Επικεφαλής εταίρος είναι η Κεντρική Ενωση Επιμελητηρίων Ιταλίας, ενώ συμμετέχουν 11 συνολικά φορείς από 6 μεσογειακές περιοχές: Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Λίβανο, Τυνησία, Αίγυπτο. Η Ελλάδα εκπροσωπείται με την περιοχή της Μεσσηνίας από τον Πολιτιστικό Οργανισμό «Δρόμοι της Ελιάς» και το Επιμελητήριο Μεσσηνίας.
Στόχος του έργου είναι η προώθηση των μεσογειακών προϊόντων και της μεσογειακής διατροφής και περιλαμβάνει ένα πλέγμα δραστηριοτήτων όπως:
Μαζική καμπάνια προώθησης των αρχών της μεσογειακής διατροφής σε όλες τις χώρες εταίρους, με ποικίλο έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό προβολής.
Kοινό Σύστημα Γνώσης Μεσογειακής Διατροφής και Ψηφιακή Βιβλιοθήκη με μελέτες πάνω στα οφέλη της μεσογειακής διατροφής στην υγεία και κατάλογο παραδοσιακών προϊόντων και καλών πρακτικών στις χώρες εταίρους.
Σεμινάρια σε σχολεία (συνολικά 1.200 δάσκαλοι και 5.000 μαθητές δημοτικού και γυμνασίου).
Πιλοτικές δράσεις ευαισθητοποίησης καταναλωτών (συνολικά 15.000 καταναλωτές )και εκπαίδευσης στελεχών τοπικών φορέων.
Δημιουργία Σήματος Ποιότητας Μεσογειακής Διατροφής για Εστιατόρια (συνολικά 300 εστιατόρια).
Επισκέψεις μελέτης από στελέχη δημόσιων φορέων από τις μεσογειακές χώρες εταίρους (συνολικά 90 στελέχη), για παρακολούθηση των καλών πρακτικών στην Ευρώπη.
Ευρωμεσογειακή Συμφωνία προώθησης και προστασίας της μεσογειακής διατροφής.
Δημιουργία Σημείων Πληροφόρησης πάνω στη μεσογειακή διατροφή σε διάφορες περιοχές των χωρών εταίρων.
Το αποτέλεσμα του έργου είναι να τονωθούν όλοι οι τομείς των τοπικών οικονομιών και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις μέσω μιας σειράς δράσεων που εστιάζουν στην προβολή των εμπλεκόμενων περιοχών και των προϊόντων τους με target group το ευρύ κοινό, φορείς τουρισμού, διατροφής και λήψης αποφάσεων.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με την UNESCO η μεσογειακή διατροφή αποτελείται από «ένα εύρος δεξιοτήτων, γνώσεων, πρακτικών και παραδόσεων που εκτείνονται από το τοπίο έως το τραπέζι» και περιλαμβάνει γεωργικά και αλιευτικά προϊόντα που καταλήγουν στο τραπέζι μας. Ομως δεν είναι μόνο αυτό.
Προάγει επίσης «την κοινωνική αλληλεπίδραση και έχει αποτελέσει πηγή έμπνευσης για ένα μεγάλο κομμάτι της γνώσης και της λαογραφικής παράδοσης (ρήσεις, ιστορίες και θρύλοι). Είναι ένας τρόπος ζωής βαθιά ριζωμένος στην πολιτιστική κληρονομιά, που αντλεί δύναμη από τη μεγάλη ποικιλία παραδοσιακών τροφίμων με μεγάλη οικονομική αξία.
Προστατεύει και το περιβάλλον γιατί είναι επιστημονικά αποδεδειγμένο ότι τα διατροφικά μοντέλα μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την κατανάλωση πόρων και τον περιβαλλοντικό αντίκτυπο ενός συγκεκριμένου πληθυσμού. Διατροφικές αλλαγές όπως αυξημένη κατανάλωση λαχανικών και μειωμένη κατανάλωση ζωικών προϊόντων μπορούν να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα και κατά συνέπεια τη χρήση φυσικών πόρων. Η προσχώρηση ενός πληθυσμού στο Μοντέλο Μεσογειακής Διατροφής μπορεί να επηρεάσει όχι μόνο την υγεία αλλά και μια σειρά από παράγοντες που βοηθούν στην ενεργοποίηση καινοτόμων ιδεών, νέες συλλογικότητες και καθιστούν βιώσιμη την χωροτοπική ανάπτυξη.
Προς την κατεύθυνση αυτή, ο Πολιτιστικός Οργανισμός «Δρόμοι της Ελιάς» ένας δραστήριος πολιτισμικός θεματοφύλακας με αναγνωρισμένη διεθνώς θεσμική ταυτότητα ως Παγκόσμια Πολιτιστική Διαδρομή της UNESCO και Μεγάλη Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Διαδρομή του Συμβουλίου της Ευρώπης αξιοποιεί και ενισχύει τον διαπολιτισμικό διάλογο προς όφελος της βιώσιμης ανάπτυξης. Στο πλαίσιο αυτό με τη συνεργασία μελών και φίλων σχεδίασε και προτείνει την Agora των «Δρόμων της Ελιάς», μια εναλλακτική πρόταση προώθησης των ελληνικών προϊόντων μεσογειακής διατροφής και ταυτόχρονα στήριξης των μικρών παραγωγών και τυποποιητών παραδοσιακών προϊόντων.
Θα σας περιγράψω εν συντομία αυτή την πρωτοβουλία και θα είμαι στη διάθεσή σας να σας δώσω περισσότερες πληροφορίες - κι εγώ και η ομάδα συνεργατών μου που ασχολούνται με το θέμα αυτό.
Οι οδοιπόροι των «Δρόμων της Ελιάς» στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας εντοπίζουν και αναδεικνύουν κρυμμένους και δυνητικούς πόρους «θησαυρούς» στις εδαφικές περιοχές του ελληνικού αγροτικού χώρου, συζητούν με τους «καλλιτέχνες» παραγωγούς και διευρύνουν τις δυνατότητες δημιουργίας συνεργειών, γιατί πιστεύουν ότι ένα ικανοποιητικό σύνολο προϊόντων ποιότητας μπορεί να πετύχει μια ισχυρή προστιθέμενη αξία απ’ ό,τι ένα και μόνο προϊόν και να δημιουργήσει συνθήκες ανάπτυξης λόγω του αυξημένου ενδιαφέροντος της αστικής κοινωνίας για την ύπαιθρο: τουρισμός- τρόφιμο, παραγωγή, ψυχαγωγία, φύση, κατοίκηση.
Στόχος μας είναι η ενίσχυση των μικρών παραγωγών και των μικρών μεταποιητικών επιχειρήσεων να κερδίσουν ένα χώρο αυτονομίας και να σταθούν απέναντι στην ισχύ των πολυεθνικών και των πανίσχυρων μεγάλων δικτύων διανομής.
- Να διατηρήσουν το δικό τους brand name, την δική τους ταυτότητα που αποτελεί για εμάς σφραγίδα ποιότητας και μέσον ανάπτυξης τοπικού «Κοινωνικού Κεφαλαίου» που λειτουργεί ως συνεκτική «κόλλα» για να κρατά δεμένες τις ευάλωτες κοινωνίες του αγροτικού χώρου, απέναντι στην «επιστήμη» της φτώχειας.
- Να συμβάλλουμε στην διατήρηση της συλλογικής μνήμης και την ενδυνάμωση της κοινωνικής ταυτότητας, αναδεικνύοντας την ιστορική πολιτιστική συνέχεια της Ευρώπης.
Στο πλαίσιο αυτό, οι οδοιπόροι των «Δρόμων της Ελιάς» δημιουργούν ευκαιρίες που επιτρέπουν στις εδαφικές περιοχές να ανταποκριθούν θετικά και να ξεχωρίσουν σε ένα όλο και περισσότερο ανταγωνιστικό περιβάλλον.
Η πρότασή μας
Εχοντας ως δεδομένο ότι «το καλύτερο αμπαλάζ ενός προϊόντος είναι ο πολιτισμός του» εντάσσουμε τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα στην Agora των «Δρόμων της Ελιάς» και τα προωθούμε σε γνωστές πόλεις της Ευρώπης και του κόσμου.
Η Agora των «Δρόμων της Ελιάς» με την ευρεία έννοια του όρου που έδιναν οι αρχαίοι Ελληνες, δηλ. ως χώρου επικοινωνίας, διαλόγου και ανταλλαγής σκέψεων και αγαθών, θα έχει τη μορφή μιας μεσογειακής γιορτής ανοικτής στο ευρύ κοινό η οποία θα περιλαμβάνει ποικίλες δραστηριότητες, όπως εκθέσεις πολιτιστικού περιεχομένου, γευσιγνωσία προϊόντων μεσογειακής διατροφής, μουσικές εκδηλώσεις, Info Point, παιδαγωγικά εργαστήρια με θέμα την ελιά, Forums διαπολιτισμικού διαλόγου με οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών κ.α.
Η υποδομή της Agora είναι υποστηριζόμενη, εύκολα προσαρμόσιμη και ευέλικτη και απαιτεί περίπου από 600 - 1.000 τ.μ. Να σημειωθεί ότι για την υλοποίηση της πρωτοβουλίας εργάζονται εθελοντικά πολλές ειδικότητες επαγγελματιών του πολιτισμού, της πολιτιστικής κληρονομιάς, του πολιτιστικού τουρισμού, της γαστρονομίας, συσκευασίας/logistics, Αρχιτέκτονες, Μηχανικοί κ.ά ταυτιζόμενοι με την άποψη του ευρωπαίου ιστορικού F. Braudel για τον κάτοικο της Μεσογείου «ποτέ μόνος, πάντα σε ομάδα».
Οι εκδηλώσεις στην κάθε πόλη διαρκούν 3 ημέρες, επιπλέον δύο ημέρες για το στήσιμο – ξεστήσιμο. Ο προγραμματισμός αφορά μία πολιτιστική διαδρομή Agora των «Δρόμων της Ελιάς» κάθε χρόνο που διαρκεί συνολικά 30 – 35 ημέρες.
ΠΟΤΕ ΞΕΚΙΝΑΜΕ;
Η πρώτη πολιτιστική διαδρομή Agora των «Δρόμων της Ελιάς» θα πραγματοποιηθεί με τη συνεργασία του δικτύου της πολιτιστικής διαδρομής των πόλεων με τα θερμά νερά του Συμβουλίου της Ευρώπης (The European Historic Thermal Towns Association) το Μάιο - Ιούνιο του 2016. Οι πρώτες 6 πόλεις στις οποίες προγραμματίζονται διάφορες εκδηλώσεις βρίσκονται στη Γερμανία, Γαλλία και Ιταλία μεταξύ των οποίων είναι και οι πολύ γνωστές Baden- Baden, Spa, Vichy κ.α.
Οι εκδηλώσεις ενδεικτικά είναι:
To «Μπακάλικο» με τα ελληνικά gourmet προϊόντα (έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, βρώσιμες ελιές, ελιές Καλαμάτας, άλλα ελαιοκομικά, κρασιά, σπιτικά γλυκά και μαρμελάδες, όσπρια, παστέλια, βαλσαμικό ξύδι, αρτοσκευάσματα, Προϊόντα ΠΟΠ & ΠΓΕ κ.ά.)
Γευσιγνωσίες και οινογνωσίες
Επιδείξεις ελληνικής κουζίνας και μαθήματα μαγειρικής από τους καλοφαγάδες μηχανόβιους (φυσικά εκπαιδευμένους).
Διαγωνισμοί και κληρώσεις με δώρα
Μουσικές γέφυρες: τοπικές μουσικές/μπάντα των χάλκινων, τζαζ και διασκευές του rock)
Κέρασμα στο «Καφενείο του Ελαιώνα της Αλληλεγγύης»
Εκθέσεις ζωγραφικής, καλλιτεχνικής φωτογραφίας, χειροτεχνημάτων.
Εμπορικές συναντήσεις με κέρασμα των παραγωγών με μικρά δίκτυα διανομής, με Delicatessen καταστήματα και Gourmet εστιατόρια στο καφενείο του «Ελαιώνα της Αλληλεγγύης»
Παιδαγωγικά εργαστήρια για παιδιά και νέους
Info Point: Πολιτιστικές Διαδρομές UNESCO, Συμβουλίου της Ευρώπης, Δράσεις / Πρωτοβουλίες της Κοινωνίας των Πολιτών, Φόρουμ, Στρογγυλά Τραπέζια – Παρουσιάσεις.
Στο ερώτημα τι κερδίζουν οι παραγωγοί που λαμβάνουν μέρος στην Agora των «Δρόμων της Ελιάς».
Προβολή στο εξωτερικό
Τα προϊόντα θα ταξιδέψουν σε έξι ευρωπαϊκές πόλεις διαλεγμένες με προσοχή για την αγοραστική τους δυναμική, για τη διάθεση των πολιτών να γνωρίσουν και να δοκιμάσουν ελληνικά μεσογειακά προϊόντα και για τη δυνατότητα επαφών με επιχειρήσεις που θέλουν να εντάξουν στο δυναμικό τους παραγωγούς - συνεργάτες μας.
Δεν είναι έκθεση προϊόντων, είναι μια γιορτή του μεσογειακού πολιτισμού με τη συμπαράσταση των τοπικών αρχών της κάθε πόλης, των εθελοντών της, διαφόρων οργανώσεων της Κοινωνίας των Πολιτών, της ΟΥΝΕΣΚΟ και του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Σκοπός είναι να συνδέσουμε τον πολιτισμό, τις γεύσεις, τα αρώματα, τη φρεσκάδα, την καινοτομία και τις θρεπτικές ιδιότητες των προϊόντων και να τα μεταδώσουμε στον κόσμο που θα τα γευτεί και θα τα αγοράσει.
Επιδιώκουμε τα προϊόντα των παραγωγών μας να ενταχθούν στον κατάλογο των προϊόντων terroir της Ευρώπης τα οποία διαδραματίζουν κύριο ρόλο στις αυξανόμενες προσδοκίες για τα τοπικά προϊόντα, την παράδοση και την αυθεντικότητα, ανανεώνοντας τους κοινωνικούς δεσμούς μεταξύ καταναλωτών και παραγωγών. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι όντως, στις αγορές υπάρχει αυξανόμενη ζήτηση για τα προϊόντα terroir, που χαίρουν καλής φήμης ως προϊόντα ποιότητας και οι καταναλωτές είναι όλο και πιο πρόθυμοι να πληρώσουν ακριβότερα για προϊόντα που αντιπροσωπεύουν αξίες αισθητηριακές, συναισθηματικές, πολιτιστικές, αισθητικές και ηθικές.
Επαφή με εμπορικές επιχειρήσεις:
Σε κάθε πόλη έχουμε διαλέξει επιχειρήσεις πρόθυμες να συμπεριλάβουν προϊόντα που θα ταξιδέψουν μαζί μας στα ράφια τους ή στο μενού τους. Επίσης, παίρνοντας μέρος στην Agora των «Δρόμων της Ελιάς», θα υπάρχει πρόσβαση σε βάση δεδομένων επιχειρήσεων που θέλουν προϊόντα σαν και των παραγωγών μας. Ευκαιρία λοιπόν να γίνει επαφή μαζί τους για να διερευνηθεί η δυνατότητα μιας συνεργασίας.
Πιστοποίηση
Για να λάβει ο παραγωγός μέρος στην Agora των «Δρόμων της Ελιάς» σημαίνει πως πληροί κάποιες προϋποθέσεις. Παράγει με ασφάλεια και ποιότητα τα προϊόντα του, που προέρχονται από την ελληνική γη και προάγει τη μεσογειακή διατροφή και τον πολιτισμό. Μέσω της σφραγίδας «μικρών παραγωγών της Μεσογείου» αποκτά το εισιτήριο για να ενταχθεί στο «δίκτυο αξίας – value network» του Πολιτιστικού Οργανισμού οι «Δρόμοι της Ελιάς», προκειμένου να αναδείξει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά και να γίνει μέλος της κοινότητας που υποστηρίζει τους μικρούς παράγωγούς με δίκαιες εμπορικές πρακτικές και με έντονη δράση προώθησης των προϊόντων τους.
Πωλήσεις
Στο πλαίσιο του ηθικού εμπορίου τα προϊόντα θα πωλούνται στην Agora σε δίκαιες τιμές. Με αυτό τον τρόπο, όχι μόνο προωθούνται τα προϊόντα στο εξωτερικό, αλλά υπάρχει και κέρδος από την πώλησή τους.
Η Agora των «Δρόμων της Ελιάς» είναι η πιο σημαντική εκδήλωση που θα γίνει τόσο για τους Ελληνες παραγωγούς όσο και για την κάθε πόλη που θα επισκεφτεί.
Με την αρωγή των τοπικών αρχών και άλλων οργανώσεων τα προϊόντα θα έχουν την υποδοχή celebrity!
* Ομιλία του Γιώργου Καραμπάτου, Εκτελεστικού Διευθυντή του Πολιτιστικού Οργανισμού «Δρόμοι της Ελιάς» την Κυριακή 15 Μαρτίου 2015 στη 2η Διεθνή Εκθεση Τροφίμων και Ποτών Food Expo Greece 14-16 Μαρτίου 2015
