Ομως, παρά το πρωτόκολλο, η Ρωσία θα μπορούσε, αν ήθελε, να κηρύξει μονομερώς τον πόλεμο στην Πύλη χωρίς να αδρανοποιηθούν οι αγγλικές υποχρεώσεις που απέρρεαν από αυτό. Μετά τη συμφωνία ο Αγγλος, τότε υπουργός Εξωτερικών, George Canning άρχισε τις διπλωματικές πιέσεις στην Πύλη για την επίλυση του θέματος, απειλώντας την με άμεση ανάκληση των πρεσβευτών και στη συνέχεια με αναγνώριση της Ελληνικής Ανεξαρτησίας.
Στις 29 Σεπτεμβρίου 1826, η Ρωσία πρότεινε στους Αγγλους την αποστολή προξενικών αρχών στην Ελλάδα με σκοπό την εξάλειψη της εμφύλιας διχόνοιας και την προετοιμασία για ισχυρή κυβέρνηση, παρεμποδίζοντας ταυτόχρονα τον ανεφοδιασμό του Ιμπραήμ από την Αίγυπτο. Με αυτές τις κινήσεις οι δυο σύμμαχες Δυνάμεις, χωρίς την κήρυξη πολέμου, θα έδειχναν στην Πύλη την αποφασιστηκότητά τους για την επίλυση του “Ελληνικού ζητήματος”. Ουσιαστικά όμως, η ρωσική πρόταση ισοδυναμούσε με κήρυξη πολέμου εναντίον της Τουρκίας.
Την ίδια εποχή, από τις 18 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 25 Οκτωβρίου 1826, ο George Canning βρισκόταν στο Παρίσι σε μια προσπάθεια να μετατρέψει το διμερές πρωτόκολλο της Αγίας Πετρούπολης σε τριμερή τουλάχιστον συνθήκη. Ετσι θα γεννιόταν μια νέα ευρωπαϊκή συμμαχία, χωρίς την Αυστρία του Metternich και, κυρίως, κάτω από την ηγεσία της Αγγλίας.
Τις ίδιες ημέρες, έξι μήνες μετά το ρωσο-αγγλικό πρωτόκολλο της Αγίας Πετρούπολης, στις 7 Οκτωβρίου 1826, συνομολογήθηκε μια διμερής συμφωνία μεταξύ της Ρωσίας και της Oθωμανικής Αυτοκρατορίας στο κάστρο της πόλης Ακκερμαν στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτή η συνθήκη-τελεσίγραφο των Ρώσων προς την Υψηλή Πύλη ουσιαστικά ομαλοποιούσε τις συνοριακές σχέσεις των συμβαλλομένων, ενώ επικύρωνε το καθεστώς των Ηγεμονιών της Μολδοβλαχίας και της αυτονομίας της Σερβίας, χωρίς όμως να αγγίζει το θέμα των επαναστατημένων Ελλήνων. Η Πύλη εκείνη τη στιγμή βρισκόταν σε ιδιαίτερα δύσκολη θέση, αφού ο σουλτάνος Mahmud II είχε μόλις διαλύσει το σώμα των γενιτσάρων και βέβαια δεν ήθελε να ανοίξει ένα μέτωπο και με τους Ρώσους. Ο τσάρος δέχθηκε τον όρο ότι “θα εγκατέλειπε εντελώς το Ελληνικό ζήτημα” αφού γνώριζε ότι θα μπορούσε να αποδεσμευθεί εύκολα από αυτή του την υπόσχεση, λόγω της πρόσφατης υπογραφής με την Αγγλία του πρωτοκόλλου της Πετρούπολης. Με την υπογραφή και αυτής της συνθήκης στο Ακκερμαν, η Ρωσία είχε πλέον ισχυρό λόγο στη βαλκανική χερσόνησο.
Yδατογραφία του Γάλλου πυροβολητή Martin Verdiot
ΥΠΟΘΕΣΗ... ΚΑΝΙΝΓΚ
Στις 22 Νοεμβρίου 1826 κοινοποιήθηκε το πρωτόκολλο της Πετρούπολης στις κυβερνήσεις Αυστρίας, Πρωσσίας και Γαλλίας με πρόθεση την διεύρυνση της συμμαχίας. Οι μάσκες έπεσαν. Η Αυστρία του Metternich εναντιώθηκε στην ενδεχόμενη επέμβαση στα “δικαιώματα της Τουρκίας”, η Πρωσία αρνήθηκε τη συμμετοχή της αφού μια τέτοια συμμαχία την άφηνε αδιάφορη, ενώ η Γαλλία έγινε αμέσως μέλος αυτής της συμμαχίας. Οι μυστικές ενέργειες του Canning είχαν ευοδωθεί.
Το παρασκήνιο οργίαζε. Στην Αγγλία, ο φιλέλληνας George Canning έγινε πρωθυπουργός. Στην Κωνσταντινούπολη, πρέσβης της Αγγλίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, από το 1825 μέχρι το 1828, ήταν ο εξάδελφός του, Stratford Canning. Την άνοιξη του 1827, επικεφαλής του ελληνικού στρατού ορίζεται ο Αγγλος Richard Church και του στόλου ο επίσης Αγγλος λόρδος Thomas Cochrane. Ηταν μια εμφατική, έμπρακτη απόδειξη της “αίτησης προστασίας” από την Αγγλία και κατά δεύτερο λόγο τη Γαλλία, που είχε υποβάλει η ελληνική κυβέρνηση στο τέλος Ιουλίου του 1825. Ομως για τους Ελληνες δεν υπήρξαν ουσιαστικές στρατιωτικές επιτυχίες από την αγγλική διεύθυνση του αγώνα. Αντίθετα, χάθηκε η Αθήνα και στο Φάληρο σκοτώθηκε κι ο Καραϊσκάκης.
Στις 6 Ιουλίου του 1827, το διπλωματικό παιχνίδι για τον έλεγχο του περάσματος για την Ανατολή έγινε πιο σκληρό. Οι τρεις τότε “Μεγάλες Δυνάμεις”, Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία, υπέγραψαν στο Λονδίνο την “τριπλή συμμαχία”. Η συμφωνία αυτή ήταν βασισμένη στο αγγλορωσικό πρωτόκολλο του 1826 της Αγίας Πετρούπολης με την προσχώρηση σε αυτό και της Γαλλίας τον Νοέμβριο. Στην ουσία η καθεμία απ" τις “Μεγάλες Δυνάμεις”, δεν ήθελε να ελεγχθεί η Ανατολική Μεσόγειος και το πέρασμα στα Δαρδανέλια από τις άλλες δύο.
ΤΟ “ΞΑΝΘΟ ΓΕΝΟΣ” ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΤΙΚΟΙ ΕΤΑΙΡΟΙ
Ο πόλεμος στην Ελλάδα είχε αρχίσει να τραυματίζει την Πύλη και να δίνει υπόσταση σε ένα έθνος “δυσαρεστημένων και ανυπόληπτων εξεγερμένων”, αποδυναμώνοντας την επιρροή της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας στα ανατολικά και δίνοντας μια αυξημένη εξουσία στη Ρωσία και την πολιτική της. Από την άλλη πλευρά, η πολιτική της Ρωσίας αποσκοπούσε στην υποταγή και την ταπείνωση της Πύλης, με σκοπό να την ωθήσει να πέσει στην αγκαλιά της ή τουλάχιστον να μπει υπό την προστασία της αυλής της Αγίας Πετρούπολης. Κάτι που βέβαια δεν επιθυμούσαν οι δύο Δυτικοί εταίροι (Αγγλία και Γαλλία) αφού σε μια τέτοια περίπτωση η Ρωσία θα έβγαινε στην Ανατολική Μεσόγειο. Ετσι για αυτούς τους δύο ήταν αυτοσκοπός η αποφυγή ενός ρωσο-τουρκικού πολέμου, που τότε φαινόταν πολύ πιθανός, αφού η επικράτηση των Ρώσων σε αυτόν θα ανέτρεπε τις διεθνείς ισορροπίες.
Συνεπώς, η απόφαση για τη λύση του “Ελληνικού ζητήματος” ήταν αναγκαία. Οι Ελληνες, εξαντλημένοι από τον πόλεμο με τους Τούρκους και τον Ιμπραήμ, αλλά κυρίως από τις εμφύλιες συρράξεις, δεν γνώριζαν για τις διπλωματικές ίντριγκες των Μεγάλων Δυνάμεων και έβλεπαν μόνο με ελπίδα τις κινήσεις των Αγγλων και των Γάλλων στην ξηρά και στη θάλασσα, προσμένοντας πάντοτε τη βοήθεια από το ομόδοξο “ξανθό γένος από το βορρά”. Ο ναύαρχος Κόχραν, ο συνταγματάρχης Φαβιέρος, ο πλοίαρχος Χάμιλτον, ο ναύαρχος Δεριγνύ, βοήθησαν στην άμυνα της Αθήνας από το 1826, μέχρι την απώλειά της τον Ιούνιο του 1827. Ομως, τι κι αν η ελληνική επανάσταση είχε πια περιοριστεί στην Αργολίδα και στα νησιά του Αργοσαρωνικού; Στη συνθήκη του Λονδίνου αναφερόταν ότι στην περίπτωση που η Πύλη δεν δεχόταν τη μεσολάβηση για την αποχώρηση του Ιμπραήμ από το Μοριά, τότε οι τρεις σύμμαχοι θα έστελναν στην Ελλάδα προξένους, πράγμα που θα οδηγούσε σε επίσημη de facto αναγνώριση του Ελληνικού Κράτους. Επίσης αν οι Τούρκοι απέρριπταν την εκεχειρία, τότε θα υπήρχαν κυρώσεις. Το κείμενο της συνθήκης αλλά και το μυστικό άρθρο της δημοσιεύτηκαν μετά από 6 ημέρες, την Πέμπτη 12 Ιουλίου, από τους Times!
ΑΝΑΚΩΧΗ ΜΕ... ΕΤΟΙΜΑΣΙΕΣ
Φυσικά οι αντίπαλοι άρχισαν να ετοιμάζονται για την διαφαινόμενη αντιπαράθεση, ο καθένας με τους δικούς του στόχους. Στις αρχές Αυγούστου ξεκίνησε από την Αλεξάνδρεια ο αιγυπτιακός στόλος υπό τον γυναικάδελφο του Ιμπραήμ, Μουχαρέμ-μπέη, και τη συνδρομή έξι Γάλλων πρώην αξιωματικών του ναυτικού του Ναπολέοντα. Υπό τις διαταγές του είχαν μπει ακόμα δύο μοίρες, μία από την Κωνσταντινούπολη και μία από την Τύνιδα. Συνολικά 82 πλοία και 6 πυρπολικά με 4.500 άνδρες έφθασαν στο Ναβαρίνο στις 8 Σεπτεμβρίου. Μια μέρα αργότερα, έφθασε εκεί ακόμα ένας μικρότερος στόλος από 23 τουρκικά πλοία υπό τη διοίκηση του Αμίρ Ταχίρ πασά.
Ταυτόχρονα οι στόλοι των Δυνάμεων κατευθύνονταν στο Ναβαρίνο. Ο Κόδριγκτον με 21 πλοία βρισκόταν στην περιοχή. Περίμενε ακόμα δυο πλοία, το Albion και το Genoa που έφθασαν στις αρχές Σεπτέμβρη. Ο Δεριγνύ με 8 πλοία ήταν καθ' οδόν όπως και ο Χέυδεν που όμως με τα 8 πλοία του αλλά και την μεγάλη δύναμη πυρός έπρεπε να περιπλεύσει την Ευρώπη για να μπει στη Μεσόγειο από το Γιβραλτάρ. Το σύνολο των ρωσικών πυροβόλων ήταν μεγαλύτερο από το άθροισμα των πυροβόλων των άλλων δύο συμμάχων.
Μετά από διπλωματικά παιχνίδια και αναβολές και μετά τη λήξη της προθεσμίας της 31ης Αυγούστου, την οποία αρνήθηκε η Πύλη, επιβλήθηκε εκεχειρία μεταξύ των Ελλήνων και των Τουρκοαιγυπτίων στις 4 Σεπτέμβρη. Η ελληνική Αντικυβερνητική Επιτροπή είχε δεχθεί την ανακωχή στις 3 Σεπτέμβρη από την νέα έδρα της στην Αίγινα, όπου είχε μεταφερθεί μετά τις συμβουλές των ναυάρχων των Δυνάμεων.
Η εκεχειρία όμως ίσχυσε, αν και δύσκολα, για τις ναυτικές δυνάμεις. Στην ξηρά τα πράγματα αγρίευαν. Στα μέσα Σεπτεμβρίου ο Ιμπραήμ, διέταξε τον κεχαγιάμπεη να κάψει τους ελαιώνες και τα οπωροφόρα στα πεδινά της Μεσσηνίας, αν οι Μεσσήνιοι δεν προσκυνούσαν. Ο ίδιος έφυγε για τη Ζαχάρω με στόχο του την Καρύταινα. Εκ μέρους των Μεσσηνίων απάντησε ο Κολοκοτρώνης:
«Αυτό που μας φοβερίζεις να μας κόψης και κάψης τα καρποφόρα δένδρα μας δεν είναι της πολεμικής έργον διατί τα άψυχα δένδρα δεν εναντιώνονται εις κανένα μόνον οι άνθρωποι οπού εναντιώνονται έχουνε στρατεύματα και σκλαβώνεις και έτσι είναι το δίκαιον του πολέμου με τους ανθρώπους και όχι με τα άψυχα δένδρα όχι τα κλαριά να μας κόψης, όχι τα δένδρα, όχι τα σπίτια που μας έκαψες, μόνον πέτρα απάνω στην πέτρα να μην μείνη, ημείς δεν προσκυνούμε».
“ΕΙΡΗΝΙΚΟΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟΣ”
Η απάντηση του Κολοκοτρώνη στον Ιμπραήμ συνοδεύτηκε και από ανάλογη ενημέρωση των ναυάρχων των Δυνάμεων. Ο Ιμπραήμ, στις 25 Σεπτέμβρη, δέχθηκε την εκεχειρία αλλά δεν είχε σκοπό να την τηρήσει. Ετσι σε έναν παράλληλο αγώνα στη στεριά και τη θάλασσα για την επιβολή της εκεχειρίας, οι στόλοι έφθασαν έξω από το λιμάνι του Ναβαρίνου, στις 12 Οκτωβρίου του 1827. Στις οδηγίες που στάλθηκαν στον Κόρδιγκτον από το Λονδίνο στις 16 Οκτωβρίου καθορίζονταν, με ανατριχιαστική λεπτομέρεια, τα μελλοντικά σύνορα του υπό δημιουργία Ελληνικού Κράτους, ως “περιοχές που έπρεπε να αποκλεισθούν ειρηνικά”:
«...από τον κόλπο του Βόλου ανατολικά, μέχρι την εκβολή του Ασπροπόταμου δυτικά, και τα νησιά Εύβοια, Σαλαμίνα, Αίγινα, Υδρα, Πόρος, Σπέτσες, αλλά και τα άλλα γειτονικά νησιά του Αρχιπελάγους τα οποία αποτελούν συνέχεια και εξαρτώνται από την ηπειρωτική Ελλάδα, εκτός από τη Σάμο και την Κάντια (Κρήτη)».
Σκοπός τους ήταν να επιβάλουν τα κατάλληλα μέτρα ώστε να υποχρεώσουν τον Ιμπραήμ σε αποχώρηση, σύμφωνα με τη συνθήκη του Λονδίνου. Οι οδηγίες που είχαν από τις τρεις Δυνάμεις συνέχιζαν:
«Οσον αφορά τα τουρκικά πλοία που βρίσκονται στους κόλπους του Ναβαρίνου και της Μεθώνης, πιθανόν να επιμείνουν στην εκεί παραμονή τους, θα πρέπει, όπως και τα οχυρά, να υποστούν όλες τις συνέπειες του πολέμου».
ΤΑ ΣΥΜΜΑΧΙΚΑ ΠΛΟΙΑ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΘΕΣΗ
Ποιες όμως θα ήταν οι συνέπειες αυτού του πολέμου; Αποκλεισμός του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στη Μεθώνη και στο Ναβαρίνο ή και καταναυμάχησή του; Πρέπει δε να θεωρείται δεδομένη η απροθυμία των Αγγλων για πολεμική εμπλοκή του αγγλικού στόλου στο Ναβαρίνο. Αυτό είναι αναμφισβήτητο αφού η οθωμανική Πύλη ήταν παραδοσιακός σύμμαχος του αγγλικού θρόνου. Ενα “δυσάρεστο γεγονός”, όπως χαρακτηρίστηκε αμέσως μετά από την αγγλική αλλά και τη διεθνή διπλωματία, οδήγησε στην ελληνική απελευθέρωση.
Μετά από σύσκεψη των τριών ναυάρχων, του μετριοπαθή Κόδριγκτον, του “φιλότουρκου” Δεριγνύ και του ετοιμοπόλεμου και αψύ Χέυδεν, πάνω στην “Asia” στις 19 Οκτωβρίου, αποφασίστηκε η είσοδος των στόλων στο λιμάνι του Ναβαρίνου, για μεγαλύτερη πίεση και διαπραγματεύσεις με τους Τουρκοαιγυπτίους. Ετσι το ηλιόλουστο μεσημέρι του Σαββάτου 20 Οκτωβρίου 1827, το “Asia” του Κόδριγκτον, έφθασε κοντά στη ναυαρχίδα του Μουχαρέμ-μπέη. Ακολούθησαν και τα υπόλοιπα 11 πλοία του αγγλικού στόλου όπως το “Genoa”, το “Albion”, το “Dartmouth” κ.ά.
Στιγμές μεγάλης έντασης, μετά την είσοδο 7 γαλλικών πλοίων με το "Breslau", το "Scipion", το "Trident" κ.ά., και λίγο αργότερα του ρωσικού στόλου με το "Gangut" και άλλα 7 πλοία όπως το "Azoff", το "Iezekiel", το "Alex Νefski" κ.ά. Παρατηρείται μεγάλη κινητικότητα στις τουρκικές γραμμές στην ξηρά, σινιάλα με άσφαιρα πυρά και κόκκινες σημαίες. Ο Ιμπραήμ παραδόξως έλειπε στην ενδοχώρα, μάλλον στη Μεθώνη.
Ζωγράφος Μακρυγιάννης: Ναυμαχία των Παλαιοναβαρίνων
ΝΑΥΜΑΧΙΑ “ΕΠ' ΑΓΚΥΡΑ”
Το "δυσάρεστο γεγονός" ("untoward event") για τον Γεώργιο Δ΄ της Αγγλίας ξεκίνησε μεταξύ του πληρώματος μιας λέμβου του "Dartmouth" και ενός τουρκικού πυρπολικού, ενώ οι στόλοι ήταν "επ' αγκύρα". Ενας πυροβολισμός από την τουρκική πλευρά, που σκότωσε τον κυβερνήτη της λέμβου Φιτζρόι, όταν πλησίαζε για διαπραγματεύσεις, ήταν η θρυαλλίδα για τη μεγάλη και πιο παράξενη ναυμαχία της Ιστορίας, αφού δεν υπήρχε κανένα σχέδιο για τη δράση των αγκυροβολημένων στόλων. Κατεστραμμένα πλοία και καιγόμενες λέμβοι του τουρκοαιγυπτιακού στόλου, νεκροί, τραυματίες, φωτιές, εκρήξεις, κόλαση... Από τις 2.30 το μεσημέρι μέχρι τις 6 το απόγευμα, στη σκληρή ναυμαχία οι απώλειες ήταν μονόπλευρες: 174 νεκροί και 475 τραυματίες από τον στόλο των Δυνάμεων, χωρίς καμιά απώλεια πλοίου. Αντίθετα οι οθωμανικές απώλειες, σύμφωνα με τον Κόδριγκτον, ήταν 6.000 νεκροί και 4.000 τραυματίες, με 60 πλοία να "κοσμούν", ακόμα και σήμερα το βυθό, στην ανατολική πλευρά της Σφακτηρίας.
Πάντα σύμφωνα με τον Κόδριγκτον, πολλοί από τους νεκρούς και τους τραυματίες των τουρκοαιγυπτιακών καραβιών παρέμειναν στα πόστα τους και αρκετοί απ' αυτούς δεν ήταν ούτε Τούρκοι, ούτε Αιγύπτιοι, αλλά στρατολογημένοι Αραβες, Ελληνες, Σλάβοι, Αφρικανοί, ακόμη και αιχμάλωτοι Αγγλοι και Αμερικανοί ναύτες. Το θέαμα μετά τη ναυμαχία ήταν από τα σπανιότερα της Ιστορίας· 27 πολεμικά πλοία καταναυμάχησαν "επ' αγκύρα" και αχρήστεψαν 65!
ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗ ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΙΜΠΡΑΗΜ
Η επιστροφή του Ιμπραήμ το πρωί της 21ης Οκτωβρίου συνοδεύτηκε από την ύψωση της λευκής σημαίας. Το ερωτηματικό, ποιος και γιατί πυροβόλησε τον διαπραγματευτή Φιτζρόι μπορεί να έμεινε αναπάντητο, αλλά το αποτέλεσμα της ναυμαχίας είναι σίγουρα, κατά μία άποψη, μια λαμπρή στιγμή στη νεότερη ελληνική ιστορία, αφού επέβαλε τη διεθνή αναγνώριση του Ελληνικού Κράτους. Πέντε ημέρες μετά τη συνθηκολόγηση, οι συμμαχικοί στόλοι απέπλευσαν για τη Μάλτα και την Τουλόν.
Ο χρόνος άρχισε να μετράει πλέον αντίστροφα για τον Ιμπραήμ: Οι "Μεγάλες Δυνάμεις" είχαν αλλάξει την πολιτική τους και ήταν αποφασισμένες να υποστηρίξουν την Ελληνική Ανεξαρτησία. Δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε επίσης, ότι μετά την τότε δηλωθείσα από τον Καποδίστρια αδυναμία αποπληρωμής των δανείων της Ανεξαρτησίας, η δημιουργία του Ελληνικού Κράτους ήταν μια εγγύηση για τους δανειστές, αφού έστω και μακροχρόνια θα εισέπρατταν τα οφειλόμενα, ενώ ταυτόχρονα το νέο κράτος θα είχε ισχυρές εξαρτήσεις από αυτούς.
ΤΑ ΔΑΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΓΓΛΙΑΣ
Ακριβώς αυτή η δήλωση του Καποδίστρια εξηγεί και την εμπλοκή των Μεγάλων Δυνάμεων στην απελευθέρωση της Ελλάδας. Τα δάνεια του 1824 και του 1825 ήταν ομολογιακά και είχαν εισαχθεί στο χρηματιστήριο του Λονδίνου. Ετσι κάθε επιτυχία των Ελλήνων απέφερε κέρδη στους ομολογιούχους και βέβαια η αποπληρωμή τους θα γινόταν με την συγκρότηση του Ελληνικού Κράτους.
Αλλά εκείνη τη στιγμή μετά την απώλεια και της Αθήνας, η επανάσταση φαινόταν να έχει σβήσει και το ελεύθερο ελληνικό έδαφος, που κι αυτό ήταν ο επόμενος στόχος του Ιμπραήμ, περιοριζόταν στην Αργολίδα γύρω από το Ναύπλιο και στην Υδρα όπου ναυλοχούσε ο μικρός ελληνικός στόλος. Ετσι οι οδηγίες της "τριπλής συμμαχίας" του Λονδίνου ήταν σαφείς και αποσκοπούσαν στην εκδίωξη από το Μοριά των Αιγυπτίων του Ιμπραήμ. Κάτι απαραίτητο για τη δημιουργία Ελληνικού Κράτους.
ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΕΣ ΙΣΟΡΡΟΠΙΕΣ
Ομως, έπρεπε να διατηρηθούν και οι ισορροπίες στις διπλωματικές σχέσεις της Αγγλίας που εξακολουθούσε να έχει συμφέροντα από την Πύλη. Η βρετανική κυβέρνηση, όπως άλλωστε και οι άλλες "Μεγάλες Δυνάμεις", με πολύ κόπο κατάφεραν να προσποιηθούν ότι η καταστροφή του τουρκοαιγυπτιακού στόλου στο Ναβαρίνο δεν επέφερε καμιά ουσιαστική αλλαγή στο status quo, αφού πλέον ήταν κοινή πεποίθηση ότι θα επιτευχθεί φιλικός διακανονισμός της Πύλης με τους Ελληνες! Σε μια θεαματική κίνηση των Αγγλων, παραιτήθηκε ο υπηρεσιακός πρωθυπουργός F.J. Robinson, πρώτος υποκόμης του Goderich, και στη θέση του τοποθετήθηκε ο πανίσχυρος αλλά και φιλότουρκος Arthur Wellesley, πρώτος δούκας του Wellington. Ταυτόχρονα, κλήθηκε σε απολογία ο Εντουαρντ Κόδριγκτον επειδή είχε υπερβεί τις εντολές του αγγλικού ναυαρχείου! Ανακλήθηκε μάλιστα και ανέλαβε τη διοίκηση εκπαιδευτικών μονάδων του στόλου.
Στον "λόγο του θρόνου" για την έναρξη των εργασιών του κοινοβουλίου στις 29 Ιανουαρίου 1828, ο βασιλιάς George IV μετά από εισήγηση του υπηρεσιακού πρωθυπουργού, δούκα του Wellington, "δικαιολογώντας" τη στάση των "Μεγάλων Δυνάμεων", αναφέρει για τη ναυμαχία του Ναβαρίνου:
«Στη σειρά των μέτρων που υιοθετήθηκαν με σκοπό την εφαρμογή του αντικειμενικού στόχου της συνθήκης (υπονοεί την συνθήκη της "τριπλής συμμαχίας" της 6ης Ιουλίου 1827 στο Λονδίνο), έλαβε χώρα μια σύγκρουση, τελείως απροσδόκητη για την Αυτού Μεγαλειότητα, στο λιμάνι του Ναβαρίνου, μεταξύ των στόλων των δυνάμεων που είχαν υπογράψει τη συνθήκη και της Οθωμανικής Πύλης. Παρά την ανδρεία που επιδείχθηκε από τον συγκροτημένο στόλο, η Αυτού Μεγαλειότης θρηνεί γιατί αυτή η σύρραξη χρειάστηκε να γίνει εναντίον της ναυτικής δύναμης ενός παλαιού συμμάχου. Αλλά έχει ακόμα την ελπίδα και την πεποίθηση ότι αυτό το “ατυχές γεγονός” δεν θα έχει σαν επακόλουθο τις περαιτέρω εχθροπραξίες και ότι δεν θα εμποδίσει τον φιλικό διακανονισμό των διαφορών που υπάρχουν μεταξύ της Πύλης και των Ελλήνων, και προς τον οποίο θα προχωρήσουν για χάρη του καταφανούς κοινού συμφέροντος».
ΓΑΛΛΙΚΟ ΑΡΩΜΑ
Με τη συνθήκη της Αλεξάνδρειας στις 19 Ιουλίου 1828, μεταξύ του Μωχάμετ-Αλη και του Κόδριγκτον, ο Ιμπραήμ αναγκάστηκε να αποχωρήσει από την Πελοπόννησο. Τα γαλλικά στρατεύματα έφθασαν στο Πεταλίδι στις 30 Αυγούστου 1828 με σκοπό να επιβάλουν την υπογραφείσα συνθήκη. Οι τρεις Δυνάμεις απέστειλαν στην Πελοπόννησο γαλλικό εκστρατευτικό σώμα υπό τους Maison και Sebastiani, που αφού παρέλαβαν την Κορώνη και το Ναβαρίνο, τα παρέδωσαν στον Ελληνα φρούραρχο Νικηταρά.
Οι Αιγύπτιοι του Ιμπραήμ, κατά τον George Finlay, μετά από συμφωνία στις 7 Σεπτεμβρίου 1828 με το Γάλλο στρατηγό Maison, ξεκίνησαν την αποχώρησή τους στις 16 Σεπτεμβρίου και την ολοκλήρωσαν στις 5 Οκτωβρίου 1828.
Το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα παρέμεινε για πέντε περίπου χρόνια στη Μεθώνη και στην ευρύτερη περιοχή και συνέβαλε κατά πολύ στην οργάνωση και στα έργα υποδομής του τότε νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τα συμφέροντα των "Μεγάλων Δυνάμεων" στο πέρασμα για την Ανατολή.
Kεντρική φωτογραφία: Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου /Louis Ambroise Garneray 1827 (Ε.Ι.Μ.)
