Κατά τη συνάντηση, παρουσία των αντιδημάρχων Νίκου Μπασακίδη και Αναστάση Σκοπετέα και του ειδικού συνεργάτη Φώτη Ασημακόπουλου, υπήρξε ενημέρωση για τις δράσεις του παραρτήματος του “Δημόκριτου” στην Καλαμάτα, καθώς και παρουσίαση του προγραμματισμού για το επόμενο διάστημα.
Ιδιαίτερη αναφορά και συζήτηση υπήρξε για το θέμα της προετοιμασίας της πόλης και τη συμμετοχή της στις 100 κλιματικά ουδέτερες πόλεις. Στο πλαίσιο της συνεργασίας μάλιστα που υπάρχει μεταξύ δήμου και «Δημόκριτου» θα παραχωρηθεί πλήρης μελέτη που έχει πραγματοποιηθεί και αφορά την Καλαμάτα, σχετικά με τη βιωσιμότητα μονάδων παραγωγής ενέργειας ΑΠΕ.
Το Ινστιτούτο Πυρηνικής και Σωματιδιακής Φυσικής (ΙΠΣΦ) λειτουργεί το παράρτημα του “Δημόκριτου” στην Καλαμάτα από το 2017, έχοντας μεταφέρει τις δραστηριότητές του από την Πύλο. Η έδρα του παραρτήματος βρίσκεται στην οδό Παπατσώνη 7 σε κτήριο που έχει παραχωρηθεί από το δήμο. Η κύρια δραστηριότητά του αφορά στην εγκατάσταση και λειτουργία πειραματικών ανιχνευτών στη βαθιά θάλασσα νοτιοδυτικά της Μεθώνης στα πλαίσια του πειράματος KM3NeT, που γίνεται σε συνεργασία με πανεπιστήμια και ερευνητικά κέντρα από 16 χώρες από όλο τον κόσμο. Στόχος του πειράματος αυτού είναι η ανίχνευση σωματιδίων που προέρχονται από το μακρινό σύμπαν, με σκοπό την κατανόηση των φαινομένων που σχετίζονται με τη δημιουργία του. Με έδρα την Καλαμάτα, οι ερευνητές του “Δημόκριτου” και οι συνεργάτες τους συνεχίζουν το φιλόδοξο αυτό έργο το οποίο αναμένεται να παράγει νέα δεδομένα και γνώση για τα επόμενα 20 τουλάχιστον χρόνια.
Από την έναρξη της λειτουργίας του παραρτήματος στην Καλαμάτα, το ΙΠΣΦ ανέπτυξε διάφορες παράλληλες δραστηριότητες με στόχο την επαφή του ευρύτερου κοινού με την επιστήμη και την έρευνα. Στα πλαίσια αυτά, διοργανώθηκαν επισκέψεις από σχολεία στο παράρτημα, όπου εξηγήθηκαν οι επιστημονικοί στόχοι του πειράματος KM3NeT, διοργανώθηκαν ημερίδες εκλαΐκευσης της επιστήμης στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ημέρας του Ερευνητή, καθώς και η μεταφορά εκπαιδευτικών προγραμμάτων από το ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος” στην Καλαμάτα με αντίστοιχες επισκέψεις σχολείων της πόλης. Το 2018-2019 οργανώθηκε η τελική φάση του διεθνούς διαγωνισμού “Shell Ocean Discovery” που οργάνωσε ο οργανισμός XPRIZE των ΗΠΑ, γεγονός που προέβαλε και ανέδειξε την πόλη της Καλαμάτας σε διεθνές επίπεδο.
Με την άρση των περιοριστικών μέτρων για την πανδημία προγραμματίζεται πληθώρα από ενέργειες και δραστηριότητες τόσο στο ερευνητικό πεδίο όσο και στην κατεύθυνση της εκλαΐκευσης της επιστήμης.
ΤΙ ΘΑ ΓΙΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2022
Επιγραμματικά, σύμφωνα με τον καθηγητή Χρήστο Μάρκου, για το διάστημα μέχρι το τέλος του 2022 πρόκειται να γίνουν τα παρακάτω:
1. Συνέχιση των μετρήσεων στην περιοχή της θάλασσας ΝΔ της Μεθώνης, με στόχο την ανίχνευση νετρίνου από το μακρινό σύμπαν. Αυτή η δραστηριότητα είναι στο πλαίσιο της διενέργειας του πειράματος KM3NeT.
2. Η δημιουργία υποθαλάσσιου παρατηρητηρίου περιβάλλοντος με έμφαση στη μελέτη και εκτίμηση των επιπέδων θορύβου στη θάλασσα. Η δραστηριότητα αυτή θα βοηθήσει στην κατανόηση της επιβάρυνσης του θαλάσσιου περιβάλλοντος από ανθρωπογενείς πηγές θορύβου και μελέτη των αποτελεσμάτων στη θαλάσσια ζωή.
3. Μελέτη και εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της μεταποιητικής δραστηριότητας που σχετίζεται με την παραγωγή λαδιού και των παράπλευρων προϊόντων (πυρήνα, πυρηνέλαια, κ.λπ.) στην ποιότητα της ατμόσφαιρας της περιοχής. Η δραστηριότητα αυτή γίνεται σε συνεργασία με το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής Χημείας και Καινοτόμων Τεχνολογιών του Ινστιτούτου Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, Ενέργειας και Ασφάλειας (ΙΠΡΕΤΕΑ) του ΕΚΕΦΕ “Δημόκριτος”.
4. Σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Sofia-Antipolis της Γαλλίας και το Πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, μελετάται η γεωφυσική δραστηριότητα (σεισμοί, κ.λπ.), καθώς και οι περιβαλλοντικές συνθήκες χρησιμοποιώντας νέες καινοτόμες τεχνικές στην υποθαλάσσια περιοχή ΝΔ της Καλαμάτας. Σε συνέχεια πιλοτικών μετρήσεων που έγιναν το 2019 και οι οποίες κατέληξαν σε σημαντική επιστημονική δημοσίευση, το καλοκαίρι το 2021 γίνονται εκτεταμένες μετρήσεις στην ίδια θαλάσσια περιοχή χρησιμοποιώντας το υποβρύχιο καλώδιο οπτικών ινών που υπάρχει βυθισμένο στα πλαίσια του υποβρύχιου τηλεσκοπίου νετρίνου. Η μελέτη των δεδομένων αυτών αναμένεται να αρχίσει όταν ολοκληρωθούν οι μετρήσεις στο τέλος του καλοκαιριού 2021 και τα συμπεράσματα θα εξαχθούν μέσα στους επόμενους 12-18 μήνες.
5. Εχει προγραμματιστεί σε συνεργασία με ερευνητικές ομάδες του Πολυτεχνείου Κρήτης και το ΙΤΕ η μελέτη των μικροοργανισμών σε μεγάλα θαλάσσια βάθη για την εκτίμηση της δυνατότητας που υπάρχει για την αντιμετώπιση της θαλάσσιας μόλυνσης. Το ερευνητικό αυτό πρόγραμμα αναμένεται να ξεκινήσει την άνοιξη του 2022.
6. Συνεχίζεται η συνεργασία με αρχαιολογικές ομάδες που διενεργούν αρχαιολογικές ανασκαφές στην περιοχή της Μεσσηνίας (Πύλος, Μεσσήνη) για τη διενέργεια αναλύσεων αντικειμένων πολιτιστικής κληρονομιάς, με φιλοδοξία να ξεκινήσει συνεργασία με το Αρχαιολογικό Μουσείο της Καλαμάτας.
7. Μόλις οι συνθήκες επιτρέψουν και πάλι τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες με τα σχολεία της Καλαμάτας σκοπός είναι να εκκινήσουν και πάλι οι δράσεις που έχουν στόχο την εκλαΐκευση της επιστήμης και τη διάχυση των ερευνητικών δραστηριοτήτων στο ευρύ κοινό.
8. Υπάρχει προγραμματισμός για τη διοργάνωση διεθνούς συνεδρίου με αντικείμενο την Αστροφυσική Νετρίνου στην πόλη της Καλαμάτας τον Οκτώβριο 2022, με την προϋπόθεση της δυνατότητας συμμετοχής με φυσική παρουσία των συνέδρων.
9. Στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού πλαισίου HORIZON-EUROPE και του νέου ΕΣΠΑ προγραμματίζεται η κατάθεση χρηματοδοτικών προτάσεων, στις οποίες εξετάζεται η συμμετοχή τοπικών φορέων.
