Προσωπικά εκτιμώ ότι πολλές από τις αλλαγές που δρομολογούνται χαρακτηρίζονται από έναν «άκριτο καταργητισμό» (για να χρησιμοποιήσω μια ήπια έκφραση του πρώην πρύτανη του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου κ. Παπαθεοδώρου) που στέλνει τις δομές της παιδείας πολλά χρόνια πίσω, μολονότι ορισμένες αλλαγές ήταν αναγκαίες. Γνωρίζαμε βέβαια ότι η κατάργηση των συμβουλίων ήταν προγραμματική δέσμευση της νέας κυβέρνησης. Παραμείναμε όμως για να μην δημιουργηθούν τυπικά προβλήματα στη λειτουργία του ιδρύματος.
Είναι δύσκολο να εκτιμήσω τι απέφερε ο καινοφανής θεσμός των συμβουλίων. Η δική μας εμπειρία στο ΤΕΙ Πελοποννήσου ήταν ικανοποιητική μολονότι δεν μπορεί ίσως να υποστηριχθεί το ίδιο για όλα τα συμβούλια. Το Συμβούλιο στο ΤΕΙ Πελοποννήσου μέσω των εξωτερικών μελών του βρέθηκε εξ αρχής εκτός των γνωστών γενικά ενδοϊδρυματικών ισορροπιών και μηχανισμών αλληλοκάλυψης. Η λειτουργία του ευνοήθηκε και από τη σύνθεσή του: Χάρη στις επιλογές των εσωτερικών μελών του και της διοίκησης υπό τον καθηγητή κ. Α. Κανάκη αντιπροσώπευσε ένα ευρύ πολιτικό και κοινωνικό φάσμα. Βέβαια, με βάση τις εμπειρίες μου θα μπορούσα να επισημάνω διάφορα «κατασκευαστικά ελαττώματα» στον θεσμό των συμβουλίων, που ήταν δυνατό να διορθωθούν. Ομως για ένα πράγμα δεν μπορούν να κατηγορηθούν ο νόμος και τα συμβούλια, ότι ήταν «πηγή αδιαφάνειας και αυταρχισμού» όπως διατείνεται ο νυν υπουργός Παιδείας που διακατέχεται και από άλλες ιδεοληψίες π.χ. σχετικά με την αριστεία, την ηλεκτρονική ψηφοφορία, τις ξενόγλωσσες σπουδές. Το αντίθετο συνέβη: Το συμβούλιο ως θεσμός έφερε μεγαλύτερη διαφάνεια στη διοίκηση του ιδρύματος και υπενθύμιζε με τη λειτουργία του ότι τα ΑΕΙ δεν είναι ιδιοκτησία των «εντός», αλλά της κοινωνίας.
Οπως κάθε καινοφανής θεσμός έτσι και το συμβούλιό μας έπρεπε αρχικά να αποσαφηνίσει τον ρόλο του εντός του πλαισίου του νόμου Διαμαντοπούλου. Φυσικά το έργο του δυσκόλεψαν μεταξύ άλλων:
• Οι ασάφειες και οι μεταβολές του αρχικού νόμου που τροφοδότησαν όπως και σε άλλους τομείς την αίσθηση μιας ρευστής κατάστασης.
• Οι αναπόφευκτες επιφυλάξεις όσων είδαν τα συμβούλια ως απειλή εσωτερικών ισορροπιών (και βολέματος).
Ομως παρά τις αναπόφευκτες δυσκολίες το Συμβούλιο του ΤΕΙ Πελοποννήσου κατάφερε να ανταποκριθεί αρκετά σε βασικές προσδοκίες του νόμου και συνέβαλε στο να αποφευχθεί ένα κλίμα αντιπαράθεσης με άλλα όργανα του ιδρύματος. Αναγνωρίσαμε όμως σύντομα και τα όριά μας: Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι τελικά λίγα πράγματα μπορούν να αλλάξουν αν δεν το θελήσουν οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί. Για το λόγο αυτόν καθιερώσαμε εντατικές διαβουλεύσεις για διάφορα θέματα αριστείας, εξωστρέφειας, επιχειρηματικότητας.
Δεν υποτιμώ το έργο που επιτελεί το μεγαλύτερο τμήμα του προσωπικού του ΤΕΙ στις δύσκολες σημερινές συνθήκες παρά το βάρος πάσης φύσης υποθηκών από τον κομματισμό του παρελθόντος και παρά την ανασφάλεια ως προς την ταυτότητα του ιδρύματος. Κατά τη γνώμη μου υπάρχουν περιθώρια για τομές που θα διασφαλίσουν το μέλλον του και θα αποτρέψουν τη διολίσθηση σε τροχιά στασιμότητας. Ενα συμπέρασμα σχετικά με το μέλλον στο οποίο κατέληξα ήταν ότι οι ενδιαφερόμενοι και αρμόδιοι θα πρέπει να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο ένταξης του ΤΕΙ και του Πανεπιστημίου σε ένα ισχυρό περιφερειακό ΑΕΙ, με συγχωνεύσεις ομοειδών τμημάτων, κατάργηση άλλων και οπωσδήποτε συγκέντρωσή τους το πολύ σε δύο έδρες ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για συνέργειες.
Και τώρα ο απολογισμός μας συνοπτικά: Το Συμβούλιο του ΤΕΙ Πελοποννήσου σε συνεργασία με τη διοίκηση του ιδρύματος υπό των καθηγητή κ. Δ. Βελισσαρίου και τους αναπληρωτές του:
• Ανέλαβε διάφορες πρωτοβουλίες για την προβολή του ιδρύματος.
• Κατέθεσε προτάσεις στο πλαίσιο του σχεδίου "Αθηνά" π.χ. για τη μεταφορά του τμήματος της Σπάρτης στην έδρα της Καλαμάτας.
• Υποστήριξε ενεργά τη συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου ιδίως στο μεταπτυχιακό επίπεδο.
• Εφερε μεγαλύτερη διαφάνεια σε οικονομικές δραστηριότητες του ιδρύματος και
• Δρομολόγησε ευρύτερες διαβουλεύσεις για το μέλλον του ιδρύματος που φώτισαν καλύτερα τα προβλήματα αριστείας, εξωστρέφειας, αποτελεσματικότητας. Το αποκορύφωμα ήταν η έγκριση ενός ενδεικτικού πλαισίου στρατηγικής που περιέλαβε συγκεκριμένες ενέργειες που θα έπρεπε ή θα μπορούσαν να αναληφθούν τα επόμενα χρόνια και έχει αναρτηθεί στον ιστότοπο του ιδρύματος. Επομένως το συμβούλιο έκανε καλή δουλειά (περισσότερες λεπτομέρειες περιέχει η έκθεση πεπραγμένων του 2014).
Τελειώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω τα εσωτερικά και εξωτερικά μέλη του συμβουλίου που συμμετείχαν αδιαλείπτως στις συνεδριάσεις και μάλιστα ανιδιοτελώς θέλοντας απλά να προσφέρουν, τον αναπληρωτή μου καθηγητή κ. Ι. Παπουτσή, τη διοίκηση του ιδρύματος, που ήταν πάντοτε παρούσα στις συνεδριάσεις του και τα μέλη του εκπαιδευτικού και διοικητικού προσωπικού που συνεργάσθηκαν μαζί μας, ιδιαίτερα δε την γραμματέα του συμβουλίου κ. Ελενα Μαυρομμάτη και τον κ. Γ. Αγγουρά του Τμήματος Πληροφορικής.
Προσθέτω μια προσωπική παρατήρηση: Η εμπειρία ως προέδρου του συμβουλίου μου έδωσε τη δυνατότητα να έλθω σε επαφή με πρόσωπα που είναι αφιερωμένα στη δουλειά τους. Αυτό συντηρεί την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον. Είχα επίσης την ευκαιρία να δω από μέσα τις υποκειμενικές αδυναμίες (συμπεριλαμβανομένων και των δικών μου) και τις αντικειμενικές δυσκολίες μιας από τις λίγες σοβαρές μεταρρυθμίσεις που δοκιμάσθηκαν στη χώρα τα χρόνια της κρίσης.
* Ο Πάνος Καζάκος είναι πρόεδρος του Συμβουλίου (ως την επικείμενη ψήφιση νέου νόμου), ομότιμος καθηγητής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
