«Το φραγγέλιο ο Χριστός το χρησιμοποίησε όταν συνάντησε την αλλοτρίωση και την εκμετάλλευση, εάν κρίνουμε αναγκαίον θα εφαρμοσθεί και αυτό», δηλώνει ο μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος μιλώντας στην "Ε" - και προσθέτει: «Το θέμα είναι σε ποιους θα πρέπει να το εφαρμόσουμε, μήπως στους κρατούντας και γεγαυρωμένους επί όχλοις εθνών, κατά τον βιβλικό λόγο;».
Στη συνέντευξη που παραχώρησε στην "Ε" ο κ. Χρυσόστομος παρατηρεί σχετικά με το ρόλο του μητροπολίτη και τη σύγκρουσή του με τα κατεστημένα συμφέροντα: «Θεωρώ ότι ο επίσκοπος πρέπει να βλέπει "μακριά" και διάφορα από κατεστημένα ιδεολογήματα και προκαταλήψεις». Απαντώντας δε σε σχετική μας ερώτηση, αναφέρει για τη δήθεν σχέση του με την Καθολική Εκκλησία ότι «τα περί Βατικανού και τα τοιαύτα κινούνται στα όρια της φαντασίας κι αγγίζουν την κατάσταση της έλλειψης σοβαρότητας».
Σε άλλο σημείο της συνέντευξης, ο μητροπολίτης Μεσσηνίας τονίζει ότι σε περιόδους οικονομικής ύφεσης η Εκκλησία θα πρέπει να βοηθάει τους δοκιμαζόμενους ανθρώπους και παράλληλα να μεταφέρει μήνυμα ελπίδας - ενώ καταλήγοντας στέλνει μέσω της "Ε" τις ευχές του σε όλους τους Μεσσήνιους.
- Εξαιτίας της οικονομικής ύφεσης πολλοί συνάνθρωποί μας αντιμετωπίζουν πρόβλημα επιβίωσης. Με ποιον τρόπο θα βοηθήσει η Εκκλησία αυτούς τους ανθρώπους;
«Η Εκκλησία καταβάλλει συνεχώς κάθε προσπάθεια για να επιλύσει τα προβλήματα επιβίωσης των συνανθρώπων μας εξαιτίας της ύφεσης, τα οποία πολλές φορές αγγίζουν τα όρια της πείνας, του οικονομικού μαρασμού και της ανεργίας. Η Εκκλησία μέσα από το φιλανθρωπικό της έργο (επιδόματα, παροχή τροφίμων και άμεσων αγαθών επιβίωσης, εξυπηρέτηση παροχής στέγης και χώρων φιλοξενίας) προσπαθεί να ανταποκριθεί και να βοηθήσει στην επιβίωση των δοκιμαζόμενων ανθρώπων.
Ομως όλοι αυτοί οι τρόποι βοήθειας είναι πρόσκαιροι και εφήμεροι και δεν αποτελούν τις λύσεις του όλου προβλήματος γενικά. Μία τέτοια ριζική αντιμετώπιση όλων των κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων αφορά αποκλειστικά και μόνο την Πολιτεία, η οποία έχει και τις κατάλληλες δομές αλλά και τα έσοδα από την άμεση και έμμεση φορολόγηση των πολιτών.
Η Εκκλησία όμως, αυτό στο οποίο καλείται να συμβάλει δεν είναι τόσο η μέσω δομών ανταπόκριση στα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα των πολιτών μας μόνο, αλλά να δώσει και ένα μήνυμα ελπίδας και να εμπνεύσει κουράγιο στους δοκιμαζόμενους αδελφούς μας, δημιουργώντας σ’ αυτούς τη συνείδηση της συμπαράστασης και τής συναρωγής».
- Πολλοί ισχυρίζονται ότι η Εκκλησία έχει τεράστια περιουσία και ότι το κράτος πρέπει να τη φορολογήσει σε υψηλά ποσοστά. Στον αντίποδα, η ηγεσία της Εκκλησίας υποστηρίζει ότι τα έσοδα από την περιουσία της είναι αναγκαία για τη συνέχιση του φιλανθρωπικού έργου. Ποια άποψη είναι πιο κοντά στην αλήθεια;
«Εχω πει πολλές φορές ότι τα σχετικά με την τεράστια εκκλησιαστική περιουσία είναι ένας μεγάλος μύθος, από τον οποίον η πραγματικότητα απέχει πολύ, ενώ η φορολόγηση της Εκκλησίας, με φόρους άμεσους και έμμεσους, οριζόντιους και κάθετους, είναι αρκετά υψηλή σε ποσοστά 40%, 45%, σε αντίθεση με τις φορολογήσεις των τραπεζών οι οποίες κινούνται σε επίπεδα του 10%.
Η αλήθεια είναι ότι η Εκκλησία, με την παραπάνω φορολόγηση, την μη ἐπιχορήγηση του κράτους, την καθυστέρηση των υποχρεώσεων των ασφαλιστικών ταμείων προς τα κοινωφελή μη κερδοσκοπικά και φιλανθρωπικά ιδρύματα και την επί τετραετίαν μη καταβολή των αντίστοιχων μερισμάτων από τις τράπεζες, σε σχέση προς τις μετοχές, ανταποκρίνεται μέχρι στιγμής σε κάθε δραστηριότητα φιλανθρωπική και υποστηρικτική προς τον συνάνθρωπο».
- Πρόσφατα υποστηρίξατε ότι η Εκκλησία θα πρέπει να αναλάβει τη μισθοδοσία των ιερέων. Εχει αυτή τη δυνατότητα η Ελληνική Εκκλησία;
«Υποστήριξα ότι η Εκκλησία της Ελλάδος θα πρέπει να σκεφθεί υπεύθυνα και ουσιαστικά για τη μισθοδοσία του κλήρου, ώστε να μην "εκβιάζεται" ούτε να αμαυρώνεται από κάποιους οι οποίοι προβάλλουν για επικοινωνιακούς και μόνο λόγους και με τρόπο λαϊκίστικο ένα ζήτημα το οποίο αποτελεί ήδη από το 1934 συμβατική δέσμευση της Ελληνικής Πολιτείας έναντι της Εκκλησίας.
Ο υπεύθυνος προβληματισμός και η ρεαλιστική πρόταση από μέρους της Εκκλησίας, σχετικά με το θέμα της μισθοδοσίας του κλήρου, δεν συνεπάγεται ούτε αμφισβήτηση ούτε αποδυνάμωση ή παραθεώρηση της παραπάνω συμβατικής υποχρέωσης, αλλά τείνει προς την εξεύρεση και κατάθεση μιας πρότασης, όπου και η σύμβαση του 1934 θα εκπληρούται και η Εκκλησία θα έχει το δικό της μερίδιο συνεισφοράς και βοήθειας, με σκοπό ο ορθόδοξος Ελληνας κληρικός και η οικογένειά του να ζει αξιοπρεπώς και αξιόπιστα, ώστε να ανταποκρίνεται δυναμικότερα στο έργο του».
- Γενικότερα πάντως έχετε εκφράσει απόψεις για τον εκσυγχρονισμό της Εκκλησίας, οι οποίες έρχονται σε σύγκρουση με κατεστημένες αντιλήψεις. Σας έχει κοστίσει αυτή η στάση;
«Θεωρώ ότι ο επίσκοπος πρέπει να βλέπει "μακριά" και διάφορα από κατεστημένα ιδεολογήματα και προκαταλήψεις. Σημασία έχει να διαπιστώσουμε την ουσία και όχι τον τύπο. Σήμερα αυτά τα δύο πράγματα συγχέονται, πιστεύοντας ότι εάν αλλάξουμε τον τύπο αλλάζουμε και την ουσία. Ομως για τους Πατέρες της Εκκλησίας ο τύπος αποτελεί την ιστορική έκφραση, διατύπωση και περιγραφή της ουσίας σε κάθε ιστορική στιγμή, χωρίς όμως να ταυτίζεται με την ουσία, η οποία έχει να κάνει με το γεγονός της Αποκάλυψης. Η ουσία απευθύνεται και αφορά τον άνθρωπο και τη σωτηρία του, και αυτό πρέπει να είναι το κριτήριο κάθε εκσυγχρονισμού.
Η πρόοδος απαιτεί θυσίες και η θυσία κοστίζει στη ζωή, στην πρόοδο και στην εξέλιξη».
- Κάθε φορά που εκφράζετε μια ριζοσπαστική άποψη, οι κύκλοι της συντήρησης σπεύδουν να την αποδώσουν σε συνωμοσίες του… Βατικανού. Γνωρίζετε αυτές τις θεωρίες συνωμοσίας;
«Πάντοτε μέσα στην εκκλησιαστική ιστορία συναντούμε συνωμοσιακού τύπου ερμηνείες κάθε μορφής εξέλιξης και προόδου. Αυτό δεν μπορεί να λειτουργεί οπισθοδρομικά σε κάθε πρόοδο και πορεία προς ένα καλύτερο και ουσιαστικότερο μέλλον. Τα περί Βατικανού και τα τοιαύτα κινούνται στα όρια της φαντασίας και αγγίζουν την κατάσταση της έλλειψης σοβαρότητας. Τις αδυναμίες και τις ατολμίες μας, ακόμη και τις ανησυχίες μας, δεν πρέπει να τις φορτώνουμε σε άλλους, τους οποίους θεωρούμε ως αποδιοπομπαίους τράγους».
- Ας επιστρέψουμε στην οικονομική ύφεση. Τις τελευταίες δεκαετίες οι Ελληνες κατανάλωναν περισσότερα από όσα παρήγαγαν. Μήπως θυμίζουμε τον οκνηρό δούλο της παραβολής που έκρυψε το τάλαντο στο χωράφι;
«Κοιτάξτε, στη ζωή είναι απαραίτητο το μέτρο. Κάθε απόκλιση, είτε θετική είτε αρνητική, είναι μία κατάσταση παθολογική στην κοινωνία των ανθρώπων. Αυτή λοιπόν η ευδαιμονιστική, εγωιστική, φίλαυτη και ανικανοποίητη καταναλωτική διαχείριση των αγαθών λειτουργεί εις βάρος της ισόρροπης, διαπροσωπικής και διανθρώπινης σχέσης κάθε κοινωνίας».
- Γενικότερα η θέση της Εκκλησίας είναι υπέρ της εγκράτειας και κατά της υπερκατανάλωσης, ή κάνω λάθος;
«Αυτό σημαίνει εγκράτεια και άσκηση για την Εκκλησία. Είναι όχι η στέρηση των αγαθών, αλλά το μέτρο. Η χρήση και όχι η κατάχρηση».
- Στην Ιστορία της Οικονομικής Επιστήμης διδάσκεται ότι ο Μέγας Βασίλειος είχε ταχθεί ανεπιφύλακτα κατά του δανεισμού. Πόσο επηρέασε η σκέψη του την Ορθόδοξη Εκκλησία και τον σύγχρονο άνθρωπο;
«Οντως σε ολόκληρη την πατερική γραμματεία υπάρχει μία ενιαία και αρνητική στάση έναντι του δανεισμού και του τόκου, γιατί αποτελεί απόλυτη έκφραση εκμετάλλευσης. Αυτό δεν γίνεται με τον δανεισμό στα κράτη από άλλους οικονομικούς οργανισμούς και φορείς;».
- Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης εποχής είναι η μετανάστευση φτωχών ανθρώπων από τις υπανάπτυκτες χώρες προς τις ανεπτυγμένες. Υπάρχουν φωνές της Εκκλησίας, και συγκεκριμένα ο μητροπολίτης Θεσσαλονίκης Ανθιμος, που λέει ότι όλοι οι μετανάστες είναι παράνομοι. Εσείς τι λέτε;
«Η Εκκλησία δεν μπορεί να δραστηριοποιείται ρατσιστικά ή επιλεκτικά. Δεν είναι αυτή που θα χαρακτηρίσει κάποιους παράνομους ή μη. Αυτό είναι το έργο της Πολιτείας. Η Εκκλησία απέναντί της βλέπει τον άνθρωπο, χωρίς διακρίσεις, όπως τον έβλεπε και τον αντιμετώπισε ο Χριστός, και πρέπει να ανταποκρίνεται σ’ αυτόν χωρίς όρια ή προϋποθέσεις».
- Ο Χριστός δίδαξε την αγάπη, αλλά όταν χρειάστηκε πήρε και το φραγγέλιο. Σήμερα χρειάζεται φραγγέλιο;
«Το φραγγέλιο ο Χριστός το χρησιμοποίησε όταν συνάντησε την αλλοτρίωση και την εκμετάλλευση, εάν κρίνουμε αναγκαίον θα εφαρμοσθεί και αυτό. Το θέμα είναι σε ποιους θα πρέπει να το εφαρμόσουμε, μήπως στους κρατούντας και γεγαυρωμένους επί όχλοις εθνών, κατά τον βιβλικό λόγο;».
- Το 2011 είναι αφιερωμένο στον μακαριστό μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομο Δασκαλάκη, ο οποίος άφησε αξιομνημόνευτο φιλανθρωπικό έργο. Ηταν άλλες εποχές ή είναι εφικτό να γίνει και σήμερα τόσο μεγάλο έργο;
«Eίναι αλήθεια ότι ο μακαριστός Χρυσόστομος Δασκαλάκης εργάστηκε και έγραψε την ιστορία του μέσα από αυτήν την κοινωνική προσφορά και την έμπρακτη φιλανθρωπία προς τον κάθε δοκιμαζόμενο άνθρωπο.
Πρέπει να ομολογήσουμε ότι οι αντοχές είναι διαφορετικές. Σήμερα και η δωρεά προς τα διάφορα φιλανθρωπικά ιδρύματα φορολογείται. Πληρώνει φόρο τόσο ο δωρεοδότης (20%) όσο και ο δωρεολήπτης, ως φιλανθρωπικό ίδρυμα ή ανθρωπιστικός και κοινωνικός φορέας, με ποσοστό 0,5%».
- Σε ποιο στάδιο βρίσκονται τα έργα της Μητρόπολης Μεσσηνίας στο Ασυλο και στον Βρεφονηπιακό Σταθμό;
«Στο έργο του Ασύλου, έχει ολοκληρωθεί το πρώτο στάδιο και τώρα θα προχωρήσουμε στο διαγωνισμό για το δεύτερο στάδιο.
Ο Βρεφονηπιακός Σταθμός έχει τελειώσει και περιμένω την άδεια για το Νηπιαγωγείο στην Κορώνη.
Αναζητώ, τέλος, χρηματοδότη για τον ξενώνα απέναντι στο Νοσοκομείο».
- Ποιο είναι το όνειρό σας για τη Μεσσηνία; Αν αύριο φύγετε για να υπηρετήσετε την Εκκλησία από άλλη θέση, ποιο είναι το έργο που θα θέλατε να θυμούνται οι Μεσσήνιοι;
«Οταν κάποιος αναλαμβάνει μία διακονία και υπηρεσία μπορεί να βάζει προτεραιότητες, όχι όμως αξιολογική κατάταξη των έργων, ενώ δεν επιτρέπεται να θέτει χρονικούς ορίζοντες με σκοπό την μετακίνησή του».
- Σε λίγο έρχονται Χριστούγεννα. Ποια είναι τα τρία δώρα που εύχεστε να αποκτήσει η ανθρωπότητα;
«Εύχομαι υγεία, ευτυχία και κουράγιο. Το άστρο της Βηθλεέμ έδωσε το μήνυμα ελπίδας για μια νέα πορεία της ανθρωπότητας».
- Σας ευχαριστώ πολύ και σας εύχομαι να μπορέσετε να βοηθήστε όσο το δυνατόν περισσότερους συνανθρώπους μας.
«Και εγώ σας ευχαριστώ για τη φιλοξενία σας. Εύχομαι στους συντοπίτες και συνανθρώπους μας Χρόνια Πολλά, Καλά Χριστούγεννα και ένα ευτυχισμένο 2012».
Συνέντευξη στο Θανάση Λαγό
