτουρισμό σε άσχετους με την αγροτική οικονομία, τα προβλήματα που εμφανίστηκαν με την ένταξη στο πρόγραμμα νέων αγροτών κ.λπ.
Θα μπορούσαμε να προσθέσουμε ακόμη πιο σοβαρά προβλήματα που έχουν να κάνουν με τον προσανατολισμό της αγροτικής οικονομίας, με τον τρόπο αντιμετώπισης των σοβαρών διαρθρωτικών προβλημάτων, τα έργα υποδομής, την εκπαίδευση και πάει λέγοντας. Στην πράξη το πρόβλημα δεν είναι οι "αστοί" που θέλουν να επιστρέψουν, ούτε οι ετεροεπαγγελματίες που έχουν αγροτικό εισόδημα. Είναι η απουσία αγροτικής πολιτικής και φροντίδας για τη ζωή στο χωριό που κάνουν τα πράγματα εξαιρετικά δύσκολα σε έναν τομέα ο οποίος αποδεδειγμένα πλέον θα μπορούσε να παίξει ρόλο στην αντιμετώπιση των προβλημάτων που γεννά η κρίση. Αυτό εκφράζεται με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο στην αμηχανία του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης απέναντι στην καινούργια κατάσταση που δημιουργείται και στην απουσία στρατηγικής για την ενίσχυση διατροφικών κλάδων στους οποίους η χώρα δυστυχώς έχει γίνει τραγικά ελλειμματική. Με την αδυναμία των συνεταιριστικών οργανώσεων να αρθρώσουν πρόταση για την αγροτική οικονομία. Αλλά και με την απερίγραπτη προγραμματική ένδεια των κομμάτων  που "καθαρίζουν" με υποσχέσεις και συνθήματα που επαναλαμβάνουν εδώ και χρόνια.