Ενα πρόγραμμα συνοικιακής κομποστοποίησης που υλοποιείται εδώ και 3 χρόνια στην Καλαμάτα
Το καλοκαίρι του 2012 ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση του προγράμματος συνοικιακής κομποστοποίησης στην πόλη μας, από την ομάδα "Re-Think project" με την συνεργασία και υποστήριξη του Δήμου Καλαμάτας και με την βοήθεια και συνεργασία ομάδων και φορέων της πόλης.
Η Α’ φάση περιλάμβανε την κατασκευή, τοποθέτηση και αρχική επιμέλεια δέκα ξύλινων συνοικιακών κομποστοποιητών από ανακυκλωμένες παλέτες στο Δήμο της Καλαμάτας, όπως επίσης και δωρεάν ενημερωτικά εργαστήρια πάνω στην οικιακή και συνοικιακή κομποστοποίηση και δράσεις ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης σε δημόσιους χώρους, σχολεία και εκπαιδευτικούς και κοινωνικούς φορείς. Κάθε συνοικιακός κομποστοποιητής "υιοθετήθηκε" από μια ομάδα πολιτών ή φορέα. Η ομάδα αυτή, σε συνεργασία με την ομάδα του "Re-Think project", αναλάμβανε την επιμέλεια του κομποστοποιητή αλλά και την επικοινωνία του προγράμματος κομποστοποίησης στους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής. Η ίδια ομάδα κατοίκων ή φορέας παίρνει το τελικό παραγόμενο προϊόν του κομποστοποιητή, δηλαδή πλούσιο οργανικό λίπασμα και το χρησιμοποιεί ανάλογα με τις ανάγκες της. Οι ξύλινοι κομποστοποιητές, χωρητικότητας ενός κυβικού μέτρου, τοποθετήθηκαν τόσο σε δημόσιους όσο και ιδιωτικούς χώρους πρασίνου, δημιουργώντας ένα πρωτότυπο δίκτυο συνοικιακής κομποστοποίησης στην πόλη μας. Το κόστος τους ήταν 60 ευρώ έκαστος και το ανέλαβε ο Δήμος Καλαμάτας, ως ο πλέον κατάλληλος για να στηρίξει μια τέτοια πρωτοβουλία. Αυτό το πρόγραμμα αγκαλιάστηκε από την τοπική κοινωνία και έφερε ήδη ένα πρώτο πρακτικό αποτέλεσμα στους συμμετέχοντες, αφού ήδη στους πρώτους κομποστοποιητές δημιουργήθηκε πλούσιο οργανικό λίπασμα.
Η Β’ φάση του προγράμματος περιλαμβάνει την τοποθέτηση αντίστοιχων ξύλινων κομποστοποιητών σε όλους τους χώρους πρασίνου της πόλης για την κομποστοποίηση των οργανικών υπολειμμάτων από τα πάρκα της πόλης. Παράλληλα, οι συγκεκριμένοι κομποστοποιητές επεκτείνουν και το υπάρχον δίκτυο συνοικιακής κομποστοποίησης, καθώς μπορούν να χρησιμοποιούνται και από τους κατοίκους των περιοχών περιμετρικά ή και εντός των πάρκων (ήδη έχει ολοκληρωθεί η τοποθέτηση κάδων κομποστοποίησης στο πάρκο ΟΣΕ Καλαμάτας και προχωράμε και σε άλλα πάρκα). Επιπλέον, ξύλινος κομποστοποιητής από το "Re-Think" έχει τοποθετηθεί πιλοτικά και στον Δήμο Δυτικής Μάνης, στην Καρδαμύλη. Τέλος, εργαστήρια πάνω στην οικιακή και συνοικιακή κομποστοποίηση, εργαστήρια ιδιοκατασκευών, καθώς και κατασκευή αυτοσχέδιων ξύλινων κομποστοποιητών, έχουν γίνει και σε άλλους νομούς και δήμους, κατά απαίτηση φορέων και σχολείων στην Αργολίδα (ΚΠΕ Ν. Κίου), Κυπαρισσία (9ο Δημοτικό), Μελιγαλά (Γυμνάσιο-Λύκειο).
Στην πρωτοβουλία αυτή γνωρίζαμε από την αρχή ότι δεν φτάνει μόνο η τοποθέτηση των κάδων κομποστοποίησης, αλλά κύριας σημασίας είναι η εμπλοκή των κατοίκων της πόλης, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευσή τους πάνω στην διαδικασία της κομποστοποίησης. Επιπλέον, πλαισιώσαμε τα εργαστήριά μας και με εργαστήρια πάνω στην δημιουργική ανακύκλωση, στην επανάχρηση και στις ιδιοκατασκευές δημιουργώντας έτσι μια πιο ολοκληρωμένη εκπαιδευτική πρακτική πάνω στην αυτοδιαχείριση των σκουπιδιών μας και την μείωση του οικολογικού μας αποτυπώματος. Γι’ αυτό και συνεργαστήκαμε με πλήθος φορέων της πόλης, ώστε το "Re-Think" να αποκτήσει μια κοινωνική δυναμική και βάση. Βασικοί μας συνεργάτες είναι: 1. Ο Δήμος Καλαμάτας. 2. Ο οργανισμός ΕΛΓΟ-"Δήμητρα", ο οποίος και είναι βασικός συνεργάτης του εγχειρήματος με την αμέριστη επιστημονική υποστήριξη και πρακτική βοήθεια που προσφέρει. 3. Η ΠΕΕΚΠΕ (Πανελλήνια Ενωση Εκπαιδευτικών Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, παράρτημα Καλαμάτας), με την οποία στο πλαίσιο της δράσης "Σχολικοί κήποι" συνδιοργανώνουμε εργαστήρια κομποστοποίησης και κατασκευής αυτοσχέδιων κομποστοποιητών και ευρύτερα ιδιοκατασκευών και προχωρούμε και στον εξοπλισμό των σχολείων με ξύλινους κομποστοποιητές (σε συνεργασία με τον Δήμο Καλαμάτας). Επίσης κοινωνικοί φορείς της πόλης, όπως: 4. Το Κέντρο Νέων Καλαμάτας και η ΚΑΝΕ, που βοηθούν στο όλο εγχείρημα με εθελοντές, ποικίλες συνεργασίες και την υιοθέτηση κομποστοποιητή στην πλατεία Οθωνος. 5. Το ΚΕΚΥΚΑΜΕΑ και 6. Το Κ.Π.Ε. Καλαμάτας με την υιοθέτηση κομποστοποιητών. 7. Η Ομάδα Δράσης για τον Ταΰγετο. 8. Ο οργανισμός "Plant your roots in Greece". 9. Ο Σύλλογος "Γαία" Δ. Μάνης, ευρύτερα επιχειρηματίες της πόλης που βοηθούν ανώνυμα και εθελοντικά με υλικά και εργαλεία και ομάδες κατοίκων της πόλης που έχουν υιοθετήσει κομποστοποιητή ή έχουν βοηθήσει ευρύτερα στο όλο εγχείρημα. Επιπλέον, το "Re-Think project" αποτελεί κομμάτι του προγράμματος "Καθημερινός Πολιτισμός" του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου (με επιμέλεια της Ν. Σερεμετάκη), και έχει ενεργό δράση σε σχολεία της πόλης και συνεργασίες με συλλογικότητες της πόλης.
Η ιδέα της κομποστοποίησης είναι μια παλιά πρακτική και στη χώρα μας, καθώς είναι κομμάτι του αγροτικού μας πολιτισμού. Η ιδέα της συνοικιακής κομποστοποίησης είναι μια από αυτές τις πρακτικές που αυτοσχέδια και κοινωνικά, εδώ και δεκαετίες, έχουν μεταδοθεί και σε άλλες χώρες του δυτικού κόσμου, ως ένα εναλλακτικό ρεύμα πάνω στην αυτοδιαχείριση των οργανικών μας σκουπιδιών. Η συγκεκριμένη ιδέα άρχισε να επικοινωνείται στην Καλαμάτα από τον Φεβρουάριο του 2010 μέσα από την τότε διαχειριστική ομάδα των Ποδηλατών Καλαμάτας και να παίρνει μορφή μέσα από το τότε αναδυόμενο δίκτυο δράσεων και αλληλεγγύης "kalamatafreespace" που δραστηριοποιείται σε περιβαλλοντικά προβλήματα της περιοχής. Ιδιαίτερα το δίκτυο είχε δραστηριοποιηθεί στον αγώνα για το κλείσιμο της ανεξέλεγκτης χωματερής στη Μαραθόλακκα Ταϋγέτου.
Το "Re-Think project" ξεκίνησε το 2010 μέσα από το δίκτυο "kalamatafreespace", αλλά πλέον είναι υπόθεση της πόλης, καθώς σε αυτό έχουν συνεισφέρει διάφοροι φορείς και ομάδες της πόλης. Επιπλέον έχει καταφέρει συλλογικά και με μικρά αλλά σταθερά βήματα να δημιουργήσει μια πρώτη δομή συνοικιακής κομποστοποίησης αλλά και να δημιουργηθεί ένα εμφανές πλέον ρεύμα στην πόλη, σε σχέση με την ανακύκλωση και επανάχρηση. Εχουμε καταφέρει πλέον συλλογικά με μικρά βήματα αλλά σταθερά να δημιουργηθεί μια πρώτη δομή συνοικιακής κομποστοποίησης από την ίδια την κοινωνία αλλά και να αναδυθεί ένα εμφανές πλέον ρεύμα στην πόλη σε σχέση με την ανακύκλωση και επανάχρηση. Και αυτό, αν μη τι άλλο, δίνει μια διέξοδο ότι ακόμα και σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας και κοινωνικής αστάθειας μπορούν να επιβιώνουν και να αναπτύσσονται τέτοιες προσπάθειες κοινωνικής συνοχής, περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης και εν τέλει πολιτισμικής ανάτασης. Καθώς μια τέτοια διαχείριση των απορριμμάτων μας με μηδενικό περιβαλλοντικό κόστος είναι από μόνη της πράξη πολιτισμού.
Ξέρουμε ότι η κίνηση της συνοικιακής κομποστοποίησης είναι μια μερική λύση και δεν μπορεί να απαντήσει συνολικά στο πρόβλημα των σκουπιδιών στην πόλη. Παρόλα αυτά έχει ως στόχο να εκπαιδεύσει τους πολίτες στη σωστή διαδικασία της κομποστοποίησης και να προωθήσει προτάσεις διαχείρισης των απορριμμάτων φιλικές προς το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Για εμάς η διαχείριση των σκουπιδιών πρέπει να είναι κρατική και κοινοτική υπόθεση προς όφελος των πολιτών και ανταποδοτική προς αυτούς. Μέσα από το εγχείρημα αυτό προσπαθούμε να δώσουμε ένα μήνυμα ορθής και ανέξοδης διαχείρισης των οργανικών μας σκουπιδιών έτσι ώστε ο κόσμος να εκπαιδευτεί και να μπορεί να αποκτήσει όσο το δυνατόν πιο δίκαιη και ολοκληρωμένη άποψη για την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.
Σε αυτή τη διαδρομή για τη μετάβαση σε μια πόλη αειφόρο και φιλική προς τους πολίτες καλούμε όλο τον κόσμο να ενημερωθεί και να στηρίξει το εγχείρημα αυτό με την ενεργό συμμετοχή του.
Σας ευχαριστούμε,
Re-Think Project - Kalamatafreespace
www.rethink-project.gr
