Τα μέλη του όμως είναι δραστήρια και όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κάποιος από το περιεχόμενο της επιστολής, γνωρίζουν καλά αυτό που συμβαίνει με την υπόθεση της σταφίδας:
«Με το πέσιμο της δικτατορίας του Πάγκαλου οι αγρότες της περιφερείας μας όπως και όλης της Ελλάδος ενόμισαν πως θα βελτιωθεί λίγο η ζωή τους που έχει καταντήσει κυριολεκτικά ανυπόφορη. Τα βάρη είχαν φορτωθή και θα μένουν πάντα στη ράχη τους, επλήρωναν ειδικό φόρο για την αγροφυλακή που την κατήργησε η παγκαλική τυραννία για να τους φορτώση την πιο αισχρή και την πιο αναχρονιστική φορολογία της δεκάτης. Ολα τα εισοδήματά μας βεβαρυμένα με τόσες και τόσες φορολογίες έχουν χάσει την αξία τους και στον παραγωγό δεν μένει τίποτε άλλο εκτός από ένα ολόκληρο τόμο διπλότυπα ότι επλήρωσε τους φόρους. Για διατροφή, για καλλιέργεια τίποτα. Στο κρασί έχουν βάλει περισσότερο φόρο από όσο πουλιέται σήμερα ο μούστος.
Η σταφίδα εφαγώθηκε χωρίς να καταλάβουμε ποιός μας την πρωτάρπαξε και μείναμε χρεωμένοι και νηστικοί ακόμη. Το κράτος και η Εθνική Τράπεζα για να μας κλέβουν ευκολώτερα και για να είναι σιγουρότεροι πως θα μας πάρουν και τα χτήματα ίδρυσαν το Σταφιδικό Οργανισμό και τον διοικούν οι ίδιοι χωρις μέσα στη διοίκησή του νάχουν θέση οι σταφιδοπαραγωγοί, οι μόνοι αρμόδιοι ν αποφασίσουν για το προϊόν τούτο. Μας ίδρυσαν τον Οργανισμό και τον διαφήμισαν - φυσικά εις βάρος μας - όλες οι αστικές φυλλάδες με διάφορους πομπώδεις τίτλους που μας ανάγκασαν να πιστέψουμε πως εφέτος θα φάμε ψωμάκι - η μόνη επιθυμία των σταφιδοπαραγωγών - αλλά όσοι βαυκαλιστήκανε μ αυτή την ελπίδα είνε σήμερα πιο απελπισμένοι από τους άλλους που ήξεραν πως ό, τι γράφει ο αστικός τύπος πρέπει κατά φυσκή συνέπεια νάναι σαν το τάξιμο του ληστή.
Αφού λοιπόν μας παρέδωσαν δεμένους στο Σταφιδικό Οργανισμό της Εθνικής Τραπέζης, αφού διώρισαν επόπτες των συνεταιρισμών μας, για να επιβλέπουν και να φρουρούν τα συμφέροντα της Τραπέζης, τους οποίους πληρώνουμε εμείς, ηθέλησαν οι άνθρωποι να μας κάμουν και αιματηρές οικονομίες για να μας περισσέψουν, λέει, στο τέλος του καλλιεργητικού έτους αρκετές οικονομίες. Και τι έκαμαν νομίζετε; Περιόρισαν τα δάνεια που μας χορηγούσε η Εθνική Τράπεζα στο εν τρίτον από ό,τι μας χορηγούσαν άλλοτε. Με τόσα λίγα ήταν αδύνατο να καλλιεργήση ο σταφιδοπαραγωγός κι αναγκάστηκε να ζητήση από τον τοκογλύφο με 50 και 60% και με την υποχρέωση να πουλήση τον καρπό του στον τοκογλύφο για ένα κομμάτι ψωμί όπως και έγινε. Τι την νοιάζει όμως την Τράπεζα αυτή για λίγες δραχμές που μας εδάνεισε έχει ως εγγύηση το χτήμα μας που θα μας πάρη αύριο και μεις θα μείνουμε στα κρύα του λουτρού.
Οι συνεταιρισμοί και οι ενώσεις των συνεταιρισμών δεν εκινήθησαν καθόλου γιατί οι περισσότεροι διοικούνται από ανθρώπους που θεωρούν τον συνεταιρισμό φέουδό τους κι είναι υποταχτικοί της Τραπέζης.
Δεν είμαστε κατά του Σταφιδικού Οργανισμού ούτε κατά της συνεταιριστικής ιδέας, γιατί θεωρούμε πως μας συμφέρει να υπάρχουν. Θέλουμε όμως όχι όπως είνε σήμερα αλλά όπως πρέπει νάναι για να εξυπηρετούν τον σταφιδοπαραγωγό. Δηλαδή, να φύγουν από τους συνεταιρισμούς όλοι όσοι δεν είνε παραγωγοί και καλλιεργητές και να λείψη η "εποπτεία" της Εθνικής Τράπεζας.
Να φύγουν από το Σταφιδικό Οργανισμό όλοι οι αντιπρόσωποι του Κράτους, της Εθνικής Τραπέζης και των διαφόρων καπιταλιστικών οργανώσεων και εμπορικών επιμελητηρίων κλπ. Και να διοικήσουμε οι ίδιοι. Να μας χορηγηθούν άτοκα δάνεια και σταφιδόπανα.
Ν απαλλαγή η σταφίδα επί πέντε χρόνια κάθε φορολογίας.
Αν ο κ. Κονδύλης δεν είπε ψέμματα στις δηλώσεις που έκαμε όταν ήρθε στην Αρχή που μας έταξε λαγούς και πετραχείλια, πρέπει να μας ικανοποιήση αυτές τις απαιτήσεις μας. Επειδή ξέρουμε όμως πολύ καλά ότι είναι αυτοί οι κάθε τόσο αστοί κυβερνήστες, δεν εμπιστευόμαστε την ύπαρξή μας σ αυτούς, αλλά θα αγωνισθούμε με όλες μας τις δυνάμεις γα το δίκιο μας και είμαστε βέβαιοι πως θα το επιβάλλουμε» (74).
Στο μεταξύ στα τέλη του 1926 ο ΑΣΟ δίνει σημαντική αύξηση στις τιμές της σταφίδας και με αφορμή το γεγονος αυτό, με το ψευδώνυμο "Κ. Αχαιός" στο "Ριζοσπάστη" δημοσιεύεται (75) μια εκτενής ανάλυση για το θέμα της σταφίδας. Πρόκειται για ένα κείμενο το οποίο υποδηλώνει ότι στο ΚΚΕ γίνεται συστηματική προσπάθεια μελέτης και προσέγγισης ενός ζητήματος-κλειδί για την Πελοπόννησο και την οικονομία της χώρας γενικότερα. Πέραν των οικονομικών στοιχείων που δείχνουν ότι υπάρχει πληροφόρηση για όλο το κύκλωμα εμπορίας και βιομηχανοποίησης της σταφίδας, διατυπώνονται προτάσεις για την ίδια την καλλιέργεια. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ο συντάκτης αναφέρεται σε κρίση υπερπαραγωγής και ως εκ τούτου το πρόβλημα δεν αντιμετωπίζεται με την αύξηση της τιμής αλλά με ένα σύνολο μέτρων που θα μειώσουν σημαντικά το κόστος παραγωγής και θα βελτιώσουν τόσο τη ζωή του σταφιδοπαραγωγού, όσο και τη θέση της χώρας στον διεθνή ανταγωνισμό. Κάτι που μπορεί να γίνει με "γκρέμισμα τη εξουσίας των βιομηχάνων, των εμπόρων και τους κράτους των".
Εισαγωγικά στη μελέτη που δημοσιεύτηκε αναφέρονται τα εξής:
«Υστερα από την αύξηση της βιομηχανικής τιμής της σταφίδας κατά 269 δραχμές το χιλιόλιτρο - της τιμής δηλαδή στην οποία πουλιέται το παρακράτημα στη βιομηχανία προς παρασκευή οινοπνεύματος κλπ. - παρατηρήθηκε μια ανάλογη ύψωση στις τιμές της σταφίδας. Το φαινόμενο αυτό επειδή μπορεί να δημιουργή αυταπάτες μέσα στους σταφιδοπαραγωγούς και μπορεί να θεωρηθή σαν προμήνυμα ενός καλλίτερου μέλλοντος της σταφίδας των, γι αυτό θάπρεπε να εξετασθη κάπως βαθύτερα.
Η έρευνά του αναγκαστικά μας φέρνει στην επισκόπηση του όλου σταφιδικού ζητήματος. Και θα το διεξέλθουμε σε γενικές , φυσικά γραμμές.
Το σταφιδικό παραμένει ακόμη άλυτο πρόβλημα και θα μένη διαρκώς τέτοιο, εφ' όσον υπάρχει το σημερινό καθεστώς. Αφού η ουσία του, η κρίση που περνα η σταφίδα - κρίση υπερπαραγωγής - δεν είναι παρά μια χειροπιαστή εκδήλωση της δίχως σχέδιο παραγωγής που χαρακτηρίζει το κεφαλαιοκρατικό σύστημα».
Ακολουθεί μια ιστορική αναδρομή από τα τέλη του 19ου αιώνα με ένα πλήθος στοιχείων, καταγράφεται αναλυτικά η κατάσταση που διαμορφώνεται και το πρόβλημα που δημιουργούν διάφοροι φόροι και ειδικότερα ο φόρος οινοπνεύματος και κρασιού:
«Δίχως τον φόρον αυτό η βιομηχανική τιμή της σταφίδας θα ήταν ανώτερη των 2.000 δραχμών τη χιλιάδα και έτσι θα ήταν δυνατό να καταργηθούν τα βάρη της εξαγωγής και έτσι ν ανασάνει ο σταφιδοπαραγωγός. Με αυτό και με την ελάττωση του κόστους της παραγωγής που θα επιτυγχάνονταν μόνο με την επιστημονική καλλιέργεια, συσκευασία και οργανωμένη διαφήμιση αφ' ενος και με την εξαφάνιση του κέρδους και της κλεψιάς των μεσαζόντων παρασίτων - εμπόρων, βιομηχάνων, τραπέζης και κράτους - αφ' ετερου και με την ανάληψη της παραγωγής, εμπορίας και βιομηχανίσεως της σταφίδας απ ευθείας από τους σταφιδοπαραγωγούς οργανωμένους σε μια Ομοσπονδία Σταφιδικών Συνεταιρισμών, θα φτάναμε στην οριστική και ριζική λύση του σταφιδικού. Αλλά αυτό φυσικά προϋποθέτει το γκρέμισμα της εξουσίας των βιομηχάνων, των εμπόρων και τους κράτους των.
Απ όσα πιο πάνω εκθέτουμε, γίνεται φανερό γιατί η προσωρινή αυτή αύξησις της τιμής της σταφίδας, όχι μόνον δεν λύει έστω και προσωρινά το ζήτημα, αλλά επειδή θα δώσει ένα ακόμη όπλο στην ξένη σταφίδα να μας συναγωνιστή επιτυχέστερα, κι αν ακόμη δεν ακολουθηθή από μια νέαν αύξηση της παραγωγής, θα ξεσπάση σε μια νέα σταφιδική κρίση, κρίση υπερπαραγωγής που θα επιταχύνη την εξαθλίωση των φτωχών σταφιδοπαραγωγών.
Γι' αυτό οι σταφιδοπαραγωγοί, δίως να περιμένουν καμμιά συνδρομή από το Κράτος των εκμεταλλευτών τους - σώνουν πια τα παθήματα - μόνο τους, διαλύοντας τις αυταπάτες που μπορεί να δημιουργήση η μικρή αύξηση της τιμής της σταφίδας, πρέπει να πάρουν τα μέτρα εκείνα που από τα πράγματα επιβάλλονται για να αποφύγουν ή να μετριάσουν τς καταστρεπτικές συνέπειες μιας νέας κρίσης της σταφίδας. Συγκεκριμένα δε επιβάλλεται οργάνωση άμεση των σταφιδοπαραγωγών σε μίαν Ομοσπονδία Σταφιδικών Συνεταιρισμών (Ο. Σ. Σ.). Διώξιμο από τους συνεταιρισμούς των κάθε είδους ξένων στοιχείων (δικηγόρων, γιατρών, πλουσίων κλπ.). Ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός νάναι εξ ολοκλήρου στην κυριαρχία των σταφιδοπαραγωγών, μέσω της Ομοσπονδίας των Συνεταιρισμών των. Ολα τα μέλη του ΑΣΟ να αποτελούνται από αντιπροσώπους που να ορίζουν οι συνελεύσεις των συνεταιρισμών. Μονοπώληση του εξαγωγικού εμπορίου της σταφίδας από την Ομοσπονδία Σταφιδικών Συνεταιρισμών. Αυτό θα είναι ένα καίριο κτύπημα κατά των σταφιδεμπόρων και μια πρόληψη του κινδύνου της μονοπώλησής του από μίαν Ανώνυμο Εταιρεία Σταφιδοεξαγωγής των μεγαλοκαρχαριών (βλέπε προσπάθειες του Π. Βουρλούμη κλπ.) που θα βάθαινε και θα πλάταινε την εκμετάλλευση του παραγωγού και του καταναλωτού. Ελάττωση της φορολογίας του οινοπνεύματος, μέχρι και τελείας αφαίρεσής της, που θα έχει ως επακόλουθο την αύξηση της βιομηχανικής τιμής της σταφίδας, με αντίστοιχο ελάττωση μέχρι και τελείας αφαίρεσης των βαρών της σταφίδας.
Με αυτά τα μέτρα και με μια εκ παραλλήλου προσπάθεια για τη συστηματοποιημένη και οργανωμένη διαφήμιση, επιστημονική καλλιέργεια, τρύγο, αποξήρανση, συσκευασία σε κουτιά, κατά τρόπο που να ελκύουν τον αγοραστή και με την ελάττωση των εξόδων παραγωγής (καλλιέργεια με αμπελουργικό άροτρο, αναδεντράδες-κληματαριές) θα κατορθωθή η προώθηση της κατανάλωσης.
Με την ελάττωση δε του κόστους παραγωγής, την ελάττωση μέχρι και αφαίρεσης των βαρών της σταφίδας και του οινοπνεύματος και με την εξάλειψη του κέρδους των εμπόρων, θα μπορέση η σταφίδα να ανθέξη στο συναγωνισμ'ο και να επεκτείνει την κατανάλωσή της, ν ανακουφιστή συνεπώς και ο παραγωγός. Αλλά η απόχτηση των άνω, επειδή θα πλήξη το σταφιδικό κεφάλαιο και θα απαιτήση υποβίβαση φόρων, παραχωρήσεις δηλαδή του κράτους υπέρ των παραγωγών, προϋποθέτει σκληρούς αγώνες των σταφιδοπαραγωγών και συνεργασία με τους φυσικούς των συμμάχους των πόλεων, τους εργάτες και πρόσφυγες. Το Ενιαίο λοιπόν Μέτωπο Εργατών, Αγροτών και Προσφύγων, είναι η απαραίτητη βάση και της παραμικρότερης επιτυχίας των σταφιδοπαραγωγών».
Μετά τη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στην Καλαμάτα το Δεκέμβριο του 1926 από τους πολέμιους του ΑΣΟ και των διοικήσεων των συνεταιρισμών, οι λεγόμενες "επιτροπές σταφιδικών συνεδρίων" οργανώνουν νέο συνέδριο στην Καλαμάτας αναφέροντας τα εξής στη σχετική πρόσκληση:
«Βέβαιοι όντες ότι ουδενός διαφεύγει την προσοχήν η σοβαρότης του προκείμενου ζητήματος και η τρομερά κρίσις ήν διέρχονται οι σταφιδοπαραγωγοί καθώς και ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσως επί των επαγγελματιών των πόλεων ελπίζομεν ότι τόσον οι κ. κ. Βουλευταί ως και οι λοιποί ενδιαφερόμενοι θα σπεύσωσι να συμβάλωσι διά της παρουσίας και της συζητήσεως αυτών, εις την εξεύρεσιν ριζικής λύσεως του σταφιδικού ζητήματος προς οικονομικήν βελτίωσιν των δυστυχών σταφιδοπαραγωγών».
Από τις υπογραφές προκύπτει ότι το συνέδριο συνδιοργανώνεται με επαγγελματικούς και άλλους φορείς στη βάση της λογικής που αναπτύσσεται στην πρόσκληση καθώς αυτή την υπογράφουν:
Τα μέλη των σταφιδικών επιτροπών: Π. Τσίτουρας, Β. Δεδούσης, Γ. Κανελλόπουλος πρόεδρος Κοινότητος Μελιγαλά, Αλ. Μπαρδόπουλος πρόεδρος Κοινότητος Μεσσήνης, Περ. Μπούρας πρόεδρος συνεταιρισμού Μπούγα, Στυλ. Παναγόπουλος πρόεδρος Κτηματικού Συλλόγου Νησίου, Χρηστ. Μανδηλάρης πρόεδρος συνεταιρισμού Θουρίας, Ηλ. Τσιλίκας πρόεδρος συνεταιρισμού Σκάλας, Ηλ. Μαράκας σταφιδοπαραγωγός Ζευγολατιού, Δ. Χρυσοσπάθης σταφιδοπαραγωγός Ζευγολατιού, Γ. Σταυρόπουλος σταφιδοπαραγωγός Μαντζάρι, Α. Σταματόπουλος σταφιδοπαραγωγός Ασλάναγα, Νικ. Ρούτσης σταφιδοπαραγωγός Νησίου, Χ. Ζαχαρόγιαννης σταφιδοπαραγωγός Νησίου, Ιω. Νιάρχος σταφιδοπαραγωγός Αρφαρά, Α. Λυμπερόπουλος σταφιδοπαραγωγός Χασάμπασα, Ανρδ. Κατσούλης πρόεδρος Κοινότητος Μπαλιάγα, Α. Τασιόπουλος σταφιδοπαραγωγός Ναζηρίου, Αν. Τζαμαλής σταφιδοπαραγωγός Ασλάναγα, Δ. Παπαγεωργακόπουλος σταφιδοπαραγωγός Γλιάτα.
Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επαγγελματικων Σωματείων Καλαμών Π. Γιακουμής.
Οι πρόεδροι: Σ. Αμπάβης αρτοποιών, Γ. Χρηστέας παντοπωλών, Δ. Γκόνος Κτηματικής Αδελφότητος, Δ. Ζάγουρας φανοποιών, Κ. Κουμάντος ραπτών, Γ. Κατσαρός χρυσοχόων, Α. Αλεξανδρόπουλος κουρέων, Γ. Δουλιγέρης σανδαλοποιών, Δ. Καστρινάκης οπωροπωλών, Π. Πουλόπουλος υποδηματοποιών, Παπαδόγιαννης ξενοδόχων, Ηλ. Μαλοικούρτης κρεοπωλών, Π. Παναγόπουλος σαγματοποιών, Λ. Σαρρής σιδηρουργών, Π. Γκέκας βαρελοποιών, Σ. Ξέπαπας καφεπωλών, Γ. Β. Λυμπέρης Φαλαισιωτών» (76).
Συνεχίζεται
(74) "Ριζοσπάστης" 28/9/1926 - Ο Θοδ. Πάγκαλος ανατράπηκε στις 22 Αυγούστου 1926 από Κίνημα του οποίου ηγήθηκε ο Γ. Κονδύλης.
(75) "Ριζοσπάστης" 29, 30 και 31/12/1926
(76) "Θάρρος" 4/1/1927
