Στροφές, παρακάμψεις αλλά και μυστικά μονοπάτια συχνά μας οδηγούν σε προορισμούς καινούριους, πιο μαγικούς απ’ ό,τι φανταζόμασταν. Οι σπουδές δεν αποτελούν εξαίρεση.

Σε έναν κόσμο που για δεκαετίες εξύμνησε την εξειδίκευση με σχεδόν θρησκευτική ευλάβεια, η πολύπλευρη μόρφωση επιστρέφει τώρα, όχι ως νοσταλγική αναβίωση ή πολυτέλεια, αλλά ως εργαλείο στρατηγικής ανθεκτικότητας, σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύτατους ρυθμούς και μας “αναγκάζει” να αλλάξουμε μαζί του.

Η παιδεία ως πολιτισμικό κεφάλαιο

Σε αυτόν τον κόσμο, η μόρφωση δεν μεταφράζεται μόνο σε γνώσεις, αλλά σε καλλιέργεια, ανθεκτικότητα και… ελαστικότητα. Μπορεί μετά τις Πανελλήνιες να σπουδάσεις Φιλολογία και να αγαπήσεις τον Πλάτωνα ή τη σύγχρονη ποίηση, και λίγα χρόνια αργότερα να πάρεις το δεύτερο πτυχίο σου από το medcollege, που θα σου επιτρέψει να βρεθείς σε μια κατάμεστη αίθουσα συνεδριάσεων μιλώντας για behavioral economics.

Όχι γιατί είσαι “ξερόλας”. Αλλά γιατί έχεις κατακτήσει ένα καινούριο skill - αυτό της ευελιξίας, που σου επιτρέπει να συνδέεις ετερόκλητα πεδία, να διαβάζεις τον κόσμο σε πολλαπλά επίπεδα, να αντέχεις στον καταιγισμό της πληροφορίας που υπάρχει εκεί έξω χωρίς να χάνεις τον εαυτό σου.

Η καριέρα ως ψηφιδωτό

Αν η καριέρα ήταν κάποτε μια ευθεία γραμμή - σπουδές νομικής, πρακτική, υπάλληλος, συνεταίρος - σήμερα είναι ένα ψηφιδωτό. Το χτίζει κανείς κομμάτι-κομμάτι, άλλοτε μεθοδικά, μερικές φορές υπό πίεση, συχνά απρόβλεπτα. Πτυχία, σεμινάρια, αποτυχίες, θρίαμβοι, πλάγιες στροφές που αρχικά έμοιαζαν άσχετες αλλά τελικά έδεσαν αρμονικά.

Και καθώς το βιογραφικό παύει να είναι κατάλογος τίτλων και μεταπτυχιακών, οι εργοδότες δεν κοιτάζουν πια μόνο ποια σχολή τελείωσες, αλλά πώς σκέφτεσαι. Ψάχνουν εκείνους που ξέρουν να αποδομούν σύνθετα προβλήματα, να διαχειρίζονται την αβεβαιότητα, να συνεργάζονται με ανθρώπους που δεν τους μοιάζουν. Έρευνες και άρθρα όπως αυτό στο βρετανικό People Management συμφωνούν: Τα δύο τρίτα των εργοδοτών εκτιμούν τα “soft skills” περισσότερο από τα “educational qualifications” κατά την πρόσληψη.

Το πολυπόθητο πια δεν είναι ο ακαδημαϊκός φετιχισμός, αλλά η διαύγεια, η περιέργεια, η ανθεκτικότητα, η εξέλιξη. Ο κόσμος δεν ζητά πλέον μόνο “καλούς μηχανικούς”, αλλά δημιουργικούς problem solvers που έχουν την ικανότητα να ελίσσονται και να εξελίσσονται.

Η πολυμάθεια ως πλεονέκτημα

Ο άνθρωπος που έχει ασχοληθεί με διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα είναι σε θέση να ανταποκριθεί επάξια σε κάθε δυσκολία, τόσο σε θεωρητικό όσο και σε πρακτικό επίπεδο.

Πώς μεταφράζεται αυτό στη σημερινή εποχή; Η οικονομική ανασφάλεια που μαστίζει πολλές φορές τα πιο δημιουργικά επαγγέλματα, δεν μπορεί να τρομάξει τον καλλιτέχνη που γνωρίζει και Python. Αυτό δεν σημαίνει ότι η εξειδίκευση έχει χάσει το κύρος της. Κάθε άλλο. Απλά σήμερα, το μονοπάτι της ευφυΐας δεν είναι μονοδιάστατο. Είναι ένα δίκτυο διασταυρώσεων, και σημασία έχει να βρίσκεις τον δρόμο σου, όσες φορές κι αν αλλάξει η διαδρομή.

Ο Οδυσσέας, αρχέτυπο του ευφυούς επιζώντα, ενσάρκωνε τη δυνατότητα του ανθρώπου να διαμορφώνει τον εαυτό του μέσα από εναλλασσόμενους ρόλους. Σήμερα, η αγορά εργασίας ζητά ακριβώς τέτοιες πολυσχιδείς προσωπικότητες. Ανθρώπους που δεν ορίζονται αποκλειστικά από έναν τίτλο ή ένα πεδίο, αλλά από την ικανότητά τους να πλέουν ανάμεσα σε ρόλους και απαιτήσεις, χωρίς να χάνουν την εσωτερική τους Πηνελόπη: αυτή που επιμένει, περιμένει και υφαίνει εκ νέου τον εαυτό της, κάθε φορά.

Οι σπουδές ως τρόπος ζωής

Η εκπαίδευση δεν (πρέπει να) αποτελεί στείρα προετοιμασία για την αγορά εργασίας. Σκοπός της μόρφωσης δεν είναι να σου πει “τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις”, αλλά “ποιος θα γίνεις”.

Πώς θα προσεγγίζεις τον κόσμο.

Πώς θα απομακρυνθείς από το “επάγγελμα” για να γίνεις “δημιουργός” της δικής σου ιστορίας.

Πώς θα χτίσεις την καριέρα σου όχι με βεβαιότητα αλλά με περιέργεια για κάθε τι καινούριο.

Αυτή η ποικιλία, η τρόπον τινά πολυπολιτισμικότητα, θα σε καταστήσει εξαιρετικό υποψήφιο σε κάθε δουλειά εκεί έξω. Μην αφήσεις την ευκαιρία αυτή ανεκμετάλλευτη.