Οι βελτιώσεις πρέπει όμως να φτάσουν κάποτε μπροστά στην πόρτα του κάθε πολίτη και πρέπει, επίσης, να γίνει απλούστερη και φτηνότερη για τις μικρές επιχειρήσεις η πρόσβαση σε δάνεια από τις τράπεζες».

Αυτά αναφέρει ο Γενς Μπάστιαν, πρώην μέλος της «Task Force» της Κομισιόν για την Ελλάδα (2011- 2013), σε συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, με αφορμή την εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν την περασμένη Τρίτη το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής και το -προσκείμενο στο Χριστιανοκοινωνικό Κόμμα της Βαυαρίας (CSU)-Ίδρυμα Χανς Ζάιντελ (Hanns Seidel), για τις Ευρωεκλογές με θέμα: «Η Ευρώπη πουλάει;»

Κατά την γνώμη του Γερμανού οικονομολόγου «είναι λάθος να ζητούνται τόσο συχνά πρόωρες εκλογές. Εάν μεταξύ ευρωεκλογών και εθνικών εκλογών μεσολαβήσουν 4 μήνες εικασιών, τότε υπάρχει ο κίνδυνος δυσμενών επιπτώσεων στην οικονομία» και γι αυτό πιστεύει ότι «θα ήταν καλύτερα να γίνουν στην ώρα τους, τον Οκτώβριο».

Για τη Συμφωνία των Πρεσπών λέει ότι «είναι ένα τετελεσμένο γεγονός και είναι η ώρα να πάμε παρακάτω. Yπάρχουν πολλοί τομείς με τους οποίους μπορούν να καταπιαστούν και οι δύο χώρες, όπως για παράδειγμα οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, οι εμπορικές συμφωνίες» και τονίζει δε ότι δεν πρέπει να υποτιμάται το γεγονός ότι «για πρώτη φορά η Ελλάδα και η λέξη κρίση δεν ταυτίζονται. Αυτό σημαίνει ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει ένα κέρδος αξιοπιστίας για την Ελλάδα το οποίο δεν είχε τα τελευταία 10 χρόνια. Δεν επιτρέπεται να υποτιμά κανείς την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό στην προσπάθειά της να αναπτυχθεί τα επόμενα χρόνια και την ανάγκη να συνεχίσει να ξανακερδίζει σε αξιοπιστία».

Για το αν «πουλάει η Ευρώπη», ο κ. Μπάστιαν λέει πως «η «πώληση» έχει γίνει δυσκολότερη και οι τιμές παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Πάντως, οι πολίτες επωφελούνται (από την Ευρώπη) και χωρίς να το αντιλαμβάνονται, όταν «ταξιδεύουν λ.χ. πιο απλά επειδή υπάρχει το ευρώ και ο χώρος του Σένγκεν, έστω και αν μερικές φορές πρέπει να επιδείξουν το διαβατήριό τους, από την κατάργηση το τέλους περιαγωγής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλοί νέοι άνθρωποι επωφελούνται από το πρόγραμμα Erasmus». Εκφράζει δεν την άποψη ότι «η Ευρώπη κινητοποιεί βέβαια, αλλά αυτό μπορεί να οδηγήσει και πολίτες, οι οποίο εδώ και χρόνια δεν ψηφίζουν, να πάνε να ψηφίσουν ώστε να ασκήσουν αντίρροπη πίεση και να ψηφίσουν κόμματα για το Ευρωκοινοβούλιο, τα οποία στην πραγματικότητα δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον να συνεισφέρουν στην διατύπωση κοινών ευρωπαϊκών θέσεων, πολύ περισσότερο να προσφέρουν λύσεις».

Στο ερώτημα εάν θεωρεί ότι η αυστηρή πολιτική λιτότητας έχει συμβάλει στη δυσπιστία για την Ευρώπη, στον Νότο τουλάχιστον της Ευρώπης, ο κ. Μπάστιαν απαντά: «δεν θα απέδιδα την ευθύνη μόνο στην λιτότητα. Εν τούτοις, είναι σαφές ότι η λιτότητα συνδέεται με ορισμένες χώρες, με την συμπεριφορά ορισμένων χωρών, ιδίως της Γερμανίας, της Αυστρίας και σε ένα περιορισμένο βαθμό επίσης και της Γαλλία, χώρες τις οποίες πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία την Κύπρο και την Ιρλανδία θεώρησαν ταπεινωτικές, αλαζονικές».

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη

Kύριε Μπάστιαν «πουλάει η Ευρώπη»;

Καταρχάς η «πώληση» έχει γίνει δυσκολότερη, οι τιμές παρουσιάζουν διακυμάνσεις. Θα μπορούσε να θέσει κανείς διαφορετικά το ερώτημα: Έχει απήχηση Ευρώπη, μπορεί να προσεγγίσει εκείνους τους οποίους αφορά, δηλαδή τους ψηφοφόρους; Γι αυτό μπορεί να αμφιβάλει κανείς. Η Ευρώπη κινητοποιεί βέβαια, αλλά αυτή η κινητοποίηση μπορεί να οδηγήσει και πολίτες, οι οποίο εδώ και χρόνια δεν ψηφίζουν, να πάνε να ψηφίσουν ώστε να ασκήσουν αντίρροπη πίεση και να ψηφίσουν κόμματα για το Ευρωκοινοβούλιο, τα οποία στην πραγματικότητα δεν έχουν κανένα ενδιαφέρον να συνεισφέρουν στην διατύπωση κοινών ευρωπαϊκών θέσεων, πολύ περισσότερο να προσφέρουν λύσεις.

Ένα άλλο θέμα είναι ότι οι προκλήσεις στην Ευρώπη, όπως έγινε σαφές και από αυτήν την εκδήλωση, έχουν λάβει τέτοιες διαστάσεις, ώστε συχνά είναι πολύ δύσκολο να εξηγηθεί σε πολίτες διαφορετικής ηλικίας, γενιάς, προέλευσης, εθνικότητας τί ακριβώς σημαίνει Ευρώπη, ποιά είναι πραγματικά τα σημαντικά θέματα. Πολλά από αυτά είναι πολύ σύνθετα, πολλά θέματα είναι αδύνατο να εξηγηθούν με απλές λέξεις ή να βρεθούν απλές λύσεις...

Σε τελευταία ανάλυση όμως όλα περιστρέφονται γύρω από τα χρήματα. Θεωρείτε ότι η αυστηρή πολιτική λιτότητας έχει συμβάλλει στην δυσπιστία για την Ευρώπη, στον Νότο τουλάχιστον της Ευρώπης;

Δεν νομίζω ότι είναι μόνο τα χρήματα που επηρεάζουν την στάση των πολιτών απέναντι της Ευρώπη. Οι πολίτες επωφελούνται και χωρίς να το αντιλαμβάνονται, ταξιδεύουν λ.χ. πιο απλά επειδή υπάρχει το ευρώ και ο χώρος του Σένγκεν, έστω και αν μερικές φορές πρέπει να επιδείξουν το διαβατήριό τους, από την κατάργηση το τέλους περιαγωγής εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πολλοί νέοι άνθρωποι επωφελούνται από το πρόγραμμα Erasmus. Για να έλθω όμως στην πολιτική λιτότητας: δεν έχει προκαλέσει ζημιές μόνο στις τις κοινωνίες όπου εφαρμόστηκε και δεν είναι μια πολιτική η οποία εφαρμόστηκε σε ορισμένες χώρες μόνο από τoυς θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης. 

Υπάρχουν και χώρες οι οποίες την υιοθέτησαν από μόνες τους, ήταν πολιτική επιλογή τους, ένα παράδειγμα είναι η Μ. Βρετανία. Για αυτό και δεν θα απέδιδα την ευθύνη μόνο στην λιτότητα. Εν τούτοις, είναι σαφές ότι η λιτότητα συνδέεται με ορισμένες χώρες, με την συμπεριφορά ορισμένων χωρών, ιδίως της Γερμανίας, της Αυστρίας και σε ένα περιορισμένο βαθμό επίσης και της Γαλλία, χώρες τις οποίες πολλοί άνθρωποι στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία την Κύπρο και την Ιρλανδία θεώρησαν ταπεινωτικές, αλαζονικές.

Πως θα περιγράφατε την κατάσταση της ελληνική οικονομίας στη μετά τα μνημόνια εποχή;

H κατάσταση στην Ελλάδα διαγράφεται ως εξής: η χώρα επισήμως δεν βρίσκεται πλέον επισήμως σε πρόγραμμα προσαρμογής από τον περασμένο Αύγουστο, αλλά πρέπει να συμπεριφέρεται με τον ίδιο τρόπο σε ότι αφορά την τήρηση των προϋποθέσεων σαν να βρισκόταν εντός ενός προγράμματος, χωρίς χρηματοδοτική υποστήριξη αυτή τη φορά. Πρόκειται για μια διαφορετική κατάσταση σε σχέση με εκείνη των προηγουμένων ετών. Πως διαμορφώνεται η οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα; Βελτιώνεται σταδιακά σε μεμονωμένους τομείς, όχι μόνο στον τουρισμό, αλλά λ.χ. και στις κατασκευές, στην αγορά κατοικίας γενικά, ιδίως στα μεγάλα αστικά κέντρα, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη αλλά και σε ορισμένα νησιά, όπου η ζήτηση είναι μεγάλη ιδίως από πλευράς ξένων επενδυτών, όχι μόνο από την Ευρώπη αλλά ολοένα και περισσότερο από την Κίνα. 

Σε αυτούς τους τομείς μπορούμε να διακρίνουμε βελτιώσεις. Όλες αυτές οι βελτιώσεις όμως συνδέονται με έναν αστερίσκο, με έναν περιορισμό, ότι δηλαδή δεν φτάνουν ακόμα μπροστά στην πόρτα των περισσότερων πολιτών, δηλαδή στην καθημερινότητά τους νοιώθουν πολύ λίγο αυτές τις βελτιώσεις.

Πως μπορεί να γίνει αυτό;

Πρέπει να μπορέσουν να φτάσουν κάποτε μπροστά στην πόρτα του κάθε πολίτη λ.χ. με το να έχουν στη διάθεσή τους μεγαλύτερο εισόδημα έτσι ώστε το μέλλον των παιδιών αυτών των νοικοκυριών να βελτιωθεί και να μην είναι αναγκασμένα πλέον να εγκαταλείπουν την χώρα. Επίσης, να γίνει απλούστερη και φτηνότερη για τις μικρές επιχειρήσεις η πρόσβαση σε δάνεια από τις τράπεζες, δηλαδή δανείων προς την πραγματική οικονομία. Εξακολουθούν να υπάρχουν μεγάλα ελλείμματα σε ότι αφορά την δυνατότητα χορήγησης δανείων στην Ελλάδα.

Η πορεία προς τις ευρωπαϊκές εκλογές, αλλά και τις εθνικές, θα επηρεάσει δυσμενώς την οικονομία;

Το πότε θα γίνουν οι εθνικές εκλογές στην Ελλάδα το αποφασίζει η ελληνική κυβέρνηση. Κατά την γνώμη μου γίνονται πολλές εικασίες γι αυτές και είναι κατά την άποψή μου λάθος να ζητούνται τόσο συχνά πρόωρες εκλογές. Εάν προβλέπονται για τον Οκτώβριο, ας γίνουν τον Οκτώβριο. Εάν μεταξύ ευρωεκλογών και εθνικών εκλογών μεσολαβήσουν 4 μήνες εικασιών, τότε υπάρχει πράγματι ο κίνδυνος δυσμενών επιπτώσεων στην οικονομία. Πιστεύω ότι στις ευρωεκλογές είναι δυνατόν να θιγούν ευρωπαϊκά θέματα και στην Ελλάδα και να συζητηθούν με ελληνικό χρώμα. Θα χαιρόμουν εάν γίνονταν λιγότερες εικασίες περί πρόωρων εκλογών και θα ήταν καλύτερα να γίνουν στην ώρα τους, τον Οκτώβριο.

Ποιες είναι οι συνέπειες της Συμφωνίας των Πρεσπών από οικονομικής απόψεως;

Ζω στην Ελλάδα εδώ και 20 χρόνια, έζησα την εξέλιξη αυτής της διαμάχης για το όνομα και καταλαβαίνω όσους Έλληνες έχουν δυσκολίες με τον συμβιβασμό που βρέθηκε. Αλλά οι συμβιβασμοί δεν ικανοποιούν ποτέ απολύτως και τις δύο πλευρές, είναι στη φύση των συμβιβασμών αυτό. Για μένα η Συμφωνία είναι ένα «fait accompli», ένα τετελεσμένο γεγονός και «its time to move on», όπως λένε οι Άγγλοι, να πάμε παρακάτω. Yπάρχουν πολλοί τομείς με τους οποίους μπορούν να καταπιαστούν και οι δύο χώρες, όπως για παράδειγμα οι οικονομικές και εμπορικές σχέσεις, οι εμπορικές συμφωνίες.

Και κάτι που δεν πρέπει να το υποτιμά κανείς: για πρώτη φορά έχω την εντύπωση ότι η Ελλάδα και η λέξη κρίση δεν ταυτίζονται. Αυτό σημαίνει ότι σε ευρωπαϊκό επίπεδο υπάρχει ένα κέρδος αξιοπιστίας για την Ελλάδα το οποίο δεν είχε τα τελευταία 10 χρόνια. Δεν επιτρέπεται να υποτιμά κανείς την εικόνα της Ελλάδας στο εξωτερικό στην προσπάθειά της να αναπτυχθεί τα επόμενα χρόνια και την ανάγκη να συνεχίσει να ξανακερδίζει σε αξιοπιστία. 

Όχι μόνο από την Συμφωνία αυτή, αλλά (να ξανακερδίζει σε αξιοπιστία) και από τον τρόπο με τον οποίο συνεχίζονται, από όποια κυβέρνηση και να υπάρχει, μεταρρυθμίσεις όχι σχεδιασμένες από τρίτους αλλά από την ελληνική κοινωνία και από τον εποικοδομητικό τρόπο με τον οποίο συζητά για την μορφή που θα έχουν, ποιες απαιτούνται και ποιες όχι, αν χρειάζονται λιγότερες ή περισσότερες.