Το γεγονός ότι η ελληνική ελιά αποδείχθηκε ανθεκτική στην κρίση αυξάνοντας κατά 110% την εξαγωγική δυναμική της από το 2009 έως και το 2017 επιβεβαιώνει του λόγου το αληθές. Τη δυναμική αυτή υποστηρίζουν συγκεκριμένες επιχειρήσεις που κατόρθωσαν εν μέσω κρίσης να διαδώσουν τα οφέλη της μεσογειακής διατροφής και να αναδείξουν την αξία του προϊόντος.
Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η εταιρεία «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp», ο διευθύνων σύμβουλος της οποίας Προκόπης Κωνσταντόπουλος αναφέρεται με πάθος στην υπεροχή του καρπού, αλλά και στη συστηματική επεξεργασία του σε υπερσύγχρονες μονάδες, προκειμένου, όπως υπογραμμίζει, «το προϊόν που θα φθάσει στον τελικό καταναλωτή να αποτελεί εξαιρετική επιλογή».
Η «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp» ως αμιγώς εξαγωγική εταιρεία αποτελεί ισχυρό πρεσβευτή του προϊόντος, καθώς το 95% της παραγωγής της εξάγεται σε 60 χώρες, καθιστώντας την εταιρεία πραγματικά διεθνή, με παρουσία σε πέντε ηπείρους. Από τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική έως την Ευρώπη, την Ασία και την Αυστραλία.
Η κρίση άφησε την «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp» αλώβητη. Στον βαθμό που στόχευσή της ήταν πάντα οι αγορές του εξωτερικού, η εταιρεία άδραξε την ευκαιρία για να υπερδιπλασιάσει την παραγωγή της, την εξαγωγική δραστηριότητά της και φυσικά το προσωπικό της. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, η διοίκηση της εταιρείας επένδυσε 10 εκατ. ευρώ για την αναβάθμιση του κτηριακού και μηχανολογικού εξοπλισμού της και σήμερα εξάγει 14.000 τόνους ελιάς, ενώ, όπως εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, η επενδυτική δραστηριότητα ενισχύεται συνεχώς και σήμερα η δυναμικότητά της μπορεί να υποστηρίξει τον διπλασιασμό της παραγωγής της.
Η «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp» είναι παγκόσμιος εξαγωγέας επιτραπέζιων ελιών και εξαιρετικού παρθένου ελαιόλαδου με εμπειρία πάνω από 60 χρόνια. Η ιστορία της ανατρέχει πίσω στο 1956, όταν ο ιδρυτής της εταιρείας ο Λεωνίδας Κωνσταντόπουλος μετακομίζει από ένα μικρό χωριό, το Κλήμα Μεσσηνίας, στην Κατερίνη, όπου ξεκινάει ως έμπορος ελιών και ανοίγει το πρώτο κατάστημα λιανικής πώλησης στην περιοχή. Εκεί δημιουργεί την οικογένειά του, εγκαθίσταται μόνιμα και το 1979 ανεγείρει και τις πρώτες εγκαταστάσεις επεξεργασίας της ελιάς στην περιοχή.
Οι εξαγωγές αποτέλεσαν νωρίς τον βασικό στόχο, αφού ξεκίνησαν ήδη από τη δεκαετία του ’70 σε χώρες όπως η τότε Δυτική Γερμανία, η Ολλανδία, το Βέλγιο και επεκτάθηκαν στη συνέχεια στον Καναδά, στην Αμερική και στην Αυστραλία. Σήμερα οι εξαγωγές είναι ο αποκλειστικός στόχος, αφού, όπως εξηγεί ο κ. Κωνσταντόπουλος, «το εργοστάσιο, για να μπορέσει να καλύψει το κόστος παραγωγής, πρέπει να βασιστεί σε μεγάλες παραγγελίες»
Τρεις μονάδες παραγωγής
Η εταιρεία διαθέτει τρεις εγκαταστάσεις, στην Κατερίνη, στην Καλαμάτα και στη Χαλκιδική. Βάση όμως είναι η Κατερίνη, όπου σε μια έκταση 70.000 τ.μ. φιλοξενούνται οι παραγωγικές μονάδες και τα γραφεία της εταιρείας. Η μονάδα επεξεργασίας στην Κατερίνη, συνολικής δυναμικότητας 15.000 τόνων, αποτελείται από τρία κύρια κτήρια που χτίστηκαν το 1979, το 1995 και το 2008, για να συμβαδίζουν με την ταχεία ανάπτυξη της εταιρείας. Και τα τρία κτήρια είναι πλήρως λειτουργικά με τον πιο σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και μηχανήματα βελτιστοποιημένα για τα διάφορα στάδια παραγωγής.
Οι εγκαταστάσεις της Καλαμάτας επιτρέπουν στην εταιρεία να επεκτείνει τις δραστηριότητές της και να εστιάσει περισσότερο στο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο. Σήμερα, οι εγκαταστάσεις έχουν την ικανότητα να αποθηκεύουν περισσότερους από 1.000 τόνους ελαιόλαδου, με σύγχρονες τεχνολογίες φιλτραρίσματος και διαδικασίες εμφιάλωσης, και ένα σύγχρονο εργαστήριο ελέγχου ποιότητας με τον πιο προηγμένο εξοπλισμό, εξασφαλίζοντας με τον τρόπο αυτό ότι παράγεται μόνο το καλύτερο εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
Η τελευταία επέκταση της «Κωνσταντόπουλος Α.Ε.» είναι η απόκτηση νέας μονάδας επεξεργασίας επιτραπέζιων ελιών, η οποία βρίσκεται στην περιοχή των Νέων Μουδανιών της Χαλκιδικής, στην καρδιά της περιοχής που καλλιεργεί την ελιά της Χαλκιδικής. Αυτή η επέκταση αυξάνει την ικανότητα αποθήκευσης ελιάς κατά 2.000 τόνους.
«Κλειδί» της επιτυχίας, η κορυφαία ποιότητα
«Η ελληνική ελιά έχει συγκεκριμένη ποιότητα, απευθύνεται σε απαιτητικό κοινό και γι’ αυτό οι πωλήσεις της εμφανίζουν ανοδική τάση στις αγορές του εξωτερικού», επιμένει ο διευθύνων σύμβουλος της «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp», ο οποίος επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία ότι η εταιρεία όχι μόνο διαθέτει όλα τα διεθνή πιστοποιητικά ποιότητας, αλλά και ότι είναι ανοικτή στον έλεγχο των πελατών της ανά πάσα στιγμή. Η αναφορά δεν είναι τυχαία, αφού η εταιρεία βασίζει την αναγνωρισιμότητά της στην υψηλή ποιότητα της πρώτης ύλης, στην προσεκτική συλλογή της, στη σωστή επεξεργασία της και στην αποθήκευση, και φυσικά στην υπεύθυνη διανομή της.
«Την προστατεύουμε σαν κόρη οφθαλμού», υπογραμμίζει με έμφαση και «επενδύουμε ώστε να διασφαλίσουμε την άριστη ποιότητα ακόμα και στο τελευταίο βάζο. Εφαρμόζουμε προγράμματα αξιολόγησης των παραγωγών και προσπαθούμε χρόνο με τον χρόνο να εντάσσουμε περισσότερους παραγωγούς σε συστήματα ολοκληρωμένης διαχείρισης, έτσι ώστε να έχουμε ένα προϊόν που ξέρουμε ότι δεν έχει φυτοφάρμακα, ότι είναι πλήρως βιολογικό και ότι και το τελευταίο βαζάκι που φθάνει στο Βανκούβερ ή στο Σίδνεϊ γνωρίζουμε από ποιον παραγωγό προέρχεται και σε ποιο χωράφι καλλιεργήθηκε. Εχουμε αναπτύξει ένα πλήρες σύστημα που μας επιτρέπει να ελέγχουμε την πορεία του προϊόντος από τον ελαιώνα έως το εργοστάσιο όπου γίνεται η ζύμωση με τις καλύτερες μεθόδους και σε άριστες συνθήκες. Στόχος μας, να παρουσιάζουμε ένα προϊόν που είναι εύληπτο, ασφαλές, ώστε ο καταναλωτής να είναι σίγουρος ότι θα έχει επαναληψιμότητα και σταθερότητα κατά την επιλογή και την προτίμησή του στο προϊόν».
Αντίστοιχη έμφαση δίνει και στα θέματα του προσωπικού, αφού όπως εξηγεί η συλλογή και επεξεργασία της ελιάς είναι κοπιαστική εργασία και αυτός είναι και ο λόγος που, μαζί με την παραγωγική ικανότητα της εταιρείας, υπερδιπλασιάστηκε και το προσωπικό της από τα 108 άτομα το 2008 σε 245 σήμερα.
Σχέση εμπιστοσύνης με πάνω από 5.000 παραγωγούς
Επί 60 και πλέον χρόνια, η εταιρεία μεγαλώνει κάθε δεκαετία και η βάση αυτής της ανάπτυξης είναι η ισχυρή σχέση με τον πρωτογενή τομέα. Ο σημερινός διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας περιγράφει αυτή τη σχέση ως μια σχέση εμπιστοσύνης με πάνω από 5.000 παραγωγούς σε όλη την Ελλάδα. Από τη Μεσσηνία, τη Λακωνία, την Αιτωλοακαρνανία, τη Φθιώτιδα, την Εύβοια, τη Χαλκιδική, την Καβάλα, αλλά και αλλού, η «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp» αγοράζει την πρώτη ύλη μέσα από μια σχέση εμπιστοσύνης που καλλιεργήθηκε επί έξι δεκαετίες από τον Λεωνίδα Κωνσταντόπουλο και συνεχίστηκε από τα δύο αδέρφια, τον Προκόπη και το Γιώργο, που διοικούν σήμερα την εταιρεία και προετοιμάζουν ήδη την τρίτη γενιά, τους τρεις γιους της οικογένειας, που εργάζονται ήδη στην επιχείρηση.
Οπως εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, οι εγκαταστάσεις της Κατερίνης περιλαμβάνουν συνολικά οκτώ γραμμές παραγωγής για τη συσκευασία των επιτραπέζιων ελιών σε μεγάλη ποικιλία. Κάθε μία από αυτές διαθέτει εσωτερικούς χώρους αποθήκευσης τόσο για τα υλικά συσκευασίας όσο και για τα έτοιμα προϊόντα. Οι σύγχρονες τεχνολογίες επιτρέπουν ένα σύστημα συνολικής ανιχνευσιμότητας, από το αγρόκτημα μέχρι το τελικό προϊόν, καθώς και πλήρη έλεγχο σε κάθε στάδιο παραγωγής.
Ολες οι ποικιλίες συλλέγονται και παραλαμβάνονται χειροκίνητα, ακολουθεί ο οπτικός έλεγχος και η χημική ανάλυση δειγμάτων ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα εισέλθουν στην αλυσίδα παραγωγής βαρέα μέταλλα ή φυτοφάρμακα. Οι ελιές διαλέγονται, ταξινομούνται και μεταφέρονται στις δεξαμενές για να ξεκινήσει η διαδικασία της φυσικής ζύμωσης και στη συνέχεια η επεξεργασία τους, ανάλογα με τις προτιμήσεις κάθε αγοράς.
Σε αντίθεση με τα ελληνικά δεδομένα όπου η ελιά έχει συγκεκριμένη χρήση στο ελληνικό τραπέζι, στις διεθνείς αγορές η εικόνα είναι διαφορετική. Ο μαγικός κόσμος της ελιάς περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα μορφών, εκατοντάδες κωδικούς, ανάλογα με τις προτιμήσεις κάθε περιοχής, όπως γεμιστές με πιπεριά, σκόρδο, αμύγδαλο κ.ά. και την ανάπτυξη καινοτόμων πρακτικών για την παραγωγή τους.
Συνεργασία με κολοσσούς όπως η Lidl και η Sainsbury’s
Η «Κωνσταντόπουλος Α.Ε. Olymp» δραστηριοποιείται στην αγορά είτε μέσω ιδιωτικής ετικέτας είτε με το δικό της brand name και τη διακριτική ονομασία Olymp, μια και όπως λέει ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας «είμαστε στις παρυφές του Ολύμπου».
«Η αγορά κατευθύνεται πλέον στην ιδιωτική ετικέτα των μεγάλων ξένων αλυσίδων που είναι οι βασικοί μας πελάτες. Τα προϊόντα private label είναι πολύ απαιτητική αγορά και η συνεργασία με μεγάλους προμηθευτές απαιτεί υψηλό επαγγελματισμό. Ο χώρος είναι πολύ ανταγωνιστικός και όταν μια διεθνής αλυσίδα, όπως η Lidl ή η Sainsbury’s, μεγάλοι λιανέμποροι με τους οποίους συνεργαζόμαστε, βάζει το όνομά της σε ένα προϊόν, οι απαιτήσεις είναι πολύ συγκεκριμένες και πολύ υψηλές, ακόμα και όταν το προϊόν πωλείται φθηνότερα σε σχέση με άλλα που μπορεί να έχουν μια boutique συσκευασία», σημειώνει.
Η εταιρεία δραστηριοποιείται και με τα δικά της προϊόντα και ουσιαστικά αναπτύσσει παράλληλα τους δύο τύπους προϊόντων. «Αναπτυσσόμαστε επίσης στον τομέα των σνακ με το δικό μας brand, με ειδικές συνταγές ή ακόμα και για ειδικές χρήσεις», τονίζει. «Στόχος είναι να μπει η ελιά στην καθημερινή διατροφή και για τον λόγο αυτό συνεργαζόμαστε με τα καλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου ώστε να διαδώσουμε την υψηλή διατροφική αξία της, υποστηρίζουμε τους παραγωγούς με συνεχή έρευνα στη διεθνή βιβλιογραφία, και όλο και περισσότεροι καταναλωτές πείθονται καθημερινά να βάλουν στο καθημερινό τους τραπέζι την ελιά σε όλο τον κόσμο. Στην ελιά δουλεύουμε με όλες τις ποικιλίες», εξηγεί. «Η διεθνής τάση είναι οι πράσινες ελιές Χαλκιδικής, που είναι και ο κύριος όγκος των εξαγωγών και παράγονται στη Χαλκιδική και στην Καβάλα. Ακολουθεί η ποικιλία της Καλαμάτας, που καλλιεργείται στις περιοχές της Λακωνίας και της Μεσσηνίας, της Αιτωλοακαρνανίας και λιγότερο της Φθιώτιδας, τις Λιβανάτες και την Αταλάντη. Η τρίτη ποικιλία είναι η κονσερβοελιά, οι ελιές τύπου Αμφισσας που παράγονται στην Κεντρική Ελλάδα και λιγότερο σε άλλες περιοχές».
Στο ελαιόλαδο η εταιρεία δουλεύει αποκλειστικά το μονοποικιλιακό κορωνέικο λάδι, «ένα συγκεκριμένο προϊόν που απευθύνεται σε απαιτητικούς γευσιγνώστες», όπως υπογραμμίζει ο κ. Κωνσταντόπουλος, «και η παραγωγή μας κυμαίνεται έως τους 1.000 τόνους ετησίως. Η εταιρεία τηρεί μια παράδοση συνεργασίας που έχει αναπτύξει με την Ενωση Συνεταιρισμών Μεσσηνίας, που ήταν και η πρώτη προσπάθεια σύμπραξης ιδιωτικού τομέα με τον συνεταιριστικό τομέα, αλλά το προϊόν δεν είναι η βασική μας στόχευση».
Η εξαγωγική δραστηριότητα προϋποθέτει ευελιξία από την πλευρά της εταιρείας, δηλαδή ικανότητα να προσαρμόζεται στις ανάγκες της αγοράς. «Υπάρχει έντονος ανταγωνισμός, οι αντίστοιχες ιταλικές και ισπανικές εταιρείες επενδύουν τεράστια ποσά, στο marketing, σε διεθνείς εκθέσεις και σε συναντήσεις. Εμείς ως εξαγωγείς βρισκόμαστε πιο πολύ χρόνο στο εξωτερικό παρά στην Ελλάδα. Είμαστε κοντά στις αγορές, κοντά στους πελάτες, παρακολουθούμε συνέχεια τις συνήθειες των καταναλωτών σε κάθε αγορά, παρακολουθούμε τον ανταγωνισμό, ποιοι ανταγωνίζονται τα προϊόντα μας στο ράφι, προσαρμοζόμαστε και είμαστε σε συνεχή επικοινωνία και σχέση με τους πελάτες μας», σημειώνει.
[Ρεπορτάζ της Ευγενίας Τζώρτζη στην "Καθημερινή" ]
