Η παράσταση ξεκινά με ένα μοναχικό βιολί πάνω στη σκηνή, το οποίο παίζει μια παλιά, "παραπονιάρικη" μελωδία. Παιδάκια πανηγυρίζουν κουνώντας σημαιάκια, την έλευση του "Αβέρωφ". Η χαρά θα γινόταν πίκρα, λίγες σκηνές μετά …
Δεν είναι τυχαία η μελωδία που παίζει το βιολί. "Στο' πα και στο ξαναλέω" είναι το τραγούδι που ακούγεται και στη σκηνή θα δούμε να ξεδιπλώνεται το δράμα της Σμύρνης. Η Κλεώνη Φλέσσα είχε πει στη συνέντευξη Τύπου πως στο έργο αυτό θα παρουσιάσει τις γυναίκες σε χορό, όπως στην αρχαία τραγωδία. Η επιλογή αυτή ήταν εύστοχη. Οι γυναίκες εμφανίζονται στο κοινό με τις φορεσιές της εποχής και αφηγούνται τα τραγικά βιώματα από τις επιθέσεις των τσετών, από τις φωτιές, την καταστροφή και τον ξεριζωμό. Οι φωνές τους θα μπλεχτούν σαν ένα πολύβουο σμήνος, ενώ το μπουζούκι θα παίζει τα δικά του ανατολίτικα ταξίμια. Ολα τα τραγούδια που παρεμβάλλονται στις σκηνές είναι εναρμονισμένα με την εξέλιξη της υπόθεσης. Από της "Σμύρνης το γιαγκίνι", στο "Τι σε μέλλει εσένανε" και στα πιο γνωστά ρεμπέτικα, το κοινό τραγουδούσε και τα απολάμβανε καθ' όλη τη διάρκεια της βραδιάς.
Κάπου σε αυτό το σημείο βγαίνει στη σκηνή των "Λεμονάδικων" να χορέψει το Μαρικάκι, να λικνιστεί ενώ η μάνα του και ο πατέρας του είναι πάνω στο πάλκο. Ετσι ξεκινά κάπως η ζωή της κεντρικής ηρωίδας, μιας γυναίκας που δεν έμοιαζε με καμία άλλη. Το "Ρεμπέτικο μυστήριο" αναδεικνύει τις πτυχές της προσωπικότητας των καλλιτεχνών της εποχής και ειδικά των γυναικών. Την ανασφάλεια, τα όνειρα, την αδυναμία τους να στεριώσουν, να μπουν σε καλούπια οικογένειας, μητρότητας κ.α.
Πολύ ενδιαφέροντες ήρωες ο Θωμάς, ο Ιορδάνης και ο Φώντας, τους οποίους ερμηνεύουν πολύ ωραία οι Λίνος Δουλάμης, Βασίλης Στεφανόπουλος και Παναγιώτης Σπυρακόπουλος αντίστοιχα.
Ολη η ιστορία της Ελλάδας, οι κοινωνικές αλλαγές θα ξεδιπλωθούν μέσα από τα τραγούδια και τη μουσική του έργου, οι καλές στιγμές, η παρακμή, οι έριδες, η ανάγκη για το δίκιο και την μπέσα, η μαγκιά. Πολύ σημαντική, ήταν τέλος και η παρουσία της ζωντανής ορχήστρας στην παράσταση αυτή.
Γ.Σαρ.
