Τους τελευταίους μήνες έχει διαρρεύσει η πρόθεση της δημοτικής αρχής να διεκδικήσει η Καλαμάτα τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2021. Μια διαδικασία σίγουρα χρονοβόρα και επίπονη, σύμφωνα με την οποία οι ενδιαφερόμενες ελληνικές πόλεις (έχουν ήδη εκδηλώσει ενδιαφέρον αρκετές, ανάμεσα στις οποίες ο Πειραιάς, ο Βόλος, η Σύρος κ.α.) μπορούν να υποβάλουν επίσημα αίτημα μέχρι το τέλος του 2015 και θα ακολουθήσει αξιολόγηση από επιτροπή της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Το κίνητρο για μια τέτοια επιτυχία μοιάζει να είναι οικονομικό, δεδομένου ότι κάθε Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα επιβραβεύεται με το έπαθλο "Μελίνα Μερκούρη", που ανέρχεται σε 1.500.000 € ενώ μεγάλο μέρος από το κόστος της συμμετοχής καλύπτεται από κοινοτικά κονδύλια. Επιπρόσθετα, τεράστιο είναι το οικονομικό όφελος από την τουριστική προβολή της πόλης καθώς η εμπειρία άλλων πόλεων έχει δείξει ότι κατά μέσο όρο σε κάθε Πολιτιστική Πρωτεύουσα για κάθε ένα ευρώ που ξοδεύεται, όχι μόνο για τη διεκδίκηση αλλά και για τη διοργάνωση, επιστρέφουν περίπου 8 ευρώ στην πόλη μετά τη φιλοξενία του θεσμού.
Το βασικό κίνητρο όμως πρέπει να είναι το ταξίδι σε μια τέτοια εμπειρία και όχι απαραίτητα ο προορισμός και ο τίτλος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Η πόλη της Καλαμάτας θα είναι αναμφίβολα μόνο κερδισμένη αν καταφέρει με συντονισμένες κινήσεις να θέσει τους στόχους για την Καλαμάτα του μέλλοντος, ανεξάρτητα αν λάβει ή δε λάβει τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Απώτερος στόχος πρέπει να είναι ο σχεδιασμός μιας σύγχρονης ευρωπαϊκής πόλης δίχως καχυποψίες, σκοπιμότητες και μικροανταγωνισμούς που θα την πνίγουν, με ευρωπαϊκή διάσταση και διεθνή προβολή. Μιας πόλης που θα στηρίζεται στη βιώσιμη κινητικότητα, φιλική προς το περιβάλλον και τους ανθρώπους, κέντρο τουρισμού και πολιτισμού. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, παρουσιάζεται μια μεγάλη ευκαιρία να τεθούν οι βάσεις για την αναβάθμιση των πολιτιστικών και τουριστικών υποδομών, για την αστική ανάπλαση υποβαθμισμένων περιοχών της πόλης και για την ενίσχυση της τοπικής πολιτιστικής παραγωγής.
Πολλοί είναι οι λόγοι που ενισχύουν μια τέτοια υποψηφιότητα και θέτουν τις προϋποθέσεις για ένα εγχείρημα αυτού του βεληνεκούς:
Η μακροχρόνια εμπειρία στη διοργάνωση διεθνών πολιτιστικών εκδηλώσεων όπως το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού της Καλαμάτας που διοργανώνεται από το 1995 στην πόλη. Το κοινό είναι ήδη ευαισθητοποιημένο στα πολιτιστικά δρώμενα με άξονα τις πολιτιστικές διοργανώσεις και δραστηριότητες της "Φάρις".
Οι υπό προϋποθέσεις επαρκείς υποδομές για εύκολη πρόσβαση από όλη την Ευρώπη: διεθνές αεροδρόμιο, καινούργιος αυτοκινητόδρομος, λιμάνι όπου ελλιμενίζονται κρουαζιερόπλοια και πλοία της γραμμής, μαρίνα για γιοτ και καταμαράν.
Η ολοκλήρωση της κατασκευή του Μεγάρου Χορού, του τρίτου σε μέγεθος κλειστού συναυλιακού χώρου στην Ελλάδα, μετά το Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Επιπλέον, η Καλαμάτα έχει Λαογραφικό και Αρχαιολογικό Μουσείο, διεθνούς φήμης Ωδείο του οποίου οι μαθητές έχουν αποσπάσει πολλά βραβεία παγκοσμίως, ενώ υπάρχουν πολυάριθμα πολιτιστικά σχήματα στα οποία συμμετέχουν κάτοικοι της πόλης.
Το κατά πόσο η διαχείριση μια τέτοιας προσπάθειας θα πραγματοποιηθεί από ένα δημοτικό φορέα ή μία ανεξάρτητη επιτροπή είναι θέμα προς διερεύνηση. Πρέπει όμως να πληρούνται δύο βασικές προϋποθέσεις:
• Να υπάρχει διαφάνεια και οικονομικός έλεγχος σε όλες τις φάσεις του εγχειρήματος.
• Να υπάρχει η μέγιστη κατά το δυνατόν αποδοχή από την τοπική κοινωνία ώστε να μεγιστοποιηθεί η εθελοντική προσφορά των πολιτών της Καλαμάτας.
Συμπερασματικά, παρουσιάζεται μια μεγάλη ευκαιρία να τεθούν οι βάσεις για το σχεδιασμό της Καλαμάτας των επόμενων δεκαετιών. Απαξ και η δημοτική αρχή αναλάβει το βάρος της υλοποίησης αυτής της προσπάθειας, είναι χρέος όλων να συμβάλουν, οδηγώντας την Καλαμάτα -είτε με τον τίτλο είτε χωρίς- σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πρότυπη πόλη.
Παναγιώτης Παπαντωνίου
Πολιτικός Μηχανικός ΕΜΠ, MSc
Συγκοινωνιολόγος, Υπ. Διδάκτωρ
