Ο Ιανουάριος είναι ο μήνας ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τον συγκεκριμένο τύπο καρκίνου, που αποτελεί τον δεύτερο συχνότερο καρκίνο σε γυναίκες κάτω των 45 ετών και την τρίτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις γυναίκες παγκοσμίως. Ο Όμιλος Εθελοντών κατά του Καρκίνου “ΑγκαλιάΖω” επισημαίνει ότι εξακολουθεί δυστυχώς να αποτελεί παγκόσμιο πρόβλημα υγείας με 500.000 νέα περιστατικά, από τα οποία 54.000 καταγράφονται στην Ευρώπη, και 300.000 θανάτους παγκοσμίως (25.000 στην Ευρώπη).
Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι ετησίως 250 γυναίκες, από τα 600 περίπου νέα περιστατικά το χρόνο, χάνουν τη μάχη με τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Απαραίτητος αιτιολογικός παράγοντας για την ανάπτυξή του είναι η λοίμωξη από τον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV).
Ο ΙΟΣ HPV
Η λοίμωξη από τον ιό HPV είναι εξαιρετικά συχνή σε όλες τις γυναίκες με σεξουαλική δραστηριότητα. Εκτιμάται ότι ένα ποσοστό άνω του 75% όλων των γυναικών θα μολυνθούν από τον ιό HPV κάποια στιγμή στη ζωή τους. Από τους 118 διαφορετικούς HPV τύπους περίπου οι 40 αφορούν τον άνθρωπο, ενώ μόνο μια υποομάδα (14-18 τύποι) θεωρείται «υψηλού κινδύνου» (high risk) για την ανάπτυξη καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και των πρόδρομων αλλοιώσεών του.
Σήμερα είναι διαθέσιμες δύο επαναστατικές καινοτόμες μέθοδοι δευτερογενούς και πρωτογενούς πρόληψης του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας: το πρώτο μοριακό τεστ για προληπτικό έλεγχο όλου του πληθυσμού, το λεγόμενο HPV DNA test (δευτερογενής πρόληψη), και το πρώτο εμβόλιο εναντίον καρκίνου, δηλαδή, το εμβόλιο εναντίον της μόλυνσης από τον HPV (πρωτογενής πρόληψη).
Η ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΠΑΠ ΤΕΣΤ
Ο προσυμπτωματικός έλεγχος για την έγκαιρη ανίχνευση των προ-καρκινικών αλλοιώσεων ή ακόμα και της νόσου έχει σκοπό την άμεση παρέμβαση και θεραπεία. Εάν η τραχηλική δυσπλασία διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο έχει ίαση 100%, κάτι που καθιστά την πρόωρη ανίχνευση πολύ σημαντική. Το τεστ Παπανικολάου (ΠΑΠ τεστ) χρησιμοποιείται ήδη τα τελευταία 40-50 χρόνια ως κύριο μέσο για την ανίχνευση πρώιμων προδρόμων του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και έχει συμβάλει σημαντικά στη μείωση των ποσοστών επίπτωσης της νόσου αλλά και της θνησιμότητας.
Παρ’ όλα αυτά, όπως επισημαίνουν γυναικολόγοι, η χαμηλή σχετικά ευαισθησία του, που δεν ξεπερνά στην καλύτερη των περιπτώσεων το 65%, η υποκειμενικότητα της εξέτασης, η αδυναμία να παρέχει επιπλέον πληροφορίες όπως ο ακριβής τύπος του ιού, έχουν οδηγήσει τα τελευταία χρόνια την επιστημονική κοινότητα σε χρήση επιπλέον μεθόδων. Ενα φυσιολογικό τεστ Παπανικολάου δεν σημαίνει ότι η γυναίκα δεν διατρέχει κανέναν κίνδυνο.
ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ
Το HPV DNA test είναι η μέθοδος ανίχνευσης και τυποποίησης του DNA του ιού HPV σε κυτταρικό υλικό από τον τράχηλο της μήτρας. Αρχισε να εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια σε μικρότερη ή μεγαλύτερη κλίμακα, ως μέθοδος μαζικού πληθυσμιακού ελέγχου (screening test) μόνη της ή σε συνδυασμό με το τεστ Παπανικολάου. Σύμφωνα με διεθνείς μελέτες, ένα αρνητικό HPV DNA test προσφέρει περίπου διπλάσια εξασφάλιση στη γυναίκα ότι δεν υπάρχει στον τράχηλό της προκαρκινική αλλοίωση, και μάλιστα για διπλάσιο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με το τεστ Παπανικολάου (5 χρόνια). Παράλληλα πιστοποιήθηκε ότι η αναγνώριση γυναικών που ενδεχομένως θα εμφανίσουν στο μέλλον προκαρκινικές αλλοιώσεις ή διηθητικό καρκίνο τραχήλου μήτρας με εφαρμογή του HPV DNA test γίνεται περίπου 2-3 χρόνια νωρίτερα απ’ ό,τι αν εφαρμοσθεί για τον ίδιο λόγο το τεστ Παπανικολάου.
ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΟΣ Ο ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ
Σε κάθε περίπτωση οι γυναίκες επιβάλλεται να κάνουν τακτικό γυναικολογικό έλεγχο, που περιλαμβάνει εκτός του ΠΑΠ τεστ την εξέταση του στήθους αλλά και του γεννητικού συστήματος (έλεγχος ωοθηκών, φλεγμονών, καθώς και πρόληψη - αντιμετώπιση σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων).
Κωδικοποιημένα, 5 πράγματα που βοηθούν στην πρόληψη του καρκίνου της μήτρας είναι:
• Εμβολιασμός.
• Τακτικός έλεγχος με τεστ Παπανικολάου ή HPV DNA test.
• Διακοπή καπνίσματος.
• Χρήση προφυλακτικού.
• Σταθερός σύντροφος.
• Ισορροπημένη διατροφή – ενίσχυση ανοσοποιητικού συστήματος.
