Ζητεί εξέτασιν σκανδαλώδους υπόθεσις ενθυλακώσεως εκατομμυρίων υπό τινών εξαγωγέων εμπόρων διαφοράς σταφιδικού συναλλάγματος εποχής Πλαστήρα ζημία βαρύνουσα ολοκληρωτικώς σταφιδοπαραγωγούς. Αποφυγήν ψευδών δηλώσεων, δέον καταγραφή παραγωγής εκάστου γίνεται ενώπιον πάντων κατοίκων χωρίου δημοσία, τοιχοκόλλησιν συνεπείας απωλείας αποζημιώσεως και αυστηράς συνεπείας εμπόρου ή συνεταιρισμού χορηγησάντων αναληθείς πληροφορίας. Απεφάσισε σχηματισμόν εκάστου χωρίου επιτροπής παγοπλήκτων προς συστηματικήν παρακολούθησιν ζητήματος και ενδεχομένως οργανωμένην ενέργειαν. Η Επιτροπή Αναστάσιος Σκορδάκης, Χαλαμπρέζα, Απόστ. Παπαλάμπρου, Βελή, Χρ. Χριστόπουλος, Ρωμήρι και Πετρ. Αναστασόπουλος, Γκρούστεσι» (191). Η ύπαιθρος θρηνεί και ανακοινώνονται οι ματαιώσεις των πανηγυριών που επρόκειτο να γίνουν του Αγίου Γεωργίου και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης σε χωριά της περιοχής (192).
Επιτροπή σταφιδοπαραγωγών πηγαίνει την Αθήνα και έχει επαφές με τη διοίκηση του ΑΣΟ, τους αρμόδιους της διεύθυνσης Γεωργίας, ενώ συναντιέται με τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο (193). Στη συνέχεια πραγματοποιείται σύσκεψη του διευθυντή υπουργείου Γεωργίας Ιωάννη Καραμάνου με τους αντιπροσώπους του ΑΣΟ και επέρχεται συμφωνία: «Κατά την επελθούσαν συμφωνίαν, απεφασίσθη η σύστασις παρά τω Αυτονόμω Σταφιδικώ Οργανισμώ Ειδικού Ταμείου αναγκαστικής ασφάλισης. Τα ασφάλιστρα θα καθορίζονται από τούδε επί της μελλούσης εσοδείας, υπολογιζόμενα εις 30 περίπου δραχμάς κατά στρέμμα. Εις το Ταμείον τούτο θα θεωρηθή ως αναδρομικώς ησφαλισμένη κατά 2/3 η παθούσα παραγωγή και θα δοθούν παρ' αυτού κατά καταστραφέν χιλιόλιτρον σταφίδος 1.600 δραχμαί εις τον οικείον σταφιδοπαραγωγόν. Το προϊόν τη ασφαλίσεως υπολογίζεται εις είκοσιν εκατομμύρια. Εκτός τούτου ΑΣΟ θα διαθέση και έτερα 15 εκατομμύρια δραχμών. Ως προικοδότησις επίσης του Ταμείου θα δοθή ωρισμένον ποσοστόν κρατούμενον εκ της φορολογικής επιβαρύνσεως του κράτους χάριν του ΑΣΟ. Η κράτησις αύτη θα ανέλθη εις πέντε εκατομμύρια εκ των 75 εν συνόλω των προϋπολογισμένων διά την ενίσχυσιν του ΑΣΟ. Η άνω συμφωνία εγένετο δεκτή υπό των αντιπροσώπων του ΑΣΟ. Ελπίζεται δε ότι θα γίνη και τελικώς δεκτή υφ' ολοκλήρου του διοικητικού συμβουλίου του ΑΣΟ συνερχόμενος κατ' αυτάς εις σύσκεψιν.
Αντιπρόσωποι 250 περίπου σταφιδικών συνεταιρισμών της περιφερείας Μεσσηνίας παρουσιάσθησαν εις τον Διευθυντήν του Πολιτικού Γραφείου Τσιμπιδάρον παρισταμένου και του κ. Σιμωνίδου έλαβον γνώσιν των ανωτέρω αποφάσεων μείναντες σύμφωνοι. Οι αντιπρόσωποι του σταφιδικού κόσμου εξέφρασαν επίσης τον θαυμασμόν των διά τα αγαθά αποτελέσματα τα οποία εξασφάλισε διά την παραγωγήν εν γένει ο ΑΣΟ. Εδήλωσαν επίσης ότι θεωρούν σωτήρια διά την παραγωγήν τα υπό του ΑΣΟ εκτελούμενα έργα δι ων πρόκειται να διευκολυνθή σημαντικώς η εξαγωγή» (194).
Η επιτροπή που συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Ελ. Βενιζέλο τηλεγραφεί: «Εγενόμεθα δεκτοί παρά τω κ. Πρωθυπουργώ. Η Κυβέρνησις φαίνεται διατεθειμένη να παραιτηθή της φορολογίας των 25 εκατομμυρίων των προβλεπομένων εν τω προϋπολογισμώ του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού εξησφαλίσαμεν ποσόν επαρκές προς ανακούφισιν παγοπλήκτων. Η Επιτροπή: Βενιζέλος, Σταυρόπουλος, Μαράκας, Πίκουλας, Νικολαΐδης, Γαλανόπουλος» (195).
Στο μεταξύ μια προειδοποίηση του Συνδέσμου Συνεταιρισμών πως «θα δημοσιευτούν όλαι αι εκθέσεις και τα έγγραφα διά να μάθη (ο αγροτικός λαός) πως οι αντίπαλοι, που σκοπή να χτυπήση ο συνεργατισμός επί τη ευκαιρία μιας καταστροφής εκ του πάγου εις στιγμάς απογνώσεως των παθόντων, εσυκοφάντουν και ύβριζον εκείνους που αγωνίζονται να τους βελτιώσουν την θέσιν» δείχνει ότι οξύνονται οι αντιθέσεις ανάμεσα σε διαφορετικές ομάδες παραγόντων (196).
Η λύση που προωθείται αντιμετωπίζεται επικριτικά από διάφορες πλευρές και το "Θάρρος" σε κύριο άρθρο του σημειώνει ότι «ο Αυτόνομος Σταφιδικός Οργανισμός έπραξε κατά το μέτρον βέβαια των δυνάμεών του ό,τι ηδύνατο. Ισως θα ηδύνατο να γίνουν και πλείονα από μέρους του ΑΣΟ. Αλλά δεν πρέπει να λησμονείται ότι διά τα αποταμιεύματα του ΑΣΟ ενδιαφέρονται και αι άλλαι σταφιδικαί περιφέρειαι, αν δε τυχόν προεβάλλετο παρά των παγοπλήκτων η αξίωσις της ολοκληρωτικής καταβολής των ζημιών από μέρους του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού, ενδεχομένως θα προεκαλείτο αντίδρασις ζωηρά, ίσως δε ακόμη και εξέγερσις εις τας λοιπάς εκτός της Μεσσηνίας σταφιδικάς περιφερείας». Και προσθέτει ότι «ουδέν όμως εγένετο ή πρόκειται να γίνη από μέρους του Κράτους, το οποίο ποσώς δεν φαίνεται διατεθειμένον να μετάσχη εις την αρωγήν των δυστυχών παγοπλήκτων καίτοι ο αξιότιμος κ. υπουργός Γεωργίας χωρίς αμφιβολίαν έλαβε σαφή αντίληψιν κατά την ενταύθα διέλευσίν του όλης της εκτάσεως καταστροφής» (197).
Πράγματι σε ανακοίνωση του Συνδέσμου Γεωργικών Συνεταιρισμών Μεσσηνίας σημειώνεται ότι «η διά του θορύβου δημιουργηθείσα κατάστασις δεν ήτο καθόλου ευνοϊκή διά τους πληγέντας Μεσσηνίους, από της πρώτης δε στιγμής εξεδηλώθησαν εν τω συμβουλίω αντιδράσεις ως προς την χορήγησιν της αποζημιώσεως των 1.600 υπό των συμβούλων των λοιπών περιφερειών» και γίνεται γνωστό ότι αναβλήθηκε η συζήτηση (198). Στη νέα συζήτηση η κατάσταση φθάνει σε οριακό σημείο, οι υπόλοιπες περιοχές αρνούνται να δοθούν αποζημιώσεις προτείνοντας δάνεια όπως είχε συμβεί με χαλαζόπληκτους της Ηλείας. Την τελευταία στιγμή ο διευθυντής του υπουργείου Γεωργίας Παν. Κουτσομητόπουλος μεταφέρει την κοινή θέση των συναρμόδιων υπουργών ότι θα προτείνουν διαγραφή των 22 εκ. δρχ. που οφείλουν οι χαλαζόπληκτοι Ηλείας και Ζακύνθου με χρήματα που θα δοθούν από το "φόρο χαλάζης". Και τελικά αποφασίστηκε να δοθεί αποζημίωση 1.600 δρχ. τον Αύγουστο και ο Χρ. Τερζάκης τηλεγραφεί: «Ενεργούμεν κράτος τουλάχιστον χορηγήση μακροχρόνια συμπληρωματικά άτοκα δάνεια». Ενώ συνιστά στους συνεταιρισμούς «πειθαρχίαν προς περισυλλογήν μέρους απωλεσθέντων δικαιωμάτων» (199).
Ενώ είναι σε εξέλιξεις οι συζητήσεις, αναγγέλεται η πραγματοποίηση παμμεσσηνιακού αγροτικού συνεδρίου στο Μελιγαλά (200). Σε αυτό «αντεπροσωπεύθησαν αι πλείσται των μεσσηνιακών κοινοτήτων. Η συρροή κόσμου υπήρξε μεγίστη. Εκ των αρχών όμως μόνον ο κ. Νομογεωπόνος παρέστη, όπως και ο πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου κ. Πάνος Κωστόπουλος, μετά του κ. Μιχαλόπουλου, αντιπροσώπου του Επιμελητηρίου παρά τω διοικητικώ συμβουλίω του ΑΣΟ. Εκείνο το οποίο είναι ανάγκη να σημειωθή είναι ότι το συνέδριον συνήντησε σχετικήν αντίδρασιν εκ μέρους του συνεταιρισμένου γεωργικού κόσμου. Τούτο καθίσταται εκ πρώτης όψεως έκδηλον» (201). Ο δικηγόρος Τάκης Δεληγιάννης εισηγείται το θέμα «Συμφέρει η τιμή των 1.600 δραχμών κατά χιλιόλιτρον» και αναφέρει ότι η επιτροπή που πήγε στην Αθήνα «ευρήκεν όλας ανεξαιρέτως τας θύρας κλειστάς. Ούτε παρά του κ. πρωθυπουργού εγένετο δεκτή, ούτε παρά του κ. υπουργού Γεωργίας». Ο εισηγητής «διά διαφόρων επιχειρημάτων υπεστήριξεν ότι η τιμή των 1.600 δραχμών κατά χιλιόλιτρον είναι τελείως κωμική, αφ' ου μόνον ο ΑΣΟ ως αποκερδένων εις αγοράν πλεονασμάτων θα ηδύνατο χωρίς να ζημιωθεί ή να θίξη τα αποθέματά του να δώσει το εν λόγω ποσόν». Τελειώνοντας «αφ' ου ετόνισεν ότι η Μεσσηνία προσφέρει εις το Κράτος φόρους περισσότερους από κάθε άλλον νομόν και αφ' ου ακόμη εκάκισεν την κυβέρνησιν, διότι παρά τας προγραμματικάς δηλώσεις του κ. πρωθυπουργού επέβαλε νέας φορολογίας εις τους αγρότας, συνέστησεν εις τους παραγωγούς να επιμείνουν εις τας απόψεις τους» (202).
(Συνεχίζεται)
(191) "Θάρρος" 2/5/1929
(192) "Θάρρος" 30/4/1929
(193) "Θάρρος" 1/5/1929
(194) "Θάρρος" 3/5/1929
Ο Πότης Τσιμπιδάρος γεννήθηκε το 1887 στην Καλαμάτα, σπούδασε νομικά, δικηγόρησε στην Καλαμάτα και διετέλεσε διευθυντής του "Θάρρους" μέχρι το 1916 όταν προσχώρησε στο Κίνημα της Θεσσαλονίκης. Διορίστηκε ανώτερος υπάλληλος στο υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και παράλληλα αρθρογραφούσε στη "Μακεδονία". Με την επέκταση του κράτους της Θεσσαλονίκης σε ολόκληρη τη χώρα, εξέδωσε την ημερήσια απογευματινή εφημερίδα "Βαλκανικός Ταχυδρόμος" (1918-1920). Στη συνέχεια αρθρογραφούσε σε σειρά εφημερίδων και διετέλεσε Γενικός Διευθυντής του Πολιτικού Γραφείου στις κυβερνήσεις Γ. Καφαντάρη (1924) και Ελ. Βενιζέλου (1929-1932). Εξελέγη βουλευτής Αθηνών το 1932 και το 1946. Εξελέγη τιμητικά αντιπρόεδρος της ΕΣΗΕΑ δύο φορές [Ν. Καράμπελα "Μεσσηνιακό Βιογραφικό Λεξικό].
O Bασίλειος Σιμωνίδης γεννήθηκε στις Σέρρες το 1899 και πέθανε στην Αθήνα το 1960. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και μετεκπαιδεύτηκε στο Παρίσι. Υπηρέτησε ως τμηματάρχης του υπουργείου Γεωργίας και διευθυντής του Αυτόνομου Σταφιδικού Οργανισμού. Μέλος του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου, το 1941 (μετά την είσοδο των Γερμανών) ανέλαβε ως οικονομικός σύμβουλος της Γενικής Διεύθυνσης Μακεδονίας και τον Δεκέμβριο του 1941 ανέλαβε υπουργός Γενικής Διεύθυνσης Μακεδονίας μέχρι το τέλος της Κατοχής.
(195) "Θάρρος" 3/5/1929
(196) "Θάρρος 3/5/1929 - Πράγματι από τις 8/5/1929 στο "Θάρρος" αρχίζει να δημοσιεύει σε συνέχειες την έκθεση του Διευθυντή της Κεντρικής Αγροτικής Τράπεζας Χρήστου Τερζάκη
(197) "Θάρρος" 14/5/1929
(198) "Θάρρος" 17/5/1929
(199) "Σημαία" 18/5/1929
Ο Παν. Κουτσομητόπουλος (1887-1957) γεννήθηκε στην Καλαμάτα και σπούδασε στη Γεωπονική Σχολή του Μονπελιέ και στη συνέχεια στη Γερμανία. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα εργάσθηκε στη Θεσσαλία στα κτήματα Ζωγράφου και το 192 στη Γεωργική Υπηρεσία του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας. Από το 1917 υπηρέτησε ως τμηματάρχης, επιθεωρητής και αργότερα διευθυντής Διεύθυνσης Γεωργίας του υπουργείου Γεωργίας μέχρι το 1932 που παραιτήθηκε. Καθηγητής της Ανωτάτης Γεωπονικής Σχολής Αθήνας, διετέλεσε πρύτανης και για ένα διάστημα υπηρέτησε ως διευθύνων σύμβουλος του ΑΣΟ. Υπουργός Γεωργίας της κυβέρνησης Π. Βούλγαρη το 1946. Εξέδωσε πλήθος βιβλίων και ειδικά για την αμπελοκαλλιέργεια [Ν. Καράμπελα "Μεσσηνιακό Βιογραφικό Λεξικό].
(200) "Σημαία" 16/5/1929
(201) "Θάρρος" 21/5/1929
Ο Πάνος Κωστόπουλος γεννήθηκε στην Καλαμάτα το 1891, έκανε εμπορικές σπουδές στη Μασαλία και το Μάντσεστερ, εργάστηκε στο εμποροταπεζιτικό κατάστημα του πατέρα του και διετέλεσε Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Καλαμάτας από το 1928 μέχρι το 1936 και ακόμη πρόεδρος της Λιμενικής Επιτροπής (1932-1936) των Αλεξανδράκειων (1928-1936) και υποπρόξενος της Αγγλίας (1940-41).
Ο Μιχάλης Μιχαλόπουλος γεννήθηκε στη Μεσσήνη το 1894, σπούδασε στη Φυσικομαθηματική Σχολή Αθηνών και ίδρυσε εξαγωγική εταιρεία το 1919. Διαδέχθηκε για πολλά χρόνια τον Πάνο Κωστόπουλο στη θέση του Προέδρου του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου.
(202) "Θάρρος" 21/5/1929
Ο Τάκης Δεληγιάννης γεννήθηκε στο Μελιγαλά το 1899. Σπούδασε νομικά και από το 1928 δικηγορούσε στην Καλαμάτα. Αναμίχθηκε στην αγροτική κίνηση και αντιπροσώπευσε το Γεωργικό Επιμελητήριο στα συνέδρια Πάτρας (1930) και Αθήνας (1931). Υποψήφιος βουλευτής Μεσσηνίας (1946, 1950), πρόεδρος του Νοσοκομείου Καλαμάτας (1956-1958) και δημοτικός σύμβουλος Καλαμάτας (1955, 1959).
