Ως αντίδωρο μνήμης και κατευόδιου καταθέτουμε την προσφώνηση της προέδρου μας Μαρίας Τσαγκαράκη, στην τελευταία επίσκεψη του καθηγητή Μαρωνίτη στην πόλη μας στις 28 Νοεμβρίου 2014 στο 4ο Λύκειο Καλαμάτας, η οποία πρέπει να ήταν και η τελευταία εκτός Αθηνών δημόσια παρουσία του. Συμμετείχε ως εισηγητής στο σεμινάριο για τη διδασκαλία της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας και Γραμματείας. Στο κείμενο διατηρείται ο ενεστώτας χρόνος, γιατί για μας ο καθηγητής Μαρωνίτης θα είναι πάντα δίπλα μας με το έργο του, θα μας καθοδηγεί και θα μας εμπνέει.
Δ.Ν. ΜΑΡΩΝΙΤΗΣ
Ο καθηγητής Δημήτρης Μαρωνίτης μας τιμά σήμερα, τους φιλολόγους της Μεσσηνίας, για πέμπτη φορά σε διάστημα περίπου μιας 12ετίας. Να σας θυμίσω:
Το 2001 μας μίλησε για "Τη διδασκαλία της ποίησης στη μέση εκπαίδευση" με παραδειγματικό άξονα την "Ιθάκη" του Καβάφη. Τότε μας καταγοήτευσε και μας εξέπληξε με την οξύνοια και την οξυδέρκεια της ανάλυσής του.
Το 2005 μας μίλησε για "Τα μικρά ομηρικά" του Γιάννη Ρίτσου καθώς και για την "Αρχαιογνωσία και αρχαιογλωσσία" στη μέση εκπαίδευση. Είχε μόλις τότε ολοκληρωθεί η έκδοση των επτά διαταξικών εγχειριδίων για το γυμνάσιο, βοηθήματα για τον καθηγητή και τον μαθητή αλλά και χρήσιμα αναγνώσματα για όλους.
Το 2007 μας μίλησε για το "Μύθο και την πλοκή στην Ιλιάδα" και είχαμε τη μεγάλη τιμή και χαρά να μας αναγνώσει σε πρώτη παρουσίαση τη μετάφραση των στίχων 1-375 από το Α' της Ιλιάδας, που είχε αρχίσει τότε να μεταφράζει.
Το 2009 επισκέφθηκε το Πειραματικό Γυμνάσιο της πόλης μας για τη διδασκαλία της Ιλιάδας στους μαθητές, με διδακτική παρέμβαση και οδηγίες προς τους συναδέλφους.
Σήμερα είναι και πάλι μαζί μας και γνωρίζοντας πόσο δύσκολα ανταποκρίνεται στις προσκλήσεις, τον ευχαριστούμε θερμά από καρδιάς και τον ευγνωμονούμε. Βεβαίως ο καθηγητής Μαρωνίτης είναι πολύ γνωστός αλλά επιτρέψτε μου να τον παρουσιάσω πολύ σύντομα.
Ο Δ.Ν. Μαρωνίτης είναι καταρχήν δεινός κλασικός φιλόλογος με άρθρα και μελέτες για τον Ομηρο, τον Ηρόδοτο, τον Ησίοδο, τον Σοφοκλή, τον Αλκαίο και τη Σαπφώ (Ηροδοτολόγος είχε χαρακτηριστεί από τον Ι. Κακριδή). Σήμερα αναγνωρίζεται ως ο επιφανέστερος Ελληνας ομηριστής. Είναι επίσης δεινός μεταφραστής έργων της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας. Εχει μεταφράσει: Ηρόδοτο (Οκτώ νουβέλες και τέσσερα ανέκδοτα), Ησίοδο (Θεογονία, Εργα και Ημέραι), Σοφοκλή (Αίας, Οιδίπους επί Κολωνώ). Το 2001 ολοκληρώνει τη μετάφραση της Οδύσσειας και το 2010 τη μετάφραση της Ιλιάδας, για την οποία τιμήθηκε το 2011 με το κρατικό βραβείο ενδογλωσσικής μετάφρασης.
Θυμάμαι, όταν το 2007 μας διάβαζε σε μετάφραση τους πρώτους στίχους από το Α' της Ιλιάδας, είχε μεγάλη αγωνία αν θα προλάβει να την ολοκληρώσει. Οχι μόνο την ολοκλήρωσε αλλά σήμερα μεταφράζει την "Αντιγόνη" του Σοφοκλή (το πρώτο δείγμα στην τελευταία Φιλολογική), και του ευχόμαστε υγεία και δύναμη για να την ολοκληρώσει.
Είναι εραστής της νεοελληνικής λογοτεχνίας και πολύ νωρίς άνοιξε διάλογο με τα κείμενα και δημοσίευσε δοκίμια για μείζονες Νεοέλληνες ποιητές αλλά και ποιητές της μεταπολεμικής γενιάς, με αδυναμία στον Τίτο Πατρίκιο. Κορύφωση αυτής της ενασχόλησης ήταν η έκδοση έξι τόμων-μελετημάτων από τις εκδόσεις Πατάκη για τους: Καβάφη (2007), Σολωμό (2007), Ελύτη (2008), Σεφέρη (2008), Τάκη Σινόπουλο και Μίλτο Σαχτούρη (2009) και Γιάννη Ρίτσο (2013).
Είναι συνειδητός διανοούμενος και γι' αυτό ενεργός πολίτης. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, η παρρησία και το σθένος του λόγου και της δράσης του ενόχλησαν το καθεστώς και αφού καταρχήν τον απέλυσαν (μαζί με άλλους 53) τον συνέλαβαν για πρώτη φορά το 1969. Αυτό όμως δεν τον εμπόδισε το 1970 να συμμετέχει στα "18 Κείμενα", με τη φιλολογική μελέτη "Υπεροψία και μέθη", βασισμένη στο καβαφικό ποίημα "Δαρείος" και να ξανασυλληφθεί το 1971 με δεκάμηνη κράτηση σε απομόνωση στον Κορυδαλλό, σε ειδική πτέρυγα και τέλος τον συλλαμβάνουν για τρίτη φορά το 1973 με εξάμηνη κράτηση στο ΕΑΤ-ΕΣΑ με σκληρά βασανιστήρια. Σε χαρτοπετσέτες ο κρατούμενος Μαρωνίτης κρατούσε ένα είδος ημερολογίου, το οποίο με τίτλο "Μαύρη Γαλήνη" εκδόθηκε το 2007 από τις εκδόσεις "Ροδακιό". Είναι ένα συγκλονιστικό κείμενο με ποιητικό λόγο, μάθημα ζωής για όλους μας. Ο επιστήμονας παραχωρεί τη γραφίδα στον ποιητή.
Αυτή την ενεργό στάση τηρεί μέχρι σήμερα ο αρθρογράφος Μαρωνίτης και όσοι τον παρακολουθούμε στα "Απολίτιστα μονοτονικά" στην εφημερίδα "Το Βήμα", το διαπιστώνουμε συνεχώς.
Είναι χαρισματικός δάσκαλος και εμπνευσμένος καθοδηγητής. Οσοι τον είχαν δάσκαλο πρόκοψαν και του οφείλουν πολλά. Οσοι από εμάς δεν είχαμε την τύχη να μας διδάξει και να μας καθοδηγήσει στη νεότητά μας, γίναμε μαθητές του, με δική μας συνειδητή επιλογή, μελετώντας τα βιβλία και τα άρθρα του και εξακολουθούμε να τον θεωρούμε δάσκαλό μας και να είμαστε για πάντα μαθητές του.
Με τη σημερινή του εισήγηση, νομίζω ότι θα πάρουμε μια γεύση από το τελευταίο του βιβλίο "Επος και δράμα", που θεωρώ ότι πρέπει να είναι απαραίτητος σύντροφος όλων των φιλολόγων.
Μαρία Τσαγκαράκη
