Την ίδια φράση έχουν πει πολλές φορές καπνιστές στον εαυτό τους, στην προσπάθεια να σταματήσουν το κάπνισμα. Η διακοπή δεν είναι απλή υπόθεση αφού ο εθισμός στην νικοτίνη είναι ο τρίτος ισχυρότερος, μετά την ηρωίνη και την κοκαϊνη. Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, που έχει οριστεί στις 31 Μαϊου, έρχεται κάθε χρόνο να υπενθυμίσει τις ολέθριες συνέπειες της χρήσης καπνού.
«Είχα καταφέρει να το κόψω για έναν χρόνο» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Τριανταφυλλόπουλος ο οποίος καπνίζει εδώ και 25 χρόνια. «Στη δουλειά το διάλειμμα συνδυάζονταν με τσιγάρο. Καταλαβαίνω και μόνος μου ότι θα χρειαστεί να το κόψω, αλλά γνωρίζω ότι θα πρέπει να με φοβήσει κάτι για να το κάνω αυτό» συνεχίζει ο 46χρονος καπνιστής ο οποίος έχει αναβάλει μέχρι νεωτέρας την ανάληψη της δέσμευσης για απεξάρτηση από τη νικοτίνη. Σε όλο τον κόσμο, επτά στους δέκα καπνιστές δεν έχουν πρόσβαση σε μεθόδους επιτυχούς διακοπής του καπνίσματος. Στην Ελλάδα τη δουλειά αυτή έχουν αναλάβει τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, που εδρεύουν εντός των δημόσιων νοσοκομείων. Ανά την επικράτεια υπάρχουν τουλάχιστον ογδόντα, αφού όπως αποδεικνύουν έρευνες όταν η ιατρική επιστήμη συνεπικουρεί την προσπάθεια του καπνιστή τα αποτελέσματα είναι επιτυχή και μακροπρόθεσμα.
«Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος είναι κάτι διαφορετικό από ένα απλό πνευνομολογικό ιατρείο» εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Σταματούλα Τσικρικά, Πνευμονολόγος και Γραμματέας της Ομάδας Ελέγχου Καπνού της Πανευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας. «Υπάρχει ένας συγκεκριμένος αριθμός συνεδριών και συνήθως οι πρώτες συνεδρίες γίνονται για να μπορέσουμε να αντιληφθούμε το καπνιστικό παρελθόν του ασθενούς και το βαθμό εξάρτησης από τον καπνό. Μπορεί να διαρκέσουν από τρεις έως έξι μήνες και είναι ατομικές ή ομαδικές συνεδρίες», συμπληρώνει η Σ. Τσικρικά.
Οι ομάδες των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος απαρτίζονται από εκπαιδευμένους γιατρούς και νοσηλευτές, διατροφολόγους και ψυχολόγους. Είναι ενδεικτικό ότι η Διεθνής Ταξινόμηση των Νόσων (ICD) έχει κατατάξει την εξάρτηση από τη νικοτίνη του καπνού, τις ψυχικές διαταραχές και διαταραχές της συμπεριφοράς που επιφέρει αυτοτελώς ως ασθένεια, πέρα από παράγοντα κινδύνου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, από τις πιο έγκυρες και τεκμηριωμένες θεραπείες αποτελούν τα υποκατάστατα νικοτίνης όπως η βουβουπριόνη. Οι πολίτες που επιλέγουν να διακόψουν το κάπνισμα μέσω των Ιατρείων Διακοπής Καπνίσματος παρακολουθούνται έως και δώδεκα μήνες μετά την πρώτη συνεδρία. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επιτρέπουν η παρακολούθηση να γίνεται και εξ' αποστάσεως.
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με την Ομάδα Ελέγχου Καπνού της Πανευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας, η τηλε-εργασία έφερε αύξηση του καπνίσματος σε ολόκληρη την Ευρώπη. Το γεγονός ότι οι εργαζόμενοι μπορούν πιο εύκολα να καπνίσουν στον ατομικό τους χώρο, αύξησε τα ποσοστά καπνίσματος. Οι καπνιστές σε όλο τον πλανήτη υπολογίζονται σε 1,3 δισ. Η χρήση καπνού έχει υπολογιστεί πως κοστίζει στις οικονομίες των χωρών 1,4 τρισ. δολάρια ετησίως, δηλαδή το 1,8% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Οι οχτώ στους δέκα καπνιστές ζουν σε χώρες χαμηλού ή μεσαίου εισοδήματος. Πάντως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το 60% των καπνιστών δήλωσε πως θέλει να διακόψει το κάπνισμα με αφορμή την πανδημία Covid-19.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος που τιμάται από το 1987 έρχεται και φέτος να ευαισθητοποιήσει τους πολίτες υπενθυμίζοντας πως το κάπνισμα έχει ως αποτέλεσμα οχτώ εκατομμύρια θανάτους ετησίως. Σε ακόμα 890 χιλιάδες υπολογίζονται και οι πρόωροι θάνατοι μη καπνιστών, από την παθητική έκθεσή τους στον καπνό. Στην εκστρατεία ενημέρωσης για τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος «ρίχνονται» φέτος και εταιρείες όπως η Google, το Facebook, η Amazon, το WhatsApp και η Johnson & Johnson. Στη χώρα μας οι αρμόδιοι για ενημέρωση και παροχή βοήθειας βρίσκονται στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος, τα οποία ξεκινούν και πάλι να λειτουργούν κανονικά. Η διαδικασία για ραντεβού είναι απλή και δωρεάν. Απαιτείται μόνο το ΑΜΚΑ και φυσικά η θέληση του καπνιστή να απεξαρτηθεί.
