Θετικό είναι σε γενικές γραμμές το πρώτο σχόλιο των συνεταιριστικών παραγόντων της Νότιας Πελοποννήσου για το σχέδιο νόμου που παρουσίασε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Κώστας Σκανδαλίδης, για την ανασυγκρότηση του συνεταιριστικού κινήματος της χώρας. Σ’ αυτό τον πρώτο σχολιασμό και την κριτική υπάρχουν πάντως και σοβαρές διαφωνίες - αντιδράσεις, αλλά και επιφυλάξεις, ενώ επισημαίνεται πως χρειάζονται αρκετές διευκρινίσεις. Είναι φανερό πως υπάρχουν διαφορετικές και αντικρουόμενες ερμηνείες κι εκτιμήσεις των συνεταιριστών, για το θέμα της άμεσης εκλογής των διοικήσεων των Ενώσεων και της ΠΑΣΕΓΕΣ και της δυνατότητας να ψηφίσουν όλοι οι αγρότες. Οσοι διαφωνούν με την άμεση εκλογή στις Ενώσεις και την ΠΑΣΕΓΕΣ, όπως ο πρόεδρος της τριτοβάθμιας συνεταιριστικής οργάνωσης της χώρας Τζανέτος Καραμίχας, κάνουν λόγο για κομματικοποίηση και χρίσματα από τα κόμματα στους υποψήφιους προέδρους.
Χαρακτηριστικά, σ’ ένα πρώτο σχόλιό τους σημείωσαν στην "Ε":
Τζανέτος Καραμίχας (πρόεδρος της ΠΑΣΕΓΕΣ)
«Εχουμε καταθέσει ένα πολιτικό πλαίσιο ως ΠΑΣΕΓΕΣ εδώ και ένα χρόνο. Ισχύει απόλυτα. Με σημεία που ταυτίζονται με τις δικές μας θέσεις συμφωνούμε. Σημεία τα οποία δεν καταλαβαίνουμε, χρήζουν διευκρίνισης. Και υπάρχουν και σημεία που έχουμε καταλάβει καλά, αλλά διαφωνούμε, όπως είναι η καθολική ψηφοφορία. Δε γίνονται, εκ του νόμου και εκ του καταστατικού. Το Σύνταγμα προβλέπει την ελευθερία. Αν όμως υποτίθεται ότι γινόταν αυτό το πράγμα, θα αποκτούσαμε χαρακτηριστικά πολιτικού κόμματος, κρατικής οντότητας. Σε ελεύθερες επιχειρήσεις δεν μπορούν να συμβούν αυτά τα πράγματα. Αυτό που μπορεί να γίνει -και είναι μέσα στις προτάσεις μας- είναι να γίνονται και οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί μέλη μας, με κάποιο κριτήριο φυσικά. Μέλη μας μπορεί να είναι οι Ανώνυμες Συνεταιριστικές Εταιρείες, όπως ήδη γίνεται αυτή τη στιγμή, οι κοινοπραξίες και φυσικά οι Ενώσεις που έτσι κι αλλιώς είναι τα μέλη μας. Αυτά μπορεί να γίνουν. Να μεγαλώσει η βάση μέσω των υπαρκτών συνεταιριστικών οργανώσεων ή επιχειρήσεων που αυτόνομα θα συμμετέχουν στην ανάδειξη του κορυφαίου οργάνου. Αυτό είναι λογικό.
Αν ίσχυε αυτό που προτείνεται θα περνούσαμε σε μια κομματικοποίηση που δε θα είχε προηγούμενο. Θα κάναμε τον πρόεδρο της ΠΑΣΕΓΕΣ πιο ισχυρό και από τον πρωθυπουργό. Θα βλέπαμε χρίσματα για τον πρόεδρο της Ενωσης Μεσσηνίας, για τον πρόεδρο και το Συμβούλιο της ΠΑΣΕΓΕΣ απ’ όλα τα κόμματα. Δεν έχει γίνει αυτό πουθενά στον κόσμο για να γίνει στην Ελλάδα. Μας βρίσκει απόλυτα σύμφωνους το σημείο που μιλάει για ενεργούς συνεταιρισμούς. Δε θέλουμε να έχουμε καμία "σφραγίδα" στη δύναμή μας. Αυτό το σύστημα πρέπει να τελειώσει. Συμφωνούμε και με τη διαφάνεια, με το μητρώο που θα είναι απόλυτα διαφανές και θα ξέρουμε ποιο είναι το συνεταιριστικό κίνημα, ποιοι συνεταιρισμοί είναι ενεργοί».
Βασίλης Κοζομπόλης (πρόεδρος ΕΑΣ Μεσσηνίας)
«Χρειάζονται πολλές διευκρινίσεις όσον αφορά τον τρόπο και τη διαδικασία της άμεσης εκλογής. Θα πρέπει να διευκρινιστούν πολλά πράγματα. Θα πάει σε δημόσια διαβούλευση, θα πάει στο πρώτο έκτακτο Συμβούλιο της ΠΑΣΕΓΕΣ την Τρίτη.
Η πρώτη εκτίμηση όλων είναι -όσον αφορά τα κριτήρια της αξιολόγησης των ΑΣΟ- πως είναι σε θετική κατεύθυνση, με την έννοια ότι θα πρέπει να δημιουργηθεί επιτέλους ένα μητρώο συνεταιρισμών. Να ξέρουμε ποιοι είμαστε ως συνεταιρισμοί, αλλά και τα μέλη τους. Βασική προϋπόθεση στην αξιοκρατική εφαρμογή του νόμου και την αντικειμενικότητα θα πρέπει να υπάρχουν δεσμεύσεις και κριτήρια αντικειμενικά, ώστε να μην το απλώνουμε και το μαζεύουμε ανάλογα με το εκλογικό αποτέλεσμα. Και όταν λέμε ότι ένας παραγωγός είναι μέλος του συνεταιρισμού να αποδεικνύεται με την καταβολή της συνεταιριστικής μερίδας. Η ενίσχυση και η αξιολόγηση των ΑΣΟ πιστεύω ότι θα ενισχύσει τους πραγματικούς παραγωγούς.
Οπως το καταλαβαίνω εγώ, τα μέλη ενός συνεταιρισμού θα έχουν 3 στάδια: ο τοπικός συνεταιρισμός, η Αγροτική Εταιρική Σύμπραξη σε επίπεδο νομού - λιγότερο ή παραπάνω - και στην Πανελλήνια Ενωση Συλλογικών Αγροτικών Οργανώσεων (ΠΕΣΑΓΟ). Θέλει πολλή διαβούλευση και θέλει πολύ χρόνο και δεν ξέρω αν ο χρόνος των 3 μηνών - είναι πολύ ασφυκτικός - επαρκεί για να ολοκληρωθεί το μητρώο».
Νίκος Προκοβάκης (πρόεδρος ΕΑΣ Λακωνίας)
«Σ’ ό,τι αφορά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου των συνεταιρισμών λέω ναι. Σ’ ό,τι αφορά συνεταιρισμούς που δεν έχουν τζίρο - παραγωγική διαδικασία, συμφωνώ να διαλυθούν. Το αν η Ενωση Λακωνίας ή Μεσσηνίας είναι πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια ποσώς και με ενδιαφέρει. Ως προς τον τρόπο της εκλογής και με τον υπάρχοντα νόμο τον 2810 στους πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς η εκλογή είναι άμεση, από τον κόσμο, απ’ όλα τα μέλη. Στην Ενωση τη δική μας οι πρωτοβάθμιοι συνεταιρισμοί έχουν 16.000 μέλη. Εμάς μας εξαναγκάζει, όλους τους ενδιαφερόμενους να διοικήσουμε, να βάλουμε τον κομματισμό που κάναμε αγώνα να τον ξετινάξουμε από τις οργανώσεις, ξανά στο παιχνίδι. Αυτή τη στιγμή στην Ενωση Λακωνίας για 8 χρόνια συγκυβερνούν οι πολιτικοί χώροι, χωρίς κανένα πρόβλημα. Ή θα υπάρξει πλήρης αδιαφορία ή όλοι οι υποψήφιοι θα έχουν φοβερά οικονομικά έξοδα. Εμείς θα έχουμε πολλαπλάσια έξοδα από ένα δήμαρχο που εξελέγη σε καλλικρατικό δήμο, γιατί έχουμε όλο το νομό. Αυτός ο άνθρωπος για ένα μισθό 1.200 - 1.500 ευρώ θα πάει να κάνει 100.000 ευρώ έξοδα για να εισπράξει στην 4ετία 20.000 ή 50.000 ευρώ; Τον κάνεις να σκέφτεται πονηρά. Αν θα πάμε στην ΠΑΣΕΓΕΣ μ’ αυτόν τον τρόπο, πανελλαδικά, ούτε ο πρωθυπουργός δεν εκλέγεται άμεσα από τόσο μεγάλο πληθυσμιακό κομμάτι. Ο τρόπος εκλογής σε δευτεροβάθμιες και τριτοβάθμιες οργανώσεις μας γυρίζει 30 χρόνια πίσω. Ή βρίσκεται σε τρικυμία το μυαλό όσων πρότειναν αυτό το πράγμα. Εμείς διοικούμε οικονομικές οργανώσεις, όχι πολιτικές ή συνδικαλιστικές. Εγώ ντρέπομαι να ακούω από πολιτικούς και το ακούω από πολιτικούς και των δύο χώρων, να γυρίζουν στη λογική του 1980. Είναι ντροπής πράγματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο διοικούνται οι Ενώσεις στη Γαλλία, στην Ολλανδία, όπου έχουν προοδευτικό συνεταιριστικό κίνημα; Ή θέλουμε να κόψουμε και να ράψουμε σύμφωνα με τις πολιτικές επιδιώξεις του καθενός. Για να εκλεγεί ένας πρόεδρος ή σύμβουλος θα πρέπει να τάξει 100 διορισμούς».
Σπύρος Παπαδάκος (πρόεδρος ΑΣΕ "Λακωνία)
«Αυτή τη στιγμή είναι τελείως γενικόλογο και δεν έχει μπει και σε τομές. Το ότι μιλάει για κάποιους συνεταιρισμούς "σφραγίδες" εντάξει. Και μεις δεν τους θέλουμε αυτούς. Οι συνεταιρισμοί σφραγίδες μόνο στις εκλογές της Ενωσης είχαν κάποια επιρροή και είχαν μία ψήφο. Δεν έχει διευκρινιστεί ποιοι είναι αυτοί, οι όλοι, που θα ψηφίζουν για την Ενωση. Γίνεται πρωτοβάθμιος συνεταιρισμός και η Ενωση και θα πρέπει να εγγραφούν τα φυσικά πρόσωπα και όχι οι οργανώσεις. Γι’ αυτό λέω ότι υπάρχουν κάποια κενά. Χρειάζεται περαιτέρω επεξήγηση. Σε πρώτη άποψη, πάντως, η ψηφοφορία για την ΠΑΣΕΓΕΣ σε περιφερειακό επίπεδο είναι σε θετικό σημείο. Για τις Ενώσεις θέλει διευκρίνιση. Αν αυτοδίκαια όλα τα μέλη των συνεταιρισμών είναι και μέλη της Ενωσης και ψηφίζουν είναι πολύ καλό. Αν τώρα περιορίζεται στο να γράψει η Ενωση μέλη, θα έχει μια αδικία. Γίνεται πάλι ένα κλειστό κλαμπ. Θεωρώ ότι η φιλοσοφία του νομοσχεδίου είναι να ανοίξει ο κλειστός κύκλος. Για μένα πρέπει να σπάσει το συνεταιριστικό κατεστημένο. Εμείς στη "Λακωνία" είμαστε 1.000 μέλη, γιατί το Δ.Σ. της Ενωσης να βγαίνει από 100 αντιπροσώπους; Το πρώτο σχόλιο είναι θετικό, αλλά θέλουμε να διευκρινιστεί ποιο θα είναι το Εκλογικό Σώμα των Ενώσεων».
Γιώργος Κόκκινος (πρόεδρος Ο.Π. "Νηλέας")
«Εχω την αίσθηση ότι γίνεται μία ανατροπή, αλλά το λέω με μεγάλη επιφύλαξη γιατί δεν το έχω μελετήσει καλά. Το ότι εκλέγεται η ΠΑΣΕΓΕΣ από τη βάση, από τους συνεταιρισμένους αγρότες, το ότι μπαίνουν κριτήρια βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας στις συνεταιριστικές οργανώσεις είναι προς τη σωστή κατεύθυνση. Τώρα βέβαια θέλει πάρα πολλή μελέτη για να πούμε ότι αυτό είναι σωστό ή δεν είναι. Με επιφύλαξη πάντα, βλέπω κινήσεις προς μια σωστή κατεύθυνση. Να σπάσει αυτό που λέμε συνεταιριστικό κατεστημένο, οι συνεταιρισμοί να αντιμετωπίζονται ως συνεταιριστικές επιχειρήσεις μ’ ότι αυτό συνεπάγεται θετικά και αρνητικά και το κράτος να υποστηρίζει όχι οριζόντια, όπως έκανε έως τώρα από πάνω προς τα κάτω, αλλά κρίνοντας την κάθε επιχείρηση πλέον συνεταιριστικής μορφής κατά πόσο επιτελεί τους σκοπούς και τους στόχους που έχει συμπεριλάβει στο καταστατικό της».
Γιώργος Σακελλαρίου (πρόεδρος ΕΑΣ Κυνουρίας)
«Συνεταιρισμοί "σφραγίδες", που δεν έχουν να κάνουν δήλωση στην Εφορία πρέπει να φύγουν από τη μέση, να συγχωνευθούν ή να καταργηθούν και η περιουσία τους να πάει ή στις Ενώσεις ή τις ΑΤΕ. Πάνε να χτυπήσουν το συνδικαλισμό να μην υπάγεται η ΠΑΣΕΓΕΣ σε κομματικό επίπεδο. Και είναι θετικό να σταματήσει ο κομματισμός».
Ρεπορτάζ
Γιάννης Σινάπης
