Το 2020 σε λίγες ημέρες θα αποτελεί παρελθόν και θα περάσει στην ιστορία, σαν η χρονιά του Covid-19. Ποιος στα αλήθεια, όταν συζητούσαμε πέρυσι για τον Προϋπολογισμό του 2020 φανταζόταν, ότι το 2020 θα εμφανιζόταν μια φονική πανδημία, ενώ θα είχαμε ένα τσουνάμι οικονομικής κρίσης, που θέτει σε μεγάλη δοκιμασία ακόμη και τις πιο ισχυρές οικονομίες; Η χώρα μας βρέθηκε μπροστά σε δύσκολες καταστάσεις.
Ζώντας τις βαριές επιπτώσεις της χρεοκοπίας ουσιαστικά και των τριών μνημονίων, καταφέραμε αυτό που άλλες χώρες χρειάστηκαν δύο ή τρία χρόνια, ενώ η Ελλάδα χρειάστηκε… δέκα! Ο λαϊκισμός, η ρητορική της δημαγωγίας και των εύκολων λύσεων οδήγησαν σε ένα τρίτο αχρείαστο μνημόνιο και παρέτεινε τουλάχιστον κατά τέσσερα χρόνια την έξοδο από αυτά.
Σε αυτή την κατάσταση προέκυψε και στη χώρα μας η υγειονομική κρίση.
Στο πρώτο κύμα η Ελλάδα τα πήγε άριστα. Οι έγκαιρες αποφάσεις της κυβέρνησης, η υπεύθυνη στάση όλων των πολιτικών δυνάμεων με ξεχωριστό τον εποικοδομητικό ρόλο του Κινήματος Αλλαγής, ο πλήρης συντονισμός με τη συλλογική άποψη της Επιστημονικής Επιτροπής και η συμμόρφωση της κοινωνίας, έφεραν σημαντικά αποτελέσματα, όταν σε άλλες χώρες πέθαιναν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι.
Μετά ήρθε η απογοήτευση. Η κυβέρνηση αν και όλοι γνώριζαν ότι περιμένουμε δεύτερο κύμα, αν και οι Επιστήμονες εξέπεμπαν SOS, αποκοιμήθηκε. Τα κρούσματα αυξάνονταν, στην αρχή σταδιακά και αυτό που γινόταν ήταν αποσπασματικά μέτρα, τα οποία κιόλας δεν εφαρμόζονταν! Άργησε ακόμα και η υποχρεωτική χρήση της μάσκας να επιβληθεί. Κανείς δεν προετοιμάστηκε. Τα επιπλέον λεωφορεία για να μειωθεί έστω λίγο, ο συνωστισμός στα ΜΜΜ τα θυμήθηκαν κατά τον Οκτώβριο. Οι αναγκαίοι διορισμοί ιατρικού προσωπικού ξεκίνησαν στα τέλη Οκτωβρίου! Τα τεστ που θα γίνονταν σε μεγαλύτερη κλίμακα, ποτέ δεν αυξήθηκαν. Τα τεστ που θα γίνονταν δειγματοληπτικά με την έναρξη των σχολείων ποτέ δεν έγιναν.
Η κυβέρνηση έδειξε αδυναμία και αυτό δεν έμεινε χωρίς κόστος. Είχαμε εκθετική αύξηση των κρουσμάτων, το ΕΣΥ δοκιμάστηκε και δοκιμάζεται, έχουμε ήδη πάνω από 3.500 απώλειες ζωών. Αναγκαστήκαμε να πάμε σε γενικευμένο lockdown.
Ο πρωθυπουργός έχει κάνει την αυτοκριτική του για κάποια λάθη. Δεκτή. Όμως η αυτοκριτική δεν σβήνει τις επιπτώσεις αυτών των λαθών. Τώρα τρέχουμε χωρίς να έχουμε σαφή ορίζοντα και με τη σκέψη στην ελπίδα του εμβολίου. Ωστόσο, πρέπει να φτάσουμε όρθιοι μέχρι τότε και οι επόμενοι τέσσερις, πέντε μήνες είναι πολύ κρίσιμοι. Πρέπει να πείσουμε τους πολίτες να εμβολιαστούν, κόντρα στον ανορθολογισμό που υπάρχει από διάφορες πλευρές ή και να απαντήσουμε σε εύλογα ερωτήματα, με επιχειρήματα και πρωτοβουλίες. Μια τέτοια πρωτοβουλία αναλάβαμε στον Δυτικό Τομέα της Αθήνας, βουλευτές της Ν.Δ., του Κινήματος Αλλαγής, και του ΣΥ.ΡΙΖ.Α. και όλοι οι δήμαρχοι της περιοχής και μακάρι να παρθούν και άλλες αντίστοιχες πρωτοβουλίες, σε άλλα μέρη της Ελλάδας.
Αναφέρθηκα στο θέμα της πανδημίας γιατί ας μην κρυβόμαστε. Όλες οι προβλέψεις του προϋπολογισμού εξαρτώνται από την εξέλιξη της πανδημίας, από τη διάρκειά της. Διαφορετικά, φοβάμαι, κάνουμε μια ενδιαφέρουσα, αλλά θεωρητική συζήτηση. Το είδαμε και κατά τη διάρκεια του 2020.
- Πόσες φορές η κυβέρνηση, αλλά και η Κομισιόν, το Δ.Ν.Τ., ο ΟΟΣΑ αναθεώρησαν τις εκτιμήσεις τους; Άπειρες.
- Γιατί επομένως να πάρουμε ως τετελεσμένη, ως ασφαλή πρόβλεψη το 4.5% για ανάκαμψη το 2021; Νομίζω, ότι αυτή η πρόβλεψη θα αποδειχτεί φρούδα ελπίδα.
Το σίγουρο είναι, ότι η οικονομία, οι επιχειρήσεις, η ζωή των εργαζομένων και ασφαλώς όσων είναι άνεργοι δοκιμάζονται σκληρά και ακόμα δεν τα έχουμε δει όλα. Ελήφθησαν κάποια μέτρα. Δεν ήταν αρκετά σε καμία περίπτωση.
Μου έχει μείνει η εκτίμηση, που άκουσα από τον πρόεδρο του Επαγγελματικού Επιμελητηρίου Αθηνών, ότι περίπου το 50% των Επιχειρήσεων κινδυνεύει με κλείσιμο.
Ξέρω αυτό που μου έχουν πει δεκάδες επιχειρηματίες από τη Δυτική Αθήνα. Ότι δεν υπάρχει ρευστότητα, ότι για 20.000 και 30.000 κεφάλαιο κίνησης ασφυκτιούν. Οι τράπεζες βρίσκονται αλλού.
- Ξέρω καλά ότι η ίδια η κοινωνία ασφυκτιά. Πριν λίγες μέρες κατέθεσα επίκαιρη ερώτηση. Η αφορμή ήταν, οι διακοπές ρεύματος στην Αγ. Βαρβάρα. Μιλάμε για νοικοκυριά που περιμένουν το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, που παίρνουν τρόφιμα από το Ταμείο Επισιτιστικής Βοήθειας και φάρμακα από το Κοινωνικό Φαρμακείο. Για νοικοκυριά, που τα παιδιά δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τηλεκπαίδευση. Αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα, ιδιαίτερα έντονα σε λαϊκές γειτονιές, σαν της Δυτικής Αθήνας. Αυτά πρέπει να προτάξουμε.
Ορισμένες προτεραιότητες, που πρέπει να μπουν κατά τη γνώμη μου:
1ον. Σε μια χώρα με ιδιαίτερα χαμηλή παραγωγικότητα και χρέη υψηλότερα από το προϊόν που παράγει, το πιο σημαντικό θέμα, είναι ο πολλαπλασιασμός επενδύσεων, η θεαματική αύξηση της παραγωγής, η σημαντική βελτίωση του βιοτικού επιπέδου. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε τα πιεστικά και δυσεπίλυτα προβλήματα της χώρας και την εξαιρετικά αρνητική κατάσταση της οικονομίας της. Η ανατροπή της μέχρι τώρα αρνητικής πορείας πρέπει να αποτελεί το πρώτο και κύριο μέλημα.
2ον. Μια σειρά υποχρεώσεων, φορολογικών και άλλων, έχουν πάει πίσω. Πνίγουν χιλιάδες επιχειρήσεις. Θα πρέπει να προχωρήσουμε σε κούρεμα υποχρεώσεων επιχειρήσεων.
3ον. Ενόψει της διάθεσης μεγάλου μέρους των νέων κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου Ανάκαμψης σε μεγάλα έργα, δεν πρέπει να υποβαθμιστεί η σημασία των μικρότερων επιχειρηματικών σχεδίων. Αυτές θα αναζωογονήσουν τις τοπικές κοινωνίες μετά από μία 10ετία πλήρους μαρασμού. Με την ανεργία στα ύψη οι 20 ή οι 30 ή οι 100 θέσεις εργασίας από μικρότερες επενδύσεις, εδώ κι εκεί, μπορεί να φαίνονται σταγόνα στον ωκεανό, αλλά είναι κρίσιμης σημασίας, ειδικά στις τοπικές κοινωνίες.
4ον. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 27η θέση των χωρών της Ένωσης, όσον αφορά στην αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα της δημόσιας διοίκησης. Χρειάζεται ένα σαφές σχέδιο επεξεργασμένο και λεπτομερειακό για μια μεγάλη μεταρρύθμιση σε αυτόν τον τομέα.
5ον. Η τραυματική εμπειρία του τελευταίου δεκάμηνου, αναδεικνύει σε μείζον θέμα τη στήριξη, αναβάθμιση και εκσυγχρονισμό του ΕΣΥ, βασισμένου σε ένα διευρυμένο πλέγμα Πρωτοβάθμιας Φροντίδας.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αυτές ήταν κάποιες σκέψεις που ήθελα να καταθέσω. Δυστυχώς, στον προϋπολογισμό βλέπω αισιοδοξία και προβλέψεις, που δεν στηρίζονται στα δεδομένα που έχουμε.
Ωστόσο και από τις ομιλίες, από την πλευρά της συμπολίτευσης, άκουσα μια περίεργη αυταρέσκεια, αυτάρκεια, που με ανησυχεί. Και για όλους αυτούς τους λόγους δεν θα ψηφίσω τον προτεινόμενο προϋπολογισμό, καλυπτόμενη και από το συνολικό σκεπτικό που ανέπτυξαν εκ μέρους του ΚΙΝΑΛ οι ειδικοί αγορητές μας.
* Ομιλία της βουλευτή στην Ολομέλεια της Βουλής, για τον προϋπολογισμό του έτους 2021.
