Στο Ελαιοτριβείο - Μουσείο Βρανά στον Παπάδο της Γέρας, δίπλα στην καμινάδα του, μια επιγραφή θυμίζει το πέρασμα του μεγάλου αυτού άνδρα για τον ελληνικό πολιτισμό από το χώρο και ταυτόχρονα το «σφράγισμα» του ως επικεφαλής («ισόβιος πρόεδρος» έλεγε συχνά πως ήταν), επί 20 ολόκληρα χρόνια, στη συλλογική προσπάθεια μιας ομάδας διακεκριμένων καλλιτεχνών και επιστημόνων να συμβάλουν στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και στην ανάδειξη της φυσιογνωμίας των νησιών του Αιγαίου, μέσω της πραγματοποίησης εκδόσεων, τη διοργάνωση εκθέσεων, συνεδρίων και εκδηλώσεων, την παραγωγή ντοκιμαντέρ και την αποκατάσταση αρχιτεκτονικών μνημείων.
Ο Νίκος Κούνδουρος σημάδεψε την προσπάθεια αποκατάστασης του βιομηχανικού μνημείου του 19ου αιώνα, του «Ελαιοτριβείου - Μουσείου Βρανά». Ενός βιομηχανικού μνημείου χτισμένου από τον παππού του νομπελίστα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, που αφού λειτούργησε επί ένα σχεδόν αιώνα ερήμωσε για να αποκατασταθεί στην πρώτη του μορφή με φροντίδες της πολιτιστικής εταιρείας «Αρχιπέλαγος» και να μετατραπεί σε μουσείο και να πάρει νέα ζωή το 2009, όταν εγκαινιάστηκε από τον Νίκο Κούνδουρο και τον τότε πρόεδρο της Βουλής Δημήτρη Σιούφα.
«Η μεγαλοσύνη υπήρξε το πιο σημαντικό, ίσως, χαρακτηριστικό του», είπε ο σκηνοθέτης και ιδρυτικό μέλος της εταιρείας «Αρχιπελάγος», Μάνος Ευστρατιάδης. Και συνέχισε: «Όλα στον Κούνδουρο δόθηκαν μεγάλα: Σωματική διάπλαση, ρώμη (που την καμάρωνε), ομορφιά, εξυπνάδα, φαντασία, ταλέντα. Ήταν, απ' ό,τι φαίνεται, ο πιο προικισμένος της γενιάς του. Οι μοίρες τον φόρτωσαν με όλα τα καλά. Κι με ένα μεγάλο βάρος: την αγωνία να μην τα χαραμίσει. Κι εκείνος κουβάλησε το βάρος ως το τέλος. Κι όχι μόνο δεν σπατάλησε όσα μεγάλα του παραχωρήθηκαν δωρεάν, όπως πολύ συχνά συμβαίνει με τους χαρισματικούς, αλλά τα έκανε δικά του. Τα εξαγόρασε με το έργο του, για να "τα υποτάξει με καιρό και με κόπο στο νόημα της τέχνης". Μεγάλο το κατόρθωμα. Χωρίς αυτό δεν θα είχαν έρθει τα υπόλοιπα» σημείωσε ο κ. Ευστρατιάδης. Αναφέρθηκε ακόμα «στο συλλογικό κέρδος που γέννησε» ο Νίκος Κούνδουρος», ενώ κατέληξε τονίζοντας ότι «με τούτα και με κείνα, ο κόσμος μίκρυνε κι εκείνος έφυγε γιατί δεν τον χωρούσε πια».
Ο νέος πρόεδρος της πολιτιστικής εταιρείας «Αρχιπέλαγος», Νίκος Σηφουνάκης τόνισε για τον Νίκο Κούνδουρο: «Ο κινηματογράφος ήταν η τέχνη του. Η αρχιτεκτονική όμως - πέρα από τη ζωγραφική και τη γλυπτική - ήταν η παραμελημένη αγάπη του». Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στη συμβολή του στην αποκατάσταση του Ελαιοτριβείου Βρανά και στη μετατροπή του σε μουσείο, αλλά και σε όλο το έργο της εταιρείας «Αρχιπέλαγος».
Υπήρξε, είπε ο κ. Σηφουνάκης, ένα αστραφτερό πρόσωπο που ενσάρκωνε τη δημιουργία, ξεκινώντας πάντα με την κοινωνία και τις μεγάλες αλλά και τις δύσκολες στιγμές της και σημείωσε: «Προσωπικά θα είμαι πάντοτε οφειλέτης απέναντι του για την εμπιστοσύνη του, γιατί έτρεξε παντού, μίλησε παντού, ικέτευσε γι' αυτό το έργο. Γιατί σε έναν τόπο που δεν γνώριζε, εργάσθηκε, αφοσιώθηκε, γιατί ήταν μάστορας, χτίστης, σιδεράς, μαραγκός, γιατί ανταπέδιδε την εμπιστοσύνη στους ανθρώπους».
ΑΠΕ - ΜΠΕ
