Ο Πολιτιστικός Οργανισμός "Δρόμοι της Ελιάς", με αφορμή τη διαβούλευση για το θεσμικό πλαίσιο του αγροτουρισμού και του γαστρονομικού τουρισμού στην Ελλάδα, επιθυμεί να θέσει στο επίκεντρο του διαλόγου τις πραγματικές ανάγκες των τοπικών κοινωνιών και να εκφράσει την έντονη ανησυχία του για την τρέχουσα προσέγγιση στη δημιουργία Οργανισμών Διαχείρισης Προορισμών (DMOs).
Η περίπτωση της Καλαμάτας αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα των χαμένων ευκαιριών στον τομέα αυτό. Το Επιμελητήριο Μεσσηνίας, με διορατικότητα και πρωτοβουλία, είχε ήδη δημιουργήσει το Convention & Visitors Bureau Καλαμάτας (CVB Kalamata) κατά την περίοδο της δημαρχίας του κ. Παναγιώτη Νίκα. Δυστυχώς, η τότε δημοτική αρχή, μη αντιλαμβανόμενη τη στρατηγική σημασία ενός τέτοιου εργαλείου, το αγνόησε πλήρως. Σήμερα, που η αναγκαιότητα τέτοιων δομών έχει γίνει πλέον προφανής, η Καλαμάτα διαπιστώνει ότι στερήθηκε πολύτιμα χρόνια αποτελεσματικής διαχείρισης του τουριστικού της προϊόντος.
Η εμπειρία μας δείχνει ότι η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη ξεκινά και εδραιώνεται στο τοπικό επίπεδο. Ωστόσο, παρατηρούμε με προβληματισμό την άκριτη χρηματοδότηση DMOs μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανασυγκρότησης, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη οι τοπικές ιδιαιτερότητες και ανάγκες, και κυρίως χωρίς να αξιοποιούνται υφιστάμενες δομές όπως το CVB Καλαμάτας.
Προτείνουμε ένα μοντέλο διακυβέρνησης που ξεκινά από τη βάση:
- Τοπικό Επίπεδο - Η Καρδιά του Συστήματος
Ενίσχυση και αξιοποίηση υφιστάμενων Convention & Visitors Bureaus, όπως το CVB Καλαμάτας που έχει δημιουργήσει το Επιμελητήριο Μεσσηνίας πριν από 15 χρόνια.
Δημιουργία νέων CVBs στις πρωτεύουσες των νομών όπου δεν υπάρχουν
Χρηματοδότηση από τοπικούς πόρους (τέλος παρεπιδημούντων)
Ουσιαστική συμμετοχή όλων των τοπικών φορέων,
- Δήμοι
- Παραγωγοί και συνεταιρισμοί
- Τουριστικές επιχειρήσεις
- Φορείς πολιτισμού
- ΟΕΒΕ
- Εργατικό Κέντρο Καλαμάτας
- Οργανώσεις κοινωνικής οικονομίας
- Γαστρονομική Κοινότητα
- Εκπαιδευτικά ιδρύματα
Άμεση διαχείριση των τουριστικών ροών
Διασύνδεση τουρισμού με τοπική παραγωγή
- Περιφερειακό Επίπεδο - Υποστηρικτικός Ρόλος
Συντονισμός των τοπικών CVBs
Παροχή τεχνικής υποστήριξης
Ανάπτυξη κοινών δράσεων προώθησης
Διασφάλιση ποιότητας υπηρεσιών
Υποστήριξη εκπαίδευσης και κατάρτισης
- Εθνικό Επίπεδο - Στρατηγικός Σχεδιασμός
Διαμόρφωση θεσμικού πλαισίου
Συντονισμός εθνικής στρατηγικής
Διεθνής εκπροσώπηση
Διαχείριση εθνικού brand
Με βάση αυτή την προσέγγιση, θα πρέπει η πολιτεία να,
- Σταματήσει την αποσπασματική χρηματοδότηση DMOs
- Θεσπίσει ένα σαφές πλαίσιο λειτουργίας με έμφαση στην τοπική διαχείριση
- Διασφαλίσει τη δίκαιη κατανομή πόρων μεταξύ μεγάλων και μικρών δήμων
- Θεσμοθετήσει την υποχρεωτική συμμετοχή των τοπικών φορέων
Τα οφέλη αυτής της προσέγγισης είναι πολλαπλά,
Ενδυνάμωση των τοπικών κοινωνιών
Διατήρηση της αυθεντικότητας των προορισμών
Δίκαιη κατανομή των τουριστικών εσόδων
Προστασία του φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος
Δημιουργία βιώσιμων θέσεων εργασίας
Η Ελλάδα δεν χρειάζεται περισσότερους DMOs – χρειάζεται καλύτερους DMOs που θα υπηρετούν πραγματικά τις τοπικές κοινωνίες και θα συμβάλλουν στη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη.
Το παράδειγμα της Καλαμάτας πρέπει να αποτελέσει μάθημα για όλους μας. Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοούμε υπάρχουσες δομές και να σπαταλάμε πόρους για τη δημιουργία νέων, όταν μπορούμε να αξιοποιήσουμε και να ενισχύσουμε αυτές που ήδη υπάρχουν. Η επιτυχής διαχείριση προορισμών απαιτεί συνέχεια, συνέπεια και μακροπρόθεσμο όραμα, όχι αποσπασματικές και επικαλυπτόμενες πρωτοβουλίες.
*Εκτελεστικός Διευθυντής «Δρόμοι της Ελιάς»
Πρόεδρος Δικτύου Ελαιοπαραγωγών Πόλεων της Μεσογείου (RECOMED)
Τέως Πρόεδρος Επιμελητηρίου Μεσσηνίας
