Κι επειδή στην ευρύτερη θαλάσσια περιοχή γίνεται η ωοτοκία των χελωνών του είδους δεν είναι σπάνιο να βρίσκονται κάποιες νεκρές ή τραυματισμένες.
Ρεπορτάζ: Νικολέττα Κολυβάρη
Στο μεταξύ, αυτό που σε κάθε περίπτωση ανησυχεί είναι τα τραύματα που γίνονται εσκεμμένα από ανθρώπους σε ένα ζώο το οποίο βρίσκεται στο φυσικό του περιβάλλον και δεν ενοχλεί.
Φέτος, μάλιστα προμηνύεται μια κακή χρονιά για τις θαλάσσιες χελώνες στον Μεσσηνιακό Κόλπο, αφού σύμφωνα με τα στοιχεία του Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας στις ακτές ξεβράστηκαν μέχρι τώρα 9 νεκρές, ενώ πέρυσι το αντίστοιχο διάστημα είχαν περισυλλεγεί 4 νεκρές και μια τραυματισμένη και συνολικά 14 για όλο το 2019.
Η ΒΑΣΙΚΗ ΑΠΕΙΛΗ
Η βασική απειλή για τις νεκρές και τραυματισμένες χελώνες είναι τα δίχτυα και τα αγκίστρια, όπου συνήθως πάνε να φάνε το ψάρι που έχει πιαστεί σε αυτά. Τρώνε το ψάρι και καταπίνουν το αγκίστρι, γι' αυτό συχνά τα στελέχη του Συλλόγου “Αρχέλων” αναφέρουν στην “Ε” ότι «βρίσκουμε αγκίστρια και πετονιές στους οισοφάγους». Το τραγικό λάθος δε, που πολλοί κάνουν και σκοτώνουν τις χελώνες γιατί τις θεωρούν απειλή για την ψαριά τους, είναι ότι με την παρουσία τους μειώνεται το απόθεμα ψαριών σε μια περιοχή. Οι καρέτα-καρέτα δεν τρώνε ψάρια, παρά μόνο αν αυτά είναι πιασμένα στα δίχτυα, γιατί -εξηγεί σε παλιότερη συνέντευξή της μιλώντας στην "Ε" η Πολύμνια Νεστορίδου, πρώην υπεύθυνη προγραμμάτων Πελοποννήσου του Συλλόγου "Αρχέλων"- «είναι πιο αργές από τα ψάρια, αντίθετα είναι οι φυσικοί θηρευτές των μεδουσών, οι οποίες τρώνε το γόνο των ψαριών και έτσι μειώνεται ο πληθυσμός τους».
ΛΙΓΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΧΕΛΩΝΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΠΑΡΑΓΟΝΤΑΙ
Οι θαλάσσιες χελώνες απειλούνται με εξαφάνιση, κι αυτή άλλωστε είναι η αφορμή που κάθε χρόνο στις 23 Μαΐου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Χελώνας. Στην περιοχή του Μεσσηνιακού, αλλά και του Λακωνικού και Κυπαρισσιακού Κόλπου, γίνεται η ωοτοκία της χελώνας του είδους καρέτα-καρέτα, γι' αυτό και δεν είναι σπάνιο να βρίσκονται κάποιες νεκρές ή τραυματισμένες. Στο μεταξύ από το πολυετές μαρκάρισμα και τις καταγραφές του συλλόγου γνωρίζουμε ότι περίπου 366 χελώνες αναμένεται να ωοτοκούν κάθε χρόνο στον Νότιο Κυπαρισσιακό Κόλπο. Ο Κόλπος της Κυπαρισσίας φιλοξενεί τα τελευταία χρόνια τη μεγαλύτερη συγκέντρωση των χελωνών καρέτα-καρέτα στη Μεσόγειο και από τις καταγραφές «φαίνεται ότι αναπαράγονται πολύ λιγότερες θαλάσσιες χελώνες στη Μεσόγειο από όσες νομίζαμε», όπως λέει σε σχετική ανακοίνωση ο Θωμάς Αράπης, πρόεδρος του Συλλόγου “Αρχέλων”, ο οποίος τονίζει παράλληλα την ανάγκη να γίνουν περισσότερες προσπάθειες για την προστασία των ενήλικων χελωνών.
ΠΟΛΛΕΣ ΧΤΥΠΗΜΕΝΕΣ
Πολλές από τις νεκρές χελώνες έχουν χτυπηθεί από την προπέλα σκάφους και έχουν ξεβραστεί νεκρές στην παραλία από τα θαλάσσια ρεύματα. Ο Δημήτρης Φυτίλης, υπεύθυνος Κέντρου Διάσωσης "Αρχέλων" λέει μιλώντας στην "Ε" ότι βρίσκουν συχνά χελώνες σκόπιμα τραυματισμένες ή θανατωμένες από ανθρώπινο χέρι, καθώς είναι εμφανή τα εξωτερικά τραύματα στο κεφάλι. Επίσης, λέει, ο θάνατος σημαντικού αριθμού τους μπορεί να οφείλεται σε τυχαία εμπλοκή τους σε αλιευτικά εργαλεία που συνεπάγεται πνιγμό, εκτός κι αν βρεθεί κάποιος άνθρωπος να κόψει τα δίχτυα που τις περιορίζουν. Διαπιστώνει ακόμη ότι σε άλλες περιπτώσεις τα ζώα που εκβράζονται νεκρά φαίνεται ότι έχουν δεχτεί επίθεση από άλλους θαλάσσιους οργανισμούς, οπότε τα αίτια θανάτου ονομάζονται φυσικά αίτια. Ενώ, μία ήδη άρρωστη χελώνα δεν μπορεί να καταδυθεί και να τραφεί φυσιολογικά, οπότε βρίσκεται να επιπλέει στο νερό και καταλήγει να εκβραστεί στην ακτή. Επίσης, οι άρρωστες ή τραυματισμένες χελώνες δεν μπορούν εύκολα να αντιδράσουν και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να συγκρουστούν με ταχύπλοα σκάφη και να πεθάνουν.
ΚΑΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟ 2018
Σύμφωνα με τα στοιχεία του Κεντρικού Λιμεναρχείου Καλαμάτας μια κακή χρονιά ήταν για τις θαλάσσιες χελώνες στον Μεσσηνιακό Κόλπο το 2018, αφού στις ακτές ξεβράστηκαν 22 νεκρές και μία τραυματισμένη. Το 2016, που επίσης ήταν μια κακή χρονιά, από τη Νήσο Βενέτικο μέχρι τη Χοτάσια της Μάνης, η λιμενική αρχή Καλαμάτας κατέγραψε 12 νεκρές χελώνες.
Ωστόσο, ο Δημήτρης Φυτίλης παρατηρεί ότι “δεν ξέρουμε πολλά για το τι ακριβώς συμβαίνει στη θάλασσα και επεξεργαζόμαστε τα στοιχεία που συλλέγονται κάθε χρόνο από τα Λιμεναρχεία για τις εντοπισμένες χελώνες με πολλή προσοχή, προσπαθώντας να σχηματίσουμε μία σωστή εικόνα". Και προσθέτει ότι βασική σημασία έχει η διατήρηση των παραλιών αναπαραγωγής της χελώνας. Μετά από αυτό, "το δεύτερο πιο σημαντικό θέμα για την επιβίωσή τους στο μέλλον είναι να μην υπάρχει υψηλό ποσοστό απώλειας ενηλίκων ατόμων στη θάλασσα. Για το λόγο αυτό δημιουργήθηκε το Δίκτυο Διάσωσης και Κέντρο Διάσωσης”, λέει ο υπεύθυνος του κέντρου. Ετσι, οι τραυματισμένες ή άρρωστες χελώνες που εντοπίζονται σε όλη τη χώρα αναφέρονται σε αυτό.
ΕΝΘΑΡΡΥΝΤΙΚΟ ΤΟ 2019
Πέρυσι, η καταγραφή της αναπαραγωγής των θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα έδωσε 6.400 φωλιές που προστατεύτηκαν κατάλληλα σε Ζάκυνθο, Κυπαρισσιακό, Κρήτη, Νότια Πελοπόννησο, Πρέβεζα και την πρώτη φωλιά πράσινης χελώνας στη νότια Κρήτη (σύνολο 134 χλμ. παραλίας παρακολούθησης).
Στο Κέντρο Διάσωσης φιλοξενήθηκαν 83 χελώνες, εκ των οποίων 26 προέρχονταν από προηγούμενες χρονιές. Εφαρμόστηκαν νέες τεχνικές περίθαλψης με αποτέλεσμα να επιστρέψουν αποθεραπευμένες στη θάλασσα 43 χελώνες, πιο πολλές από κάθε άλλη χρονιά. Φέτος, η απειλή του Covid-19 απαγορεύει τη συμμετοχή εθελοντών από το εξωτερικό για κάποιο χρονικό διάστημα. Γι’ αυτό το λόγο ο “Αρχέλων” συνεχίζει την καταμέτρηση και την προστασία των φωλιών με το προσωπικό και τους εθελοντές που κατοικούν στην Ελλάδα. Στο Κέντρο Διάσωσης, που λειτουργεί αδιάλειπτα, περιθάλπονται αυτή τη στιγμή 20 τραυματισμένες ή άρρωστες χελώνες από το προσωπικό και λίγους εθελοντές που είχαν έρθει στην Ελλάδα πριν το ξέσπασμα της πανδημίας. Από τις 16 Μαΐου και μετά τα στελέχη του συλλόγου ελπίζουν ότι θα είναι σε θέση να επικοινωνήσουν με τους εθελοντές που έχουν γίνει δεκτοί στο Κέντρο Διάσωσης για τον Ιούνιο και να προγραμματίσουν εκ νέου τη συμμετοχή τους, αν χρειαστεί. Αν όλα πάνε καλά, τον Ιούλιο πιστεύουν ότι θα έχει αποκατασταθεί η ροή των εθελοντών από το εξωτερικό.
ΠΑΡΑΛΙΕΣ ΩΟΤΟΚΙΑΣ
Για τις παραλίες ωοτοκίας έχουν ληφθεί ήδη οι πρώτες αποφάσεις. Οι δράσεις καταγραφής και προστασίας θα ξεκινήσουν από το προσωπικό του συλλόγου και ολιγάριθμες ομάδες εθελοντών που ήδη βρίσκονται ή μένουν μόνιμα στην Ελλάδα. Τα μέλη των ομάδων αυτών θα παραμείνουν σταθερά στις παραλίες ωοτοκίας όλο το διάστημα από Ιούνιο μέχρι Οκτώβριο και θα πλαισιώνονται σταδιακά, όπου είναι δυνατόν, και από άλλους εθελοντές.
Οσον αφορά την υποβολή νέων αιτήσεων συμμετοχής και αιτήσεων ακύρωσης συμμετοχής παραμένουν ανοιχτές και ο σύλλογος θα ανταποκριθεί σ’ αυτές από τις 16 Μαΐου και μετά.
