Οι επιδρομές βαρβάρων γειτόνων της αυτοκρατορίας αλλά και οι σταυροφορίες αποδυνάμωσαν το βυζαντινό κράτος, και τότε η πειρατεία έγινε πραγματική μάστιγα για τους παράκτιους οικισμούς αλλά και τα διερχόμενα πλοία. Πειρατές από κάθε τόπο και θρησκεία, Μπαρμπαρέζοι, Μουσουλμάνοι, Αλγερινοί, Λατίνοι και αργότερα και Ελληνες, κυρίως Μανιάτες και Ιόνιοι, ληστεύουν, κουρσεύουν αλλά και διοικούν σαν πραγματικοί ηγεμόνες ολόκληρες περιοχές.

Στην πρώτη Βενετοκρατία αλλά και μετά την κάθοδο των Τούρκων τα πράγματα δεν άλλαξαν. Οι διαρκείς προστριβές των Βενετών με τους Τούρκους, πάνω από το φάντασμα της άλλοτε κραταιάς βυζαντινής αυτοκρατορίας, και οι αλλεπάλληλοι βενετοτουρκικοί πόλεμοι δεν ανέκοψαν βέβαια το κύμα της πειρατείας που καταταλαιπωρούσε τη ναυσιπλοΐα, τους νησιώτες αλλά και τα παράλια της ηπειρωτικής χώρας. Αντίθετα μάλιστα μετά από κάθε κρίση η αναρχία και η πειρατεία φούντωναν. Γάλλοι, Αγγλοι, Ιταλοί, Σκλαβούνοι (Δαλματοί), Ισπανοί πειρατές αλλά και οι φοβεροί και τρομεροί ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννου κατατρομοκρατούν και καταδυναστεύουν την ανατολική Μεσόγειο.

Μια βενετσιάνικη προσπάθεια για τον έλεγχο της πειρατείας έγινε με την οικοδόμηση μικρών πύργων που λέγονταν βίγλες σε επίκαιρα σημεία των ακτών που «έβλεπαν» την ανοικτή θάλασσα. Η λέξη βίγλα προέρχεται από το λατινικό vigilia που σημαίνει σκοπιά ή φυλάκιο.

Μικρά κυκλικά ή ορθογώνια, διώροφα ή τριώροφα κτήρια με ξύλινα πατώματα και μικρά παράθυρα σε κάθε όροφο, κατασκευές ανάλογες ή μικρότερες από τους πύργους, στέκονταν απομονωμένα βιγλίζοντας τον ορίζοντα. Στις ελάχιστες αλλά απαραίτητες εγκαταστάσεις τους, εκτός από το διώροφο ή τριώροφο κτίσμα, ήταν σίγουρα μια δεξαμενή για πόσιμο νερό και ίσως κάποιο μικρό κτίσμα στη βάση του πύργου που εξυπηρετούσε τις ανάγκες των σκοπών.

Από αυτούς τους μικρούς πύργους ή παρατηρητήρια οι σκοποί, οι βιγλάτορες δηλαδή, παρατηρούσαν τον ορίζοντα και όταν έβλεπαν ύποπτο πλεούμενο ειδοποιούσαν την κοινότητα. Η ειδοποίηση γινόταν με πυροβολισμούς ή καπνούς, τις φουμάδες. Τη νύχτα δεν υπήρχε πρακτικός λόγος φύλαξης αφού τα πειρατικά δεν είχαν βέβαια κανένα φωτισμό. Οι νυχτερινές επιδρομές γίνονταν βέβαια από θέσεις που είχαν καταλάβει οι πειρατές στην ξηρά από την προηγούμενη ημέρα. Αν η επιδρομή ήταν μεγάλη και δεν υπήρχε ελπίδα για την απόκρουσή της, τότε οι κάτοικοι έφευγαν εγκαταλείποντας την πόλη τους και κατέφευγαν στα βουνά ή στο κοντινότερο καταφύγιο, που συνήθως ήταν κάποιο ευρύχωρο, φυσικά καμουφλαρισμένο σπήλαιο.

Τέτοιες βίγλες ή βιγλοστάσια υπάρχουν βέβαια και στα μεσσηνιακά παράλια. Μία απ’ αυτές βρίσκεται στην πλαγιά απέναντι από τη Φοινικούντα και από εκεί οι βιγλάτορες ή βιγλάρηδες έλεγχαν το στενό της Μεθώνης αλλά και τα τρία νησιά που βρίσκονται μπροστά της. Τη Σχίζα, την Αμαργιανή και τη Σαπιέντζα με το ονομαστό λιμανάκι της το Porto Longo.

Βίγλες υπάρχουν και αλλού αφού το τοπωνύμιο Βίγλα είναι συνηθισμένο. Τα ερείπια μιας βίγλας υπάρχουν δυτικά από το Καπλάνι πάνω σε χαμηλό λόφο, όπου η θέση επιτρέπει την άμεση επαφή με τη βίγλα στη Φοινικούντα αλλά και τον άμεσο έλεγχο της γύρω περιοχής. Μια άλλη βίγλα υψώνεται στην περιοχή Μεμί της Κορώνης απ’ όπου η δυτική είσοδος του Μεσσηνιακού Κόλπου ελεγχόταν από τα άγρυπνα βλέμματα των βιγλατόρων της. Μια ακόμα βίγλα που σήμερα δεν σώζονται ίχνη της πρέπει να υπήρχε στο πρόσφατα εγκαταλειμμένο χωριό Βίγλα. Φαίνεται δε πως έδωσε και το όνομα στο χωριό. Εκεί μπορεί να φθάσει κανείς από τους Χράνους αφού ακολουθήσει τον ανηφορικό και απότομο «αγροτικό» δρόμο, που οδηγεί στο χωριό. Αμέσως πάνω από το έρημο χωριό βρίσκεται ένα πλάτωμα που πάνω του βρίσκεται το ξωκκλήσι του Προφήτη Ηλία. Η θέα από εδώ είναι υπέροχη. Ολη η σειρά των οχυρών, από την Κορώνη μέχρι το Πεταλίδι, ελέγχεται αμέσως με μια ματιά. Πραγματική βίγλα.

Στη Μάνη οι βίγλες λέγονται βάρδιες. Δυο τέτοιες βάρδιες υπάρχουν στην Καρδαμύλη. Η μία βόρεια, πιο πάνω από το σύμπλεγμα του οχυρωμένου βράχου των Μούρτζινων στην Ανω Καρδαμύλη, είναι η βάρδια του Πετρέα. Η άλλη στα νότια, στο ύψωμα απέναντι από τη μικρή οχυρωμένη νησίδα Μερόπη, πάνω από το εκκλησάκι του Αϊ-Γιαννάκη και το παλιό οχυρό τελωνείο του λιμανιού της Καρδαμύλης, είναι η βάρδια του Δημητρέα. Αυτοί οι τοπικοί άρχοντες είχαν και την ευθύνη της επάνδρωσης της βάρδιας από τους έμπειρους άνδρες τους, αφού αυτοί γνώριζαν σχεδόν κάθε πλεούμενο που πλησίαζε τον Μεσσηνιακό Κόλπο. Στην αποσκιερή, όπως και στην υπόλοιπη Μάνη, υπήρχαν όπως ήταν φυσικό και άλλες πολλές βάρδιες, όπως για παράδειγμα αυτή στο λόφο απέναντι από το οχυρό των Καπετανάκηδων στην Τρικότσοβα. Στόχος τους ήταν πάντα η προστασία των κατοίκων της ενδοχώρας από κάθε επιβουλή. Στις βίγλες της υπόλοιπης Μεσσηνίας, την τροφοδοσία και τη λειτουργία τους αναλάμβανε συνήθως η τοπική κοινότητα.

Συνήθως οι βίγλες ή οι βάρδιες χτίζονταν σε εποπτικές θέσεις και πολλές φορές ήταν ενταγμένες σε ένα σχέδιο άμεσης επικοινωνίας μεταξύ τους. Αυτή η διάταξη στο χώρο επέτρεπε την καλύτερη επικοινωνία των απομακρυσμένων μεταξύ τους οχυρών ή οικιστικών θέσεων με την παρεμβολή σταθμών αναμετάδοσης μηνυμάτων με φωτιές και καπνούς. Ετσι από βίγλα σε βίγλα, όπως παλιότερα με τις φρυκτωρίες των αρχαίων ή τους καμινοβιγλάτορες των Βυζαντινών, το μήνυμα έφθανε στον προορισμό του σε ελάχιστο χρόνο. Μια τέτοια άμεση οπτική επαφή ανάμεσα σε βίγλες είναι καταφανής σε δυο τουλάχιστον περιπτώσεις, με δυο βίγλες να αντικρίζουν η μια την άλλη. Η πρώτη στην περιοχή της Φοινικούντας, όπου η βίγλα κοντά στη θάλασσα είναι σε άμεση επαφή με την άλλη που υπήρχε στα δυτικά του χωριού Καπλάνι, και η δεύτερη στις δυο βάρδιες τις Καρδαμύλης, τη βόρεια και τη νότια. Ετσι, εκτός από την προστασία από τις θαλάσσιες πειρατικές επιδρομές, οι βίγλες εξυπηρετούσαν και τις ανάγκες επείγουσας επικοινωνίας μεταξύ μεγάλων οχυρών θέσεων ή σταθμών διοικήσεως. Στο συγκεκριμένο παράδειγμα της Φοινικούντας, η επικοινωνία με τη βίγλα στο Καπλάνι και τη βίγλα στο Μεμί, μαζί και με άλλους βέβαια άγνωστους ή κατεστραμμένους ενδιάμεσους σταθμούς, αφορούσε τα δυο μάτια της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας στη Μεσόγειο, την Κορώνη και τη Μεθώνη. Από το Μπούρτζι της Μεθώνης, που είναι γνωστό και σαν φανός, ένα μήνυμα με αυτό το δίκτυο οπτικών μηνυμάτων έφθανε στο σημερινό καμπαναριό του Αγιου Χαράλαμπου και τότε πύργο-παρατηρητήριο στο κάστρο της Κορώνης, σε ελάχιστο χρόνο.