Τι είναι οι κρίσεις πανικού και τι είναι οι κρίσεις άγχους; - Τι μπορώ να κάνω για να τις αντιμετωπίσω;
Τα τελευταία χρόνια γίνεται πολύς λόγος για τις κρίσεις πανικού. Ειδικά από τότε που οι ψυχολογικοί - ψυχιατρικοί όροι έχουν γίνει γνωστοί στο ευρύ κοινό. Ετσι συχνά αναρωτιόμαστε εάν αυτό που βιώνουμε είναι κρίση άγχους ή είναι κρίση πανικού. Η παραπληροφόρηση πάνω σ’ αυτό το θέμα συχνά επιτείνει τα συμπτώματα και τη σύγχυση που νιώθουμε.
Αρχικά να πούμε λοιπόν τι είναι οι κρίσεις άγχους: Οι κρίσεις άγχους είναι μία γενικευμένη (ήπιας, μέτριας ή έντονης έντασης) κατάσταση άγχους, η οποία είναι μεγαλύτερη σε διάρκεια από την κρίση πανικού. (Μπορεί και να καταλαμβάνει και ολόκληρη την ημέρα). Εμφανίζεται μετά από ένα διάστημα υπερβολικής ανησυχίας, έχει προηγηθεί ένα αίτιο, έχει ήπια συμπτώματα (σε σχέση με την κρίση πανικού) και το άτομο διατηρεί τον έλεγχό του. Η κρίση άγχους δεν θεωρείται σύμπτωμα αγχώδους διαταραχής, αν και μακροπρόθεσμα μπορεί να εξελιχθεί σε αυτήν.
Στον αντίποδα, οι κρίσεις πανικού, που συγκαταλέγονται στις αγχώδεις διαταραχές, εμφανίζονται ξαφνικά, χωρίς προφανές αίτιο (και συνήθως σε κατάσταση επιφανειακής ηρεμίας). Είναι πολύ μεγάλες σε ένταση αλλά μικρές σε διάρκεια (περίπου 10-20 λεπτά).
Τα συμπτώματά τους ποικίλλουν από άνθρωπο σε άνθρωπο και τα πιο συχνά είναι τα παρακάτω:
- Ξαφνικό αίσθημα απώλειας ελέγχου του εαυτού. (Νιώθουν ότι χάνουν τον έλεγχο του μυαλού, ότι παθαίνουν εγκεφαλικό κ.ά.).
- Εντονο αίσθημα θανάτου (π.χ. ότι παθαίνουν έμφραγμα εξαιτίας της ταχυπαλμίας που βιώνουν και του πόνου στο στήθος).
- Αίσθημα πνιγμού και δύσπνοια.
- Ιλιγγος και ζάλη.
- Ναυτία.
- Μούδιασμα ή τρέμουλο στα άκρα.
- Ταχύπνοια.
- Εξάψεις ή ρίγος.
- Εφίδρωση.
- Σε κάποιες περιπτώσεις, αίσθημα αποκοπής από τον εαυτό. (Νιώθει σαν να βγαίνει από το σώμα του και να παρατηρεί ως τρίτος τον εαυτό του).
Μετά από μία κρίση πανικού οι άνθρωποι αισθάνονται εξαντλημένοι και αναστατωμένοι όλη την υπόλοιπη ημέρα. Οι κρίσεις πανικού, αν και είναι πολύ τρομακτικές, δεν είναι επικίνδυνες για τη ζωή μας. Φυσικά όταν συμβεί σε έναν άνθρωπο για πρώτη φορά, είναι απαραίτητος ένας καρδιολογικός και αιματολογικός έλεγχος για την αποφυγή συννοσηρότητας με κάποιο παθολογικό αίτιο.
Τα αίτια των κρίσεων πανικού συγκαταλέγονται στα παρακάτω:
- Εντονο άγχος στην οικογενειακή ζωή και στην εργασία.
- Κοινωνικό άγχος.
- Φοβίες.
- Εξάρτηση από ναρκωτικά (κυρίως κάνναβη/χασίς).
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ και καφεΐνης.
- Συγκεκριμένες φαρμακευτικές αγωγές ή συμπληρώματα διατροφής.
- Αλλα θέματα Ψυχικής Υγείας (π.χ. κατάθλιψη).
- Χρόνιες παθήσεις ή χρόνιος πόνος.
- Μετατραυματικό στρες.
- Ενα ψυχικό «τραύμα» του παρελθόντος ή και της παιδικής ηλικίας, το οποίο δεν έχουμε διαχειριστεί.
- Τρέχουσα περίοδος στρες (όπως διαζύγιο, πένθος, απόλυση).
- Μέλη της οικογένειας με άγχος ή κρίσεις πανικού.
* Η διάγνωση των κρίσεων άγχους ή πανικού μπορεί να γίνει από Ψυχολόγους ή Ψυχίατρους.
Τι μπορώ να κάνω, όταν βιώνω μία κρίση πανικού;
- Αντιλαμβάνομαι την κατάσταση και διαβεβαιώνω τον εαυτό μου ότι σύντομα θα περάσει, κατά τη διάρκειά της.
- Αναπνέω αργά και βαθιά (διαφραγματική αναπνοή).
- Μαθαίνω τεχνικές χαλάρωσης.
- Αποκτώ ενσυνειδητότητα (mindfulness): Μαθαίνω να εστιάζω στο παρόν και να παραμένω συγκεντρωμένος.
Ποιοι είναι οι τρόποι αντιμετώπισης των κρίσεων πανικού;
- Ανακάλυψη των αιτιών και πηγών του άγχους. Προσπάθεια διαχείρισης και εξομάλυνσής τους.
- Αισιόδοξη και θετική στάση ζωής.
- Υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
- Επαρκής ύπνος και ξεκούραση.
- Σωματική άσκηση.
- Μείωση ή και αποφυγή του αλκοόλ και της καφεΐνης.
- Διακοπή καπνίσματος.
- Συχνά διαλείμματα κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Χαλαρωτικές δραστηριότητες (περπάτημα, yoga).
- Υπαρξη ενός υποστηρικτικού δικτύου ατόμων γύρω μας (οικογένεια, φίλοι).
Οι ιατρικές θεραπείες για τις κρίσεις πανικού είναι η Ψυχοθεραπεία. Στην οποία γίνεται αναγνώριση των αιτιών της κρίσης πανικού, διαχείριση των συμπτωμάτων και εκμάθηση τεχνικών αποφυγής της στο μέλλον, μέσω της ορθής διαχείρισης των αγχωτικών παραγόντων που ενδέχεται να προκύψουν. Ακόμα, σε κάποιες περιπτώσεις, η φαρμακευτική αγωγή (η οποία χορηγείται από Ψυχίατρο) μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα, στα άτομα με σοβαρές και συχνά επαναλαμβανόμενες κρίσεις πανικού ή άγχους. Η φαρμακευτική αγωγή μπορεί και πρέπει να συνδυάζεται με Ψυχοθεραπεία.
Συνοψίζοντας μπορούμε να επισημάνουμε ότι: Οι κρίσεις πανικού και οι κρίσεις άγχους έχουν κοινά αλλά και διαφορετικά στοιχεία, όπως είδαμε παραπάνω. Οι κρίσεις άγχους έπονται μιας περιόδου παρατεταμένου άγχους. Ενώ οι κρίσεις πανικού είναι ξαφνικές, έντονες και συμβαίνουν συχνά σε στιγμές φαινομενικής ηρεμίας (χωρίς πρότερη αιτία άγχους τη δεδομένη στιγμή.) Η Ψυχοθεραπεία σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή (εάν απαιτηθεί), οδηγεί σε πολύ καλά επίπεδα θεραπείας. Τέλος, η Ψυχοθεραπεία οδηγεί και στην εκμάθηση τεχνικών διαχείρισης του άγχους, για αποφυγή επανεμφάνισης του προβλήματος μελλοντικά!
Για το τέλος: Αν νιώθεις ότι δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνος σου, μην απογοητεύεσαι! Δεν είσαι μόνος!
Δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να ζήσει μια ζωή χωρίς αγχώδεις διαταραχές!
Δώσε στον εαυτό σου την ευκαιρία να θεραπευτεί!
Ζήτησε βοήθεια από έναν ειδικό Ψυχικής Υγείας!
