«Ηλθε ήδη ο ΑΣΟ εις επαφήν με Αγγλους της Κοπερατίβ οι οποίοι εδέχθησαν να μας παράσχουν σταφιδόπανα υπό ορισμένους όρους. Το αντίτιμον τούτων θα καταβληθή κατά εν ποσοστόν μεν εις χρήμα, κατά έτερον δε εις σταφίδα.

Εάν τα πράγματα όπως ελπίζω ευοδωθούν θα έχομεν εντός ολίγου σταφιδόπανα αξίας 200 χιλ. λιρών τα οποία θα διανείμωμεν εις τους παραγωγούς, ώστε να εκλείψη του λοιπού και ο εκ των βροχών επερχόμενος κίνδυνος. Τα σταφιδόπανα ταύτα θα πληρώσωμεν διά μικράς φορολογίας 35 δρχ. κατά χιλιόλιτρον και εφ’ όλου του ποσού της παραγωγής.

Επί του σημείου αυτού οφείλω να δηλώσω ότι από το Αίγιον έχομεν ωρισμένας πληροφορίας ας έχω την υποχρέωσιν να μνημονεύσω από τους βήματος τούτου. Ωρισμένοι συνεταιρισμοί δι’ εγγράφων των συντεταγμένων εις ύφος θρασύτατον επιτίθενται κατά της κυβερνήσεως και ιδιαιτέρως κατά του υφυπουργού της Εθνικής Οικονομίας διότι ετόλμησε να σκεφθή την προμήθειαν των σταφιδοπάνων υπέρ των παραγωγών.

Οι κύριοι ούτοι των συνεταιρισμών μας διήρεσαν εις πληβείους και πατρικίους. Προσπαθούν να ενσπείρουν τα ζιζάνια και διχονοίας εντός των κόλπων της σταφιδοπαραγωγικής οικογενείας. Αλλ’ ευτυχώς η πλειονότης των σταφιδοπαραγωγών Αιγιαλείας των εχόντων ανεπτυγμένην συνείδησιν μου εζήτησαν ίνα προμηθεύσωμεν και εις αυτούς με χρήσιμα μέσα διά την αποξήρανσιν του προϊόντος. Δεν μας εζήτησαν μόνον σταφιδόπανα αλλά ξυλείαν και συρματοπλέγματα. Είμεθα απολύτως σύμφωνοι να δώσωμεν εις αυτούς πλήρη ικανοποίησιν» (884).

Ο ΑΣΟ συνεχίζοντας τις συνεδριάσεις αποφασίζει την οικονομική ενίσχυση για μεταφορικά σε όσους παράδωσαν χλωρή σταφίδα μετά τις βροχές:

«Το διοικητικόν συμβούλιον του ΑΣΟ απεφάσισε κατά την τελευταίαν σύνοδον ίνα καταβληθούν εις όλους τους σταφιδοπαραγωγούς τους παραδόσαντας χλωράν σταφίδαν από της 29ης Αυγούστου και εντεύθεν 100 δραχμάς κατά χιλιόλιτρον αντιστοίχου ξηράς λόγω των καταβληθέντων υπερβολικών κομίστρων κατά το διάστημα των βροχών» (885).

Στη Μεσσήνη οργανώνεται συλλαλητήριο διαμαρτυρίας κατά των αποφάσεων του ΑΣΟ, αλλά με έμμεσο πλην σαφή τρόπο ο ρεπόρτερ της “Σημαίας” τονίζει ότι αυτό ωφελεί μεγαλοκτηματίες και εμπόρους:

«Εις την γείτονα Μεσσήνη συνεκροτήθη προχθές την πρωΐαν το προαναγγελθέν Παμμεσσηνιακόν συλλαλητήριον των σταφιδοπαραγωγών, εναντίον των γνωστών αποφάσεων του ΑΣΟ, διά των οποίων ως γνωστόν καταδικάζεται εις θάνατον ένα μεγάλο τμήμα των σταφιδοπαραγωγών.

Εις την Μεσσήνην λόγω του ενδιαφέροντος των σταφιδοπαραγωγών είχον συρρεύσει πολλοί παραγωγοί εξ όλων των γειτονικών Κοινοτήτων, οίτινες ποικιλοτρόπως εσχολίαζον τις αποφάσεις του ΑΣΟ αφ’ ενός και αφ’ ετέρου το όψιμον ενδιαφέρον μερικών μεγαλοκτηματιών και εμπόρων, διά τους οποίους κυρίως συνεκροτήθη το συλλαλητήριον.

Διότι πρέπει να σημειωθεί ότι εις χείρας των σταφιδοπαραγωγών παραμένουν ελάχισται μόνον ποσότητες βεβρεγμένων σταφίδων, ενώ τα μεγαλύτερα σχεδόν ποσά ευρίσκονται εις τας αποθήκας των εμπόρων, οίτινες έχουν συμφέρον να καθορισθή μεγαλυτέρα τιμή προς εξαγοράν των, αφ’ ενός μεν ίνα οι σταφιδοπαραγωγοί μη σπεύσουν να δελτιοποιήσουν τον σταφιδόκαρπόν των, οπότε αυτομάτως επέρχεται πληθωρισμός εις τα δελτία, και αφ' ετέρου, ίνα υποστηριζομένης της τιμής των βεβρεγμένων σταφίδων, δυνηθούν να κάμουν ανάμιξιν και κατά συνέπειαν να κερδίσουν περισσότερα.

Τ’ ανωτέρω, είναι βεβαίως σκέψεις και κρίσεις των σταφιδοπαραγωγών ανεύθυνοι. Δεν παύουν όμως και από του να αποτελούν σοβαρόν επιχείρημα εκείνων οι οποίοι διά τον έναν ή τον άλλον λόγον, παρέμειναν τελείως αδιάφοροι, όπως οι σταφιδοπαραγωγοί πολλών Κοινοτήτων.

Περί την 10ην πρωϊνήν ήρχισαν συγκεντρούμενοι κατά πυκνάς ομάδας οι σταφιδοπαραγωγοί των πέριξ περιφερειών, εις τον προ του ξενοδοχείου του κ. Χρόνη χώρον, μόλις δε εσήμανε η ενδεκάτη και ευθύς εκείνος ο χώρος είχε καταληφθή ασφυκτικώς. Εις το συλλαλητήριον παρίστατο αυτοπροσώπως και ο υπουργός Γενικός Διοικητής Ηπείρου Αλέξανδρος Εμπειρίκος Κουμουνδούρος. Μετά ταύτα ήρχισαν αι ομιλίαι των διαφόρων ρητόρων.

Πρώτος ωμίλησεν ο κ. Κούτσικας ο οποίος κατεφέρθη κατά της πολιτικής του ΑΣΟ είπων ότι ο Σταφιδικός Οργανισμός, τον τελευταίον ιδίως καιρόν διαπράττει συνεχώς σφάλματα εις βάρος των παραγωγών. Απαριθμεί διάφορα σφάλματά του και τονίζει το τελευταίον τοιούτον καθ’ όχθη εις την απόφασιν εξαγοράς των βεβρεγμένων σταφίδων προς 3.800 δραχμάς κατά χιλιόλιτρον. Η τιμή αύτη, είπεν ο κ. Κούτσικας, είναι ασύμφορος διά τους κατεστραφέντας παραγωγούς, οι οποίοι πρέπει να ζητήσουν αύξησιν του ποσού τούτου δια να ανακουφισθούν κάπως, τούτο δε αποτελεί και τον κυριώτερον σκοπόν του συλλαλητηρίου των.

Μετά τον κ. Κούτσικα έλαβε τον λόγον ο κ. Περ. Βενιζέλος αντιπρόσωπος των παραγωγών παρά τω ΑΣΟ. Ο κ. Βενιζέλος εν αρχή ανέλυσε διά μακρόν την οικονομικήν κατάστασιν του ΑΣΟ και ετόνισεν ότι ο Οργανισμος έχει σήμερον την οικονομικήν αντοχήν εις τρόπον ώστε να λάβη προστατευτικώτερα μέτρα διά τους παραγωγούς. Εν συνεχεία κατεφέρθη κατά του διαχειριζομένου το όλον σταφιδικόν ζήτημα υφυπουργού της Εθνικής Οικονομίας κ. Στεφανοπούλου, ο οποίος, είπε, διά την βεβρεγμένην σταφίδα της περιφέρειάς του καθώρισε τιμήν εξαγοράς 4.000 ενώ διά την βεβρεγμένην σταφίδαν της Μεσσηνίας καθώρισεν τιμήν 3.800 δραχμών κατά χιλιόλιτρον. Η εύνοια όθεν, ετόνισεν ο κ. Βενιζέλος, είναι εξώφθαλμος και προφανής, χρειάζεται δε οι παραγωγοί της Μεσσηνίας, οι οποίοι κατεστράφησαν ολοσχερώς να αξιώσουν δικαίαν εξίσωσιν, δεδομένου ότι το ποσοστόν της ζημίας ήν υπέστησαν δεν είναι μικρότερον εκείνου των σταφιδοπαραγωγών τη περιφερείας Ηλείας. Τέλος ο κ. Περ. Βενιζέλος είπεν ότι εστηλίτευσεν την αδικίαν ταύτην κατά την τελευταίαν συνεδρίασν του ΑΣΟ, ανέγνωσε δε και το χωρίον των πρακτικών, το οποίον περιλαμβάνει την διαμαρτυρίαν ταύτην.

Μετά τούτον ωμίλησεν ο Γερουσιαστής της γείτονος κ. Φεσσάς ειπών ότι η αγροτική πολιτική της κυβερνήσεως είναι γνωστή εις πάντας, μολονότι δι’ ολίγον χρονικόν διάστημα επί την αρχήν έσπευσε να ανακουφίση την παραγωγήν όσον η οικονομική αντοχή του κρατικού προϋπολογισμού επέτρεπε. Υπέμνησεν εν συνεχεία τα μέτρα της κυβερνήσεως υπέρ των βροχοπλήκτων συνιστάμενα εις την έγκρισιν κονδυλίου εκ 4- ή 50 εκατομμυρίων δραχμών, τα οποία θα διατεθούν ευθύς αι προς τούτο συσταθείσαι εκτιμητικαί επιτροπαί αποπερατώσουν το έργον των.

Ακολούθως έλαβε τον λόγον ο Γενικός Διοικητής Ηπείρου κ. Αλέξανδρος Εμπειρίκος Κουμουνδούρος ο οποίος συνεχάρη τους παραγωγούς διά την ομόνοιάν των και συνέστησεν ομογνωμοσύνην και σύμπνοιαν, απαραιτήτους προϋποθέσεις διά την ευόδωσιν κάθε δικαίας διεκδικήσεώς των. Συγκεκριμμένως επί του ζητήματος των βεβρεγμένων σταφίδων ο κ. Κουμουνδούρος ανεγνώρισεν ότι η τιμή των 3.800 κατά ενετικόν χιλιόλιτρον είναι μικρά και ότι δέον οι αμέσως ενδιαφερόμενοι να επιμείνουν εις την αξίωσίν των.

Τέλος ο κ. Κουμουνδούρος υπεσχέθη ότι, μεταβαίνων εις Αθήνας, θα εκθέση τα καθέκαστα εις την Κυβέρνησιν και ότι, αναγνωρίζων το δίκαιον των παραγωγών, θα θέση εις την διάθεσιν αυτής την παραίτησίν του, εις ην περίπτωσιν δεν υιοθετηθούν αι δίκαια αξιώσεις του συλλαλητηρίου.

Τέλος ωμίλησαν και άλλοι ρήτορες υπό το αυτό πνεύμα, εξελέγη τριμελής επιτροπή εκ παραγωγών με επικεφαλής τους κ. κ. Κάρτσωναν βουλευτήν και Φεσσάν Γεουσιαστήν, ήτις και ανεχώρησε την 4ην μ.μ. δι’ Αθήνας προκειμένου να επιδώση εις την κυβέρνησιν, τον ΑΣΟ και λοιπούς αρμοδίους το ψήφισμα του συλαλλητηρίου» (886).

Ταυτόχρονα σε τηλεγράφημα συμπαράστασης από την Κυπαρισσία ζητείται να μην γίνουν δημοπρασίες παλαιών πλεονασμάτων για να μην πέσουν οι τιμές:

«Λαός σταφιδοπαραγωγών Τριφυλίας τάσσεται εις το πλευρόν σταφιδοπαραγωγών Μεσσήνης-Καλαμών διαμαρτύρεται εναντίον επιπολαίων αποφάσεων οργανισμού ή εξαγωγέων Πατρών καθότι τελείως ασύμφορον εστί αι δημοπρασίαι πλεονασμάτων αρχίζουσι τρέχοντα μήνα Οκτώβριον ενώ έπρεπε να αρχίζουν Ιανουάριον όπως παραγωγοί πωλήσωσι σταφίδας των, ψηφίζει: α) Οπως ανασταλή πάσα δημοπρασία πλεονασμάτων και να αρχίσωσι αύται τον Ιανουάριον β) όπως γενικώς τας βεβρεγμένας σταφίδας αγοράση προς 4.500 το χιλιόλιτρον.

Ματσούκας, Κωτσόβολος. Γυφτάκης, Δουλουγέρης, Αδαμόπουλος, Λυμπερόπουλος, Σκλάβος. Μιχαλόπουλος, Παπαδόπουλος, Μπρούστης» (887).

(884) “Πατρίς” (Πύργου) 3/10/1933

(885) “Πατρίς” (Πύργου) 8/10/1933

(886) “Σημαία” 10/10/1933

(887) “Σημαία” 10/10/1933