Οπως τονίζει δε, όσον αφορά το σκηνικό των ευρωεκλογών στη χώρα μας, «ο κόσμος έχει ζήσει πολλές δυσκολίες στο πετσί του και δεν τσιμπάει με προκάτ λόγους και μαυρογιαλούρους. Ξέρει την αλήθεια πολύ καλύτερα από εκείνους που καμώνονται. Οσο για τους πολιτικούς, οι εκλογές είναι αναζήτηση εργασίας. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να περιμένουμε ότι ο κόσμος θα προσλάβει όποιον να ’ναι».

Η Ν. Τζαβέλα παραδέχεται ότι η στάση των Ευρωπαίων εταίρων της χώρας μας, στη διάρκεια της κρίσης, δεν ήταν ιδιαίτερα αντικειμενική: «Είναι σίγουρο πως το μείγμα της πολιτικής των εταίρων μας είχε περισσότερες δόσεις αυστηρότητας, παρά κατανόησης. Και δεν μιλώ για συμπάθεια, αλλά για αντικειμενική κατανόηση, που θα άνοιγε το δρόμο για πιο σωστή αντιμετώπιση των προβλημάτων», σημειώνει.

Αναφερόμενη δε στο μέλλον, με έμφαση σημειώνει ότι «το στοίχημα είναι πώς θα οργανωθούμε ως χώρα, τώρα που το μνημόνιο γίνεται παρελθόν. Αν αποδείξουμε ότι δεν έχουμε ανάγκη τον έξωθεν έλεγχο, είναι σαφές πως θα έχουμε απομακρυνθεί οριστικά από τα μνημόνια. Αν ξανανοίξουμε την πόρτα στην ξεπερασμένη νοοτροπία πως οι Ελληνες έχουν τον δικό τους τρόπο και δεν είναι ανάγκη να υπακούν στους ίδιους κανόνες, που δεσμεύουν όλο τον υπόλοιπο κόσμο, θα ξανανοίξουμε την πόρτα στην ανάγκη των δανειστών και στους όρους τους».

Συνέντευξη στον Βασίλη Μπακόπουλο

- Τι θεωρείτε ότι διακυβεύεται στις επικείμενες ευρωεκλογές; 

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση αλλάζει. Οι "κουτόφραγκοι" των παλαιών χρόνων τελείωσαν. Ούτε τζάμπα χρήμα υπάρχει πια, ούτε απομακρυσμένοι ηγέτες. Οι εξελίξεις φτάνουν στην πόρτα μας και οι αποφάσεις έχουν άμεση επίδραση στη ζωή μας. Τα μεγάλα σχέδια και οι θεωρητικές αναλύσεις συμπληρώνονται με συγκεκριμένες δράσεις, που απαιτούν εγρήγορση και αυξημένη συμμετοχή όλων μας. Oι Βρυξέλλες δίνουν ακόμα περισσότερη βαρύτητα στα έργα, και έχουν ανάγκη από ανθρώπους, υποψήφιους και ψηφοφόρους, οι οποίοι είναι έτοιμοι να ασχοληθούν στην πράξη με την επόμενη ημέρα.

Αυτό είναι το διακύβευμα των προσεχών ευρωεκλογών. Γι’ αυτό πρέπει να διαλέξουμε, με συγκεκριμένα κριτήρια, τους ανθρώπους που θα στείλουμε να μας εκπροσωπήσουν, επειδή ξέρουμε τι ευκαιρίες να εκμεταλλευτούμε και τι κινδύνους να αποφύγουμε».

- Υφίστανται, τελικά, εθνικές πολιτικές στην Ευρώπη ή είναι πλέον το Ευρωκοινοβούλιο που χαράζει τη γενική πολιτική, ανάλογα με τις κατά τόπους συνθήκες;

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση ενοποιεί και καθετοποιεί τους θεσμούς της. Τα μέλη της θα συντονίζονται με τις Βρυξέλλες για όλο και περισσότερα και μεγαλύτερα θέματα. Αν θέλουμε, πράγματι, να υπολογίζουμε στην Ευρώπη, στις δυνατότητες και στις ευκαιρίες της, πρέπει να οργανωθούμε σε ένα τέτοιο κοινό πλαίσιο κανόνων.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναβαθμίζεται στο κατ’ εξοχήν νομοθετικό όργανο όλων των χωρών που μετέχουν στην ενωμένη Ευρώπη. Την ίδια ώρα, η ιδιαίτερη δυνατότητα κάθε χώρας να ορίζει εθνική πολιτική βασίζεται στην καλή της θέση στο παγκόσμιο πολιτικό γίγνεσθαι. Για την Ελλάδα, αυτή η καλή θέση διασφαλίζεται, εν πολλοίς, από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Με τη σειρά της, η βαρύτητα της Ευρωπαϊκής Ενωσης διασφαλίζεται από την κοινή δέσμευση των μελών της για το συντονισμό των πολιτικών τους επιλογών».

- Συνηθίζεται στην Ελλάδα η ψήφος στις ευρωεκλογές να συνιστά ψήφο «διαμαρτυρίας». Πιστεύετε ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί και αυτή τη φορά - δεδομένου ότι στη διάρκεια της κρίσης αναπτύχθηκε έντονος προβληματισμός στη χώρα μας για την Ευρώπη;

«Δεν υπάρχει κανένα όφελος από μία ψήφο που σκοπό έχει μόνο να τιμωρήσει ή να κανιβαλίσει. Δεν είναι δυνατόν να διαμαρτυρόμαστε για την ευρωπαϊκή πολιτική και να μη μας νοιάζει ποιος την καθορίζει. Δεν είναι δυνατόν να περιμένουμε βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς να διαλέγουμε τους ανθρώπους που θα μπορούν να την εγγυηθούν.

Οση κι αν είναι η συμμετοχή των ψηφοφόρων, η Ελλάδα θα εκλέξει τον ίδιο αριθμό ευρωβουλευτών. Απλά, αν προτιμήσουμε να τιμωρήσουμε τους προηγούμενους, αντί να γαλουχήσουμε τους επόμενους, αυτοί οι ευρωβουλευτές δεν θα είναι εκείνοι που πραγματικά θα θέλουμε».

- Τι σκέπτεστε για την εκλογή των ευρωβουλευτών με σταυρό;

«Κάθε αλλαγή που δυναμώνει τη φωνή των ψηφοφόρων είναι θετική.

Σκεφτείτε ένα απλό παράδειγμα: Η αιφνιδιαστική απόφαση τροποποίησης των κανόνων διεξαγωγής των εκλογών έδωσε σε μερικούς θαμώνες, κάποιων κομμάτων, την εντύπωση πως θα πουλήσουν παλιομοδίτικο εκλογιλίκι στους ψηφοφόρους. Ο κόσμος, όμως, έχει ζήσει πολλές δυσκολίες στο πετσί του και δεν τσιμπάει με προκάτ λόγους και μαυρογιαλούρους. Ξέρει την αλήθεια πολύ καλύτερα από εκείνους που καμώνονται.

Οσο για τους πολιτικούς, οι εκλογές είναι αναζήτηση εργασίας. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να περιμένουμε ότι ο κόσμος θα προσλάβει όποιον να ’ναι.

Γι’ αυτόν το λόγο, εγώ δεν έχω κάνει διαφημιστικό φυλλάδιο για τις εκλογές. Το προεκλογικό μου φυλλάδιο είναι απλά το βιογραφικό μου, για να ξέρει ο κόσμος τι έχω κάνει ώς τώρα, τι προβλήματα μπορώ να του λύσω και τι απαιτήσεις μπορεί να έχει από εμένα».

- Πώς θα χαρακτηρίζατε τη στάση των εταίρων απέναντί μας στη διάρκεια αυτής της επώδυνης κρίσης που υφίσταται η χώρα μας;

«Η Ελλάδα δεν χρειάζεται χωροφύλακες για να είναι τίμια. Ομως κάποια στιγμή χάσαμε τον έλεγχο και τον παραδώσαμε στους δανειστές, επειδή χρειαστήκαμε να μας χρηματοδοτήσουν. Η Ευρωπαϊκή Ενωση διασφάλισε, ως μέλος της τρόικας, τη βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας, δίνοντας στη χώρα μας χρήματα και τη θεσμική προστασία από κερδοσκοπικές επιθέσεις των γνωστών αγορών. Και το έκανε με κάποιους όρους. Η κριτική που μας ασκήθηκε δεν περιορίστηκε στην οικονομία μας, αλλά επεκτάθηκε στην ηθική και ορθολογική διάσταση των στόχων μας.

Τώρα μόλις αρχίζουμε να ξεπερνάμε τη ρετσινιά πως ο μόνος τρόπος για να συμβαδίσει η χώρα μας με την Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο είναι να την εκβιάσουν με την τραγική πιθανότητα μιας χρεοκοπίας.

Είναι σίγουρο πως το μείγμα της πολιτικής των εταίρων μας είχε περισσότερες δόσεις αυστηρότητας, παρά κατανόησης. Και δεν μιλώ για συμπάθεια, αλλά για αντικειμενική κατανόηση, που θα άνοιγε το δρόμο για πιο σωστή αντιμετώπιση των προβλημάτων.

Αυτό, όμως, που πρέπει να κρατάμε κατά νου είναι πως δεν τα κάναμε όλα αυτά για να πάρουμε "καλό βαθμό" στον έλεγχο. Τα κάναμε για να πάρουμε ξανά στα χέρια μας τον έλεγχο που εκχωρήσαμε».

- Υπήρξαν, κατά τη γνώμη σας, λάθη στα μέτρα που προτάθηκαν -και εφαρμόζονται- στην Ελλάδα;

«Είναι σίγουρο πως υπήρξαν λάθη. Σε πολλά πράγματα η κυβέρνηση ήταν αυστηρή, αλλά δεν νομίζω πως υπήρχαν πολλές επιλογές. Δεν μπορείς να μοιράσεις αποζημιώσεις με δανεικά χρήματα.

Οσο ξαναφτιάχνουμε ταμείο, θα μπορέσουμε να ξαναφτιάξουμε και το απαραίτητο κράτος πρόνοιας».

- Η έξοδος της Ελλάδας στις αγορές σηματοδοτεί την οριστική έξοδο της χώρας μας από τα μνημόνια;

«Το μνημόνιο ήταν ένας έλεγχος της φερεγγυότητάς μας. Καθώς προχωρούν και ολοκληρώνονται οι μεταρρυθμίσεις που οι διεθνείς εταίροι μας όρισαν ως δείκτες συντονισμού με τις διεθνείς πρακτικές διαφάνειας και ορθολογικής διαχείρισης, ο ελληνικός λαός ακυρώνει στην πράξη το μνημόνιο με τις θυσίες του.

Στην καθημερινότητά μας, το τέλος του μνημονίου, ο καλός λόγος και η εμπιστοσύνη των εξωτερικών παρατηρητών της χώρας μας, σημαίνουν πως η Ελλάδα βγαίνει στις αγορές με μια εγγύηση προετοιμασίας και απόδοσης. Σημαίνουν πως σταδιακά θα μπορούμε να δανειζόμαστε με καλύτερους όρους, που θα ορίζουμε σε υγιή βάση. Σημαίνουν πως οι θυσίες μας θα λιγοστεύουν και τα κέρδη μας θα αυξάνονται.

Το στοίχημα είναι πώς θα οργανωθούμε ως χώρα, τώρα που το μνημόνιο γίνεται παρελθόν. Αν αποδείξουμε ότι δεν έχουμε ανάγκη τον έξωθεν έλεγχο, είναι σαφές πως θα έχουμε απομακρυνθεί οριστικά από τα μνημόνια. Αν ξανανοίξουμε την πόρτα στην ξεπερασμένη νοοτροπία πως οι Ελληνες έχουν το δικό τους τρόπο και δεν είναι ανάγκη να υπακούν στους ίδιους κανόνες, που δεσμεύουν όλο τον υπόλοιπο κόσμο, θα ξανανοίξουμε την πόρτα στην ανάγκη των δανειστών και στους όρους τους».

- Γίνεται πολύς λόγος για επενδύσεις στην Ελλάδα, ωστόσο -παρά τις εξαγγελίες που έχουν γίνει κατά καιρούς- δεν έχουμε δει κάτι χειροπιαστό, που να ανακλά στην καθημερινότητα των Ελλήνων. Τελικά, ποιες είναι οι επενδύσεις που θα πρέπει να περιμένουμε ότι θα αλλάξουν την εικόνα στη χώρα μας;

«Eπενδύσεις έχουν γίνει. Μην απαξιώνουμε το μέγεθός τους και την αξία τους, αντιπαραβάλλοντάς τα προς το μέγεθος των αναγκών μας και των θυσιών που προηγήθηκαν.

Η ζωή μας δυσκόλεψε με θεαματικό τρόπο, αλλά η αποκατάσταση της καθημερινότητάς μας θα γίνει βήμα βήμα. Υπάρχουν τομείς όπου τόσο η Ευρωπαϊκή Ενωση με τους θεσμούς της όσο και η ιδιωτική πρωτοβουλία έχουν επενδύσει. Σκεφτείτε τη νεανική και την αυτοφυή επιχειρηματικότητα, τις φορολογικές ελαφρύνσεις για τις καινούριες επιχειρήσεις.

Και, αν θέλετε να μιλήσουμε για φαντασμαγορικές επενδύσεις, σκεφτείτε κατ' αρχήν τη δική σας περιοχή. Στην Ελλάδα, συχνά θεωρούμε τον τουρισμό δεδομένο. Μετά, όμως, κάτι γίνεται και το παιχνίδι ανεβαίνει επίπεδο, όπως συνέβη με την Costa Navarino, μια τεράστια ιδιωτική επένδυση. Αυτή η επένδυση ανοίγει το δρόμο και για άλλες, με τις οποίες συνομιλεί παραγωγικά σε εθνικό επίπεδο.

Μιλώ, επί παραδείγματι, για το άνοιγμα λιμανιών της χώρας μας, τα οποία έχουν τουριστική βαρύτητα, σε ναυτιλιακές εταιρίες που θα τα χρησιμοποιήσουν ως έδρες των κρουαζιερόπλοιών τους.

Επίσης, στον τομέα της δικής μου ειδίκευσης, τον ενεργειακό, μία σπουδαία επενδυτική ευκαιρία -από οικονομική και πολιτική άποψη- ανοίγεται στη Θεσσαλονίκη, όπου εδώ και καιρό προωθώ προσωπικά την εδραίωση ενός διαμετακομιστικού κόμβου φυσικού αερίου για την αγορά της νότιας Ευρώπης.

Τέτοια έργα θα αναβαθμίσουν τη διαπραγματευτική μας ισχύ και θα επιβεβαιώσουν την αναπτυξιακή και πολιτική μας βαρύτητα, αλλάζοντας την εικόνα που λέτε. Οσο για τη χειροπιαστή καθημερινότητα των Ελλήνων, μην αμφιβάλλετε: Βασίζεται στην εικόνα της χώρας μας. Αυτό πάμε να κερδίσουμε τώρα, τη σιγουριά ενός σεβαστού κράτους που μπορεί να βάζει πλάτη στους πολίτες του».

- “Η ιδέα της Ευρώπης θα αναβαθμιστεί όταν μειωθεί η ανεργία και όταν αυξηθεί η ευημερία” δηλώσατε πρόσφατα στο Ευρωκοινοβούλιο. Πώς βλέπετε ότι μπορεί να συμβεί κάτι τέτοιο;

«Η Ευρωπαϊκή Ενωση είναι το πνευματικό παιδί ιστορικών πρωτοπόρων και πολιτικών εξερευνητών. Ομως για πολλά χρόνια αφέθηκε σε μια ιδεολογική και θεσμική γήρανση. Η οικονομική κρίση -και σε μεγάλο βαθμό η χώρα μας- την ξύπνησε και την έκανε να καταλάβει πως πρέπει να ανανεωθεί σε κάθε επίπεδο.

Το όραμα για μια ενωμένη Ευρώπη, που επιδιώκει την καινοτομία και προστατεύει τον ενθουσιασμό των πολιτών της, βασίζεται στο συνδυασμό διαφόρων στοιχείων: Του υγιούς πληθωρισμού, της τραπεζικής ενοποίησης, την ενεργειακής αυτονομίας, της πολιτικής σταθερότητας. Ολα τους έχουν στόχο τη θεσμική οικονομική της ασφάλεια.

Αν καταφέρουμε να προχωρήσουμε την εδραίωση ενός ουσιαστικού κέντρου αποφάσεων στις Βρυξέλλες, το οποίο θα οχυρώσει για λογαριασμό όλων μας αυτή τη θεσμική οικονομική ασφάλεια, θα πετύχουμε και τους στόχους της μειωμένης ανεργίας, αλλά και της αυξημένης ευημερίας».

- Τι είναι ο αγωγός ΤΑΡ και πώς θα μπορούσε η ουκρανική κρίση να τον θέσει σε κίνδυνο;

«Η ουκρανική κρίση αποκάλυψε, για άλλη μια φορά, πόσο ευάλωτη είναι η ενέργεια στις πολιτικές εξελίξεις, αφού συχνά χρησιμοποιείται ως μοχλός πίεσης. Γνωρίζετε πως η Gazprom αύξησε τις τιμές του φυσικού αερίου στην Ουκρανία, η οποία σε διαμαρτυρία κήρυξε στάση πληρωμών προς τη ρωσική εταιρία. Στη συνέχεια, ο Ρώσος πρόεδρος προειδοποίησε για πιθανούς κινδύνους στη μεταφορά ενέργειας στη χώρα, η οποία αποτελεί κόμβο για ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο αγωγός ΤΑΡ είναι μία μονάχα από τις εναλλακτικές για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, και είναι συγχρόνως μία από τις επενδύσεις που προάγουν το ζήτημα της δικής μας ενεργειακής αυτονομίας και αναβάθμισης. Με τον αγωγό ΤΑΡ, τον οποίο η ουκρανική κρίση περαιτέρω αναδεικνύει ως αναγκαιότητα -όπως και ο αρμόδιος επίτροπος σχολίασε, απαντώντας σε πρόσφατη επίκαιρή μου ερώτηση στο ευρωκοινοβούλιο- η χώρα μας καθίσταται πρωταγωνίστρια στον τομέα της ενέργειας στην Ευρώπη και αποκτά ένα σημαντικό επιχείρημα για την προσέλκυση επενδύσεων, ενεργειακών και άλλων».

- Ως πρόεδρος της ομάδας εργασίας για την ενεργειακή συνεργασία Ευρωπαϊκής Ενωσης και ΗΠΑ, έχετε τονίσει την σπουδαιότητα εισαγωγής φθηνού φυσικού αερίου και πετρελαίου από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη. Ποιο είναι το σκεπτικό σας στη θεώρηση αυτή;

«Η αμερικανική αγορά ωφελείται από πολύ χαμηλότερη φορολογία σε σχέση με την ευρωπαϊκή. Μας προσφέρει, λοιπόν, όχι μόνο έναν στρατηγικό σύμμαχο, αλλά και ένα σημαντικό παράδειγμα για την ενθάρρυνση της επιχειρηματικότητας.

Το κόστος της ενέργειας από τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν περιορίζεται μόνο επειδή διαφέρουν οι οικονομικές επιβαρύνσεις, όπως ορίζουν οι σχετικές συμφωνίες, αλλά και επειδή προσφέρει στην Ευρωπαϊκή Ενωση μια εναλλακτική που ενισχύει τη διαπραγματευτική της δύναμη.

Τον προηγούμενο μήνα ήμουν στην Ουάσιγκτον με την ιδιότητα της προέδρου που αναφέρετε, για συζητήσεις με την αμερικανική ηγεσία και τον προσωπικό μου φίλο, πλέον, Ντάνιελ Πόνεμαν, ο οποίος είναι αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας των ΗΠΑ και αναλύσαμε τις προοπτικές για τη συνεργασία σε αυτό ακριβώς το επίπεδο».

- Η ασκούμενη πολιτική από την Ευρωπαϊκή Ενωση πιστεύετε ότι έχει συμβάλει, μέχρις ενός σημείου τουλάχιστον, στην άνοδο των εθνικιστικών κομμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο;

«Ο εθνικισμός είναι μια πολύ πρόχειρη αντίδραση στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Υποστηρίζει ότι, αν δεν είναι εύκολη η συνύπαρξη με τους άλλους, δεν είναι ούτε φυσική. Στην ουσία, μπερδεύει την ανεξαρτησία και την αυτονομία κάθε χώρας με την βλαβερή ανάγκη της για ανυπακοή στους θεσμούς.

Η αλήθεια, όμως, είναι πως μπήκαμε στην Ευρωπαϊκή Ενωση για να έχουμε συμμάχους, όχι για να παραμείνουμε μόνοι μας. Υπάρχουν δύο τρόποι για να ξεχωρίσεις σε μια συμμαχία: Ή θα ηγηθείς ή θα περιθωριοποιηθείς. Εγώ για την Ελλάδα διαλέγω το πρώτο και δουλεύω για αυτό».