Δευτέρα, 25 Σεπτεμβρίου 2017 15:10

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 96ο)

Και ακολουθεί συλλαλητήριο στη Μεσσήνη: “Χθες εις την Μεσσήνην εγένετο μεγάλη συγκέντρωσις των παγετοπλήκτων της περιφερείας, εις ένδειξιν διαμαρτυρίας κατά της αποφάσεως της τριτοβάθμιας επιτροπής η οποία απεφάσισε περικοπήν ποσοστού 42% εκ του ποσού των 1.200 δραχμών οίτινες αρχικώς είχον ορισθή ως αποζημίωσις αυτών κατά χιλιόλιτρον σταφίδος.

Η συγκέντρωσις υπήρξε ογκωδεστάτη. Μεταξύ των συγκεντρωθέντων διανεμήθηκαν προκηρύξεις αίτινες καλούν τους αδικουμένους παγετοπλήκτους, όπως ουδείς προσέλθη και λάβη την ως άνω περικοπτομένην κωμικήν αποζημίωσιν. Οι συγκεντρωθέντες διελύθησαν μετά παρέλευσιν ώρας. Μεθ’ ο συνέταξαν τηλεγραφήματα διαμαρτυρίας, τα οποία απέστειλαν προς τον ΑΣΟ και τους αρμοδίους υπουργούς ζητούντες δικαιοσύνην. Γενικώς πιστεύεται ότι οι ενδιαφερόμενοι θα κατέλθουν εις έναν αγώνα έντονον προς δικαίωσιν των αιτημάτων τους, τα οποία συνίστανται εις την παροχήν ψυχίων άτινα και αυτά τελευταίως περιεκόπησαν” (668).

Μετά την αναστάτωση που προκλήθηκε, οι αρμόδιοι σπεύδουν να δώσουν εξηγήσεις τονίζοντας ότι “η περικοπή δεν αφορά όλους τους παγετόπληκτους της Μεσσήνης αλλά εκείνους μόνον οίτινες κατά την κρίσιν της τριτοβαθμίου επιτροπής υπέβαλον ψευδείς δηλώσεις”. Στη Μεσσήνη περιοδεύει ο βουλευτής Στυλιανόπουλος, ο οποίος αφού πληροφορήθηκε την αναστάτωση επικοινώνησε με το διευθυντή του ΑΣΟ Ζάκκα ο οποίος διευκρινίζει ότι περικοπές θα υποστούν μόνον αυτοί που είχαν υποβάλει ψευδείς δηλώσεις (669).

Οι τελικές επίσημες διευκρινίσεις μετά από επικοινωνία με τον ΑΣΟ αναφέρονται σε περικοπές σε όλους από 10 έως 42% προκαλώντας νέα αναταραχή: “Παρεσχέθη η εξήγησις ότι δεν θα περικοπή εξ όλων το 42% ποσοστό εκ της αποζημιώσεως, αλλά αναλόγως προς τας πραγματικάς ζημίας ας υπέστησαν και τας οποίας παρεδέχθη η τριτοβάθμιος επιτροπή. Το ποσοστόν κυμαίνεται μεταξύ 10% και 42%. Δηλαδή εκ των 18 εκατομμυρίων τα οποία θα διανέμονταν εις αυτούς συνολικώς θα διανεμηθούν ήδη μόνον 12 εκατομμύρια. Εν τω μεταξύ οι ενδιαφερόμενοι των 22 χωρίων της περιφερείας πληροφορηθέντες το γεγονός εκ διαφόρων πηγών και εκ των διανεμηθέντων προκηρύξεων συγκροτούν σήμερον συλλαλητήριον κατά το οποίο θα μιλήσουν πολλοί ρήτορες διεκτραγωδούντες την αθλιότητα των σταφιδοπαραγωγών και επιτιθέμενοι κατά της ανωτέρω αποφάσεως της τριτοβάθμιας επιτροπής. Ουδείς γνωρίζει αν το συλλαλητήριον θα έχη τον χαρακτήρα των προηγούμενων. Γεγονός εν τούτοις είναι ότι οι ως άνω ενδιαφερόμενοι είναι αποφασισμένοι να αγωνισθούν μέχρις εσχάτων προς ματαίωσιν της ως άνω αποφάσεως και δικαίωσιν των αξιώσεών των τίποτε δεν θα τους εμποδίσει ως ελέγετο χθες, να συγκεντρωθούν εις Μεσσήνην, ούτε ακόμη η κακοκαιρία” (670).

Η νέα κινητοποίηση προκαλεί άμεση κινητοποίηση του εισαγγελέα που δίνει εντολή για συλλήψεις και το συλλαλητήριο ματαιώνεται: “Κατόπιν εντύπων προκηρύξεων οίτινες ετοιχοκολλήθησαν εις διάφορα χωρία της Μεσσήνης συνεκεντρώθησαν εκεί την παρελθούσαν Κυριακήν αρκετοί παγόπληκτοι. Ο κ. εισαγγελεύς λαβών γνώσιν των προκηρύξεων τούτων ήσκησεν ποινικήν αγωγήν κατά των υπαιτίων, τους συλληφθέντας παρέπεμψεν εις τακτικήν ανάκρισιν. Το γεγονός γνωσθέν μεταξύ των αμέσως ενδιαφερομένων κατεπτόησεν αυτούς και ούτω η διά χθες ορισθείσα συγκέντρωσίς των εις Μεσσήνην εματαιώθη” (671).

Μια άλλη εκδοχή για τα γεγονότα δίνει ο “Ριζοσπάστης” με ανταπόκριση από του Ασλάναγα (Αρις) όπου είχε οργανωμένες δυνάμεις στους αγρότες: “Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση περιέκοψε 40% απ’ την αποζημίωση που είχε κανονισθεί για τους καταστραφέντες χωρικούς. Οι φτωχοί παραγωγοί καταγανακτισμένοι άρχισαν να κινητοποιούνται, αμέσως δε συνήλθαν συλλαλητήρια διαμαρτυρίας. Στις 28 Νοεμβρίου έγινε ένα τέτοιο συλλαλητήριο στο Νησί στο οποίο πήραν μέρος περί τους 500 σταφιδοπαραγωγούς. Στάλθηκε τηλεγράφημα διαμαρτυρίας στην κυβέρνηση και αποφασίστηκε η συγκρότηση άλλου συλλαλητηρίου σε περίπτωση που ως την Τετάρτη δεν θα είχαν καμία σχετική απάντηση. Πράγματι αφού πεντάρα δεν έδωσαν οι αρχές, άρχισαν οι χωρικοί να χτυπούν τις καμπάνες για να μαζευτούν οι παραγωγοί και να κατέβουν στο Νησί. Η Αστυνομία πήρε εξαιρετικά τρομοκρατικά μέτρα για τη ματαίωση του συλλαλητηρίου και το κατώρθωσε εν μέρει. Από πολύ πρωί έκοψε όλα τα σύρματα των τηλεφώνων και έτσι δεν κατωρθώθηκε η συνεννόηση μεταξύ των χωρικών. Στο χωριό Ναζήρι μάλιστα επιχείρησε να διαλύσει τους συγκεντρωμένους αγρότες, παρά λίγο όμως να λυντζαρισθεί. Παρ’ όλα αυτά κατορθώθηκε η συνεννόηση των χωρικών Ναζήρι, Νεοχώρι, Καλαμαρά, Βουρνάζι και Αλητσελεπή και κατέβηκαν στο Νησί περί τους 400. Υστερα από την επίδοση του τηλεγραφήματος οι 400 χωρικοί διαδήλωσαν στους δρόμους. Στην κεντρική πλατεία η Αστυνομία με επικεφαλής τον υποδιοικητή θέλησε να τους διαλύσει, οι χωριάτες όμως αντιστάθηκαν και εν διαδηλώσει πέρασαν όλη την πόλη και κατευθύνθηκαν στα χωριά τους” (672).

Η σκληρότητα με την οποία αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Βενιζέλου ακόμη και την “υποψία” κινητοποίησης, τα ομαδικά πυρά από τις εφημερίδες κατά των δυναμικών κινητοποιήσεων, η κόπωση από την πολύμηνη κινητικότητα και η απογοήτευση από την κυβερνητική ακαμψία συντελούν ώστε να “σβήσουν” σταδιακά οι αντιδράσεις παρότι υπάρχουν μεμονωμένες κινήσεις.

Στο Ζευγολατιό οι παγόπληκτοι αρνούνται να πάρουν τις αποζημιώσεις από την Εθνική Τράπεζα καθώς αυτή παρακρατεί τα χρέη τους προς την Αγροτική Τράπεζα. Εκλέγουν επιτροπή από τους Ηλ. Μαράκα, Ι. Νικολαΐδη και Β. Πίκουλα, η οποία διαμαρτύρεται στον εισαγγελέα που δηλώνει αναρμόδιος και την στέλνει στο νομάρχη ο οποίος υπόσχεται παρέμβαση υπέρ των παγοπλήκτων (673).

Στη Μεσσήνη επικρατεί νέα αναστάτωση καθώς οι παραγωγοί διαπιστώνουν ότι η Εθνική Τράπεζα δεν κρατεί μέρος των οφειλομένων από τους αγρότες αλλά το σύνολό τους. Πολλοί από αυτούς ανεβαίνουν σε αυτοκίνητα και κατευθύνονται στην Καλαμάτα και διαμαρτύρονται στο νομάρχη. Ο οποίος ζητεί ονομαστικό κατάλογο δηλώνοντας ότι η τράπεζα εξ όσων γνωρίζει θα έπρεπε να κρατεί μόνο το μισό των οφειλομένων και κάνει τηλεφωνική παρέμβαση στο διευθυντή (674).

Ο “Ριζοσπάστης” μιλάει για κάθοδο πεινασμένων χωρικών στην Καλαμάτα και ανεβάζει σε 200 τον αριθμό εκείνων που έφθασαν μέχρι τη Νομαρχία διαμαρτυρόμενοι (675). 

Ενώ κλείνει ο κύκλος των κινητοποιήσεων, η Εθνική Τράπεζα αναπτύσσει τον παρεμβατικό της ρόλο έχοντας από μηνών ζητήσει τη συγχώνευση 6 Ενώσεων της Μεσσηνίας σε 2 (με έδρα τη Μεσσήνη και το Ζευγολατιό) προκειμένου να τις εποπτεύει καλύτερα. Και οι διαδικασίες συγχώνευσης ξεκινούν και τελειώνουν οι κινητοποιήσεις (676).

Παράλληλα “ξεπαγώνει” η υπόθεση εκλογής νέας διοίκησης του ΑΣΟ και στην Πάτρα συνέρχεται η γενική συνέλευση των αντιπροσώπων. Στην επταμελή διοίκηση εκπροσωπούνται από ένα μέλος η Αχαΐα, η Αργολιδοκορινθία, η Ζάκυνθος μαζί με την Κεφαλλονιά και από δύο μέλη η Μεσσηνία και η Ηλεία. Από τις Ενώσεις της Μεσσηνίας οι εκπρόσωποι που παρευρίσκονται είναι: Κρεσταίνων Αλ. Πρίνος. Κακόβατου αναπληρ. Ν. Καλογερόπουλος. Κυπαρισσίας Κ. Κόκκιζας. Τριφυλίας - Πυλίας Ν. Δεληγιάννης, Χ. Αντωναρόπουλος. Προμηθευτική Γαργαλιάνων Α. Σκούντζος. Πύλου Ι. Μυλωνάς, Σ. Κοντός. Ζευγολατιού Ηλ. Μαράκας, Α. Γορανίτης. Μπάστα Δ. Σταθάς, Σ. Γκίζας. Καλαμών Σ. Πουλόπουλος και αναπληρ. Γ. Παρασκευόπουλος. Παμμεσσηνιακή αναπληρ. Ι. Περρωτής. Κεντρική Μεσσήνης Π. Σταυρόπουλος. Προμηθευτική Μεσσήνης Γ. Φωτόπουλος. Και από το Γεωργικό Επιμελητήριο Μεσσηνίας Περ. Βενιζέλος, Α. Αποστολάκης, Τ. Δεληγιάννης. Οι αντιπρόσωποι κάθε νομού ψηφίζουν για την εκλογή των αντιπροσώπων του και από τη Μεσσηνία ο Κ. Κόκκιζας και ο Περ. Βενιζέλος παίρνουν από 19 ψήφους ο καθένας, όσο δηλαδή και αυτοί που ψήφισαν (677).

 

(668) “Θάρρος” 1/12/1931

(669) “Σημαία” 1/12/1931

(670) “Θάρρος” 2/12/1931

(671) “Θάρρος” 3/12/1931

(672) “Ριζοσπάστης” 13/12/1931

(673) “Σημαία” 10/12/1931

(674) “Θάρρος” 15/12/1931

(675) “Ριζοσπάστης” 16/12/1931

(676) “Θάρρος” 11/12/1931, “Σημαία” 13/12/1931

(677) “Νεολόγος” (Πάτρας) 20, 21 και 22/12/1931 - Η Ολυμπία εκείνη την εποχή ανήκε διοικητικά στη Μεσσηνία.