Δευτέρα, 18 Απριλίου 2016 18:02

Το σταφιδικό κίνημα και ο Τάσης Κουλαμπάς (μέρος 26ο)

Γράφτηκε από τον

Από το κείμενο είναι προφανές ότι ο Νίκος Ηλιόπουλος συνδέεται με τα πρόσωπα που βρίσκονται στην ηγεσία της Συνομοσπονδίας, κάτι που επιβεβαιώνεται και σε νέο άρθρο του που υπερασπίζοντάς την κατακεραυνώνει τους "συκοφάντες κατά των πρωτοπόρων και αγωνιστών της αγροτικής τάξεως" και προειδοποιεί ότι θα έρθει ο καιρός που θα "λογοδοτήσουν απέναντι στους αγρότες και τότε θα πεισθούν ότι ο αγρότης αργεί μεν, αλλά δεν λησμονεί να τιμωρή τους συκοφάντας ως αρμόζει" (246).

Την άθλια κατάσταση των αγροτών διεκτραγωδεί σε σχόλιο και το "Θάρρος" που γράφει: "Οι αγρότες της Μεσσηνίας διατελούν υπό το κράτος στυγνής απογνώσεως. Πιστώσεων στερούνται. Παλαιά χρέη προς εξόφλησιν έχουν. Καλλιεργητικών εξόδων στερούνται. Εις τους όνυχας της τοκογλυφίας περιέπεσαν και πάλιν, η εν γένει παραγωγή των έχει δεκατισθεί. Τι δέον λοιπόν να γίνη; Εν τω μεταξύ έχουν μυρίας δοσοληψίας με το δημόσιον διά παλαιά χρέη. Οι οικονομικοί υπάλληλοι εκτελούντες τας διαταγάς που λαμβάνουν από το κέντρον συνεχίζουν την απηνή καταδίωξιν των πάσης φύσεως οφειλετών του Δημοσίου. Μετά τον πάγον, τας ακρίδας, την περίφημον Εθνικήν Τράπεζαν, τους τοκογλύφους, το Δημόσιον, την έλλειψιν των πιστώσεων, υπάρχει και η σήμερα καθισταμένη έτι μάλλον έντονος ακρίβεια της ζωής. Η τραγωδία της υπαίθρου έχει ολοκληρωθή καθ' όλην την γραμμήν. Οι Μεσσήνιοι παραγωγοί δεν δύνανται ουδέ να αναπνεύσουν, την στιγμήν καθ' ην η Εθνική Τράπεζα επωφελουμένη της καταστροφής των εκ των πάγων εφρόντισε να συμψηφίση από τα μικρά των επιδόματα και όλα τα παλαιά και αμφίβολα και εις νομιμότητα ακόμη δάνειά της. Απέναντι αυτής της ωμής πραγματικότητος τι μέτρα έλαβον οι βουλευταί μας; Τι υπέδειξαν προς την κυβέρνησιν; Πού είναι τα μακροπρόθεσμα εξαγγελθέντα δάνεια; Πού είναι τα κατάλληλα διαβήματα των Ενώσεων των συνεταιρισμών; Αλλ' εάν οικονομικώς απονεκρωθή η ύπαιθρος Μεσσηνία ασφαλώς θα απονεκρωθούν και αι Καλάμαι. Οι παραγωγοί εξ όλων των σημείων της Μεσσηνίας βροντοφωνούν ότι έχουν ανάγκην πιστώσεως. Ποίος τους ακούει; Υπό τοιαύτας δε συνθήκας ποίαν εξέλιξιν θα λάβουν τα πράγματα; Διατί δε ουδείς λαμβάνει μέτρα διά να αποσοβηθούν γενικώτεροι κίνδυνοι;" (247).

Οι αντικομμουνιστικές επιθέσεις κατά της Συνομοσπονδίας Αγροτών Μεσσηνίας συνεχίζονται και φθάνουν μέχρι την αποχώρηση της Ομοσπονδίας με ψήφους 24 υπέρ και 4 κατά. Από τη γενική συνέλευση διασώζεται η δημοσίευση των πρακτικών. Σύμφωνα με αυτά από τη συνέλευση εκδιώκεται ο αντιπρόσωπος της Συνομοσπονδίας Αλεξ. Γεωργουλόπουλος και ο γενικός γραμματέας της Ομοσπονδίας Ι. Αλευράς αναφέρει ως ένα από τα σημεία σύγκρουσης με την ΣΑΜ την άρνηση να απαλειφθεί από το καταστατικό η διάταξη "περί συνεργασίας μετ' άλλων συναφών οργανώσεων ή διεθνών τοιούτων". Καταγγέλλει ότι "παρά τας διαμαρτυρίας πλείστων Ομοσπονδιών, επιμείναντες να μας σερβίρουν διά την διοίησιν μίαν πεντάδα επιστημονίσκων και ήρχισεν πλέον να ογκούται εντός μας η υποψία ότι οι κύριοι Δημόπουλος Ηλίας ιατρός και Γεωργουλόπουλος Αλέξανδρος διδάσκαλος ορμώνται από ιδιοτελείς και εντελώς ασύμφορους διά την αγροτικήν τάξιν ιδέα". Και μπαίνει στο (αντικομμουνιστικό) "ψητό" της υπόθεσης: "Την υποψίαν μας αυτήν μετέβαλλεν εις πεποίθησιν διά τους κυρίους Δημόπουλον και Γεωργουλόπουλον ότι είναι οι ακούραστοι εργάται των νεοεμφανισθέντων ολέθριων κοινωνικών θεωριών και η καθόλου συναλλαγή μας ως και η βεβαίωσις την οποίαν έκαμεν εν τη γενική συνελεύσει ο κ. Παναγ. Ζέππος μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ομοσπονδίας όστις εις συνομιλίαν του μετά του ιατρού Δημόπουλου τον ηρώτησαν "γιατί γιατρέ σε πολλά χωριά που πηγαίνομεν να ιδρύσωμεν σωματεία μας λέγουν κομμουνιστάς;" απαντώντας ο κ. Δημόπουλος είπεν "πόσο κουτοί είναι οι χωριάτες, δεν ξέρουν πως αν επικρατήσει ο κομμουνισμός αυτοί θα φάνε με χρυσά κουτάλια". Ο πρόεδρος του Σωματείου Μεσσήνης Πολυχρονέας δηλώνει ότι "πρόκειται περί ανθρώπων διανοηθέντων να πωλήσουν την οργάνωσιν ωσάν ταπεινοί έμποροι" και ο αντιπρόσωπος της Πιπερίτσας Χαρ. Αλευράς δηλώνει ότι "πρέπει να τους πετάξουμε, είναι κομμουνισταί, πρέπει να φύγουν από μέσα". Ο αντιπρόσωπος της Χάστεμης Ν. Παπαδόπουλος συμπεραίνει ότι "οι κ.κ. Δημόπουλος και Γεωργουλόπουλος είναι καθαροί κομμουνισταί" και στο ίδιο πνεύμα μιλούν οι επόμενοι που παίρνουν το λόγο (248).

Ακολουθεί το Συνέδριο της Συνομοσπονδίας Αγροτών Μεσσηνίας στο οποίο παίρνουν μέρος πάνω από 60 αντιπρόσωποι, ο Ηλ. Δημόπουλος χαρακτηρίζει ως "συκοφαντικήν και αυτοχρήμα διασπαστικήν την στάσιν της Ομοσπονδίας Μεσσήνης, τονίσας ότι η ΣΑΜ όχι μόνον δεν επιδιώκει κομμουνιστικούς σκοπούς, αλλά τουναντίον αγωνίζεται κατά του κομμουνισμού, όπως και κατά της κεφαλαιοκρατίας". Σύμφωνα με το ρεπορτάζ "μετά τούτο διεξήχθη ψηφοφορία διά την εκλογήν τριών αντιπροσώπων προς συμπλήρωσιν της διοικήσεως της ΣΑΜ και είτα ενεκρίθη και υπεγράφη μακρά διαμαρτυρία διά την προσαπτομένην εις την ΣΑΜ κατηγορίαν επί κομμουνισμών κ.λπ.". (249). Ετσι στη διοίκηση της ΣΑΜ συμμετέχουν οι Γ. Πολιτόπουλος, Ν. Αλεβίζος, Ε. Κατσίρης, Αλεξ. Γεωργουλόπουλος και Ηλ. Δημόπουλος (250).

Λίγες ημέρες αργότερα συνεδριάζει στη Θουρία δημόσια το νεοεκλεγμένο διοικητικό συμβούλιο της Συνομοσπονδίας Αγροτών Μεσσηνίας και αποφασίζει "όπως την προσεχή Κυριακήν συγκροτηθώσιν πάνδημα συλλαλητήρια καθ' άπασαν την Μεσσηνίαν, με αντικειμενικόν σκοπόν την επίδειξιν των δυνάμεων της ΣΑΜ και γενικώτερον την διαδήλωσιν της αποφάσεως των αγροτών όπως αγωνισθώσιν μέχρις εσχάτων διά την παροχήν μακροπρόθεσμων δανείων εις τους αγρότας και την αναθεώρησιν των πινάκων αποζημιώσεων των παγοπλήκτων. Προς τούτοις ωρίσθησαν ως κέντρα συγκεντρώσεως των αγροτών αι περιφέρειαι Μελιγαλά, Ασλάναγα, Στέρνας και Γαργαλιάνων. Εις έκαστον κέντρον θα υπάρχη και μια επιτροπή δράσεως, εις εκάστην δε εξ αυτών θα συμμετέχουν και αντιπρόσωποι της διοικήσεως της ΣΑΜ οίτινες θα διευθύνουν την όλην κίνησιν" (251).

Ενόψει των συλλαλητηρίων η Συνομοσπονδία εκδίδει ανακοίνωση η οποία είναι χαρακτηριστική για την έκταση στην οποία δραστηριοποιούνται σταφιδοαγροτικά (ή άλλα αγροτικά) σωματεία, την οργανωτική της διάρθρωση, τον τρόπο λειτουργίας αλλά και το εύρος των αιτημάτων που θέτει για τη ζωή στην ύπαιθρο: "Την προσεχή Κυριακήν 10 Νοεμβρίου γεννήσεται παμμεσσηνιακόν συλλαλητήριον διαμαρτυρίας υπό τύπον συγκεντρώσεων:

1. Εν Σιδηροδρομικώ Σταθμώ Μεσσοποταμίας διά τας Ομοσπονδίας Σταφιδοαγροτών τ. δ. Καλαμών, Θουρίας, Εύας, Αριος και διά τα Σταφιδοαγροτικά Σωματεία Μαδαίνης και Λυκοτράφου.

2. Εν Σιδηροδρομικώ Σταθμώ Μελιγαλά διά την Ομοσπονδίαν Σταφιδοαγροτών Ανδανείας και όλα τα Σταφιδοαγροτικά Σωματεία τ. δ. Οιχαλίας και Αμφείας.

3. Εν Στέρνα (Αριστομένους) διά τας Ομοσπονδίας Σταφιδοαγροτών Αριστομένους και Ιθώμης.

4. Εν Γαργαλιάνοις διά τον Αγροτοπροοδευτικόν Σύλλογον Γαργαλιάνων και λοιπών Σωματείων της επαρχίας Τριφυλίας.

Η συγκρότησις του συλλαλητηρίου αφορά τα κάτωθι ζητήματα:

1. Την αναθεώρησιν των αδικηθέντων παγοπλήκτων.

2. Την άμεσον χορήγησιν μακροπροθέσμων δανείων εις τους αγρότας.

3. Την άμεσον εφαρμογήν της αγροτικής ασφαλείας.

4. Την διάθεσιν των πλεονασμάτων των προϋπολογισμών προς ανακούφισιν των αγροτών (ελάττωσις φορολογίας κ.λπ.).

5. Την άμεσον έναρξιν των εργασιών κατασκευής των οδών Αριστομένους-Μεσσήνης και Μελιγαλά-Κοπανακίου.

6. Την παροχήν κρατικής μέριμνας διά τους αγρότας, της καταπολεμήσεως της ελονοσίας και της φυματιώσεως, ιδρύσεως κρατικών νοσοκομείων κ.λπ.

7. Την ελευθέραν εισαγωγήν των αλεύρων, ελαττώσεως τιμής χημικών λιπασμάτων, ενισχύσεως του υδραυλικού ταμείου Παμίσου παρά του κράτους κ.λπ.

Κατά την προσέλευσιν των αγροτών εις τας συγκεντρώσεις κατά την διάρκειαν αυτών και κατά την διάλυσιν δέον ν' αποφευχθή πάσα τυχόν παρεκτροπή προς αποφυγήν παρεξηγήσεων.

Την τήρησιν της τάξεως αναθέτωμεν εις τους κ.κ. Προέδρους των Ομοσπονδιών και των Σωματείων όντων υπευθύνων απέναντι της ΣΑΜ" (252).

Και επειδή... χωρίς άδεια δεν γίνεται τίποτε "έχομεν την πληροφορίαν ότι παρά της Συνομοσπονδίας διά την συγκρότηση των συλλαλητηρίων εζητήθη και η παροχή αδείας παρά της διοικήσεως χωροφυλακής" (253).

H "Σημαία" θεωρεί ότι "τα λεγόμενα συλλαλητήρια περιττεύουν εντελώς" αλλά αναγνωρίζοντας την εξαιρετικά δύσκολη θέση στην οποία βρίσκονται οι αγρότες προειδοποιεί και ανησυχεί για το ενδεχόμενο εξέγερσης: "Αν η κυβέρνησις δεν τους παράσχει τα αιτούμενα μέσα, αν ο ΑΣΟ τους εγκαταλείψει απροστάτευτους, αν η αρτιπαγής Τράπεζα (σ.σ. Αγροτική) δεν τους ενισχύση, οι αγρόται θα αντιμετωπίσουν το φάσμα της πείνης. Και κάθε πεινών άνθρωπος δεν γνωρίζει πλέον ούτε νόμους, ούτε όρια ευπρέπειας, ούτε όρια κοινωνικής πειθαρχίας. Θα μεταβληθή εις θερίον ανήμερον και ατίθασον και δεν θ' αφήση λίθον επί λίθου. Προτού λοιπόν οι αγρότες, κακώς ποιούντες, ήθελον εξωθηθή προς τοιαύτην έκνομον κατεύθυνσιν, έχομεν καθήκον να τους ενισχύσωμεν και να τους πείσωμεν εμπραγμάτως ότι η Πολιτεία τους πονεί, τους προστατεύει, τους εποπτεύει και είνε έτοιμος να τους παράσχη τα μέσα της ζωής και της ευδαιμονίας. Η χορήγησις των μακροπροθέσμων δανείων είνε το ολιγώτερον που ζητούν οι αγρόται μας. Ας μην τους αρνηθώμεν το δίκαιον τούτο αιτημάτων" (254).

Οι συγκεντρώσεις πραγματοποιούνται με επιτυχία και σε αυτή του Μελιγαλά κάνει για πρώτη φορά την εμφάνισή του ως εκπρόσωπος της Ομοσπονδίας Ιθώμης ο Θόδωρος Κορμάς που θα πρωταγωνιστήσει τα επόμενα χρόνια σε πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο στον αγροτικό χώρο: "Συνεκροτήθη εν Μελιγαλά και παρά τον Σιδηροδρομικόν Σταθμόν συλλαλητήριον, εις ο μετέσχον πάρα πολλοί αγρόται, ανήκοντες εις διάφορα σωματεία των περιφερειών Οιχαλίας, Ανδανείας και Αμφείας, ως και οι πρόεδροι μετά των διοικητικών συμβουλίων των σωματείων των ως άνω περιφερειών.

Προς τους συγκεντρωθέντας αγρότας πρώτος λαβών τον λόγον ωμίλησεν ο ιατρός κ. Ηλ. Δημόπουλος, όστις εξ ονόματος της ΣΑΜ εχαιρέτησε και ηυχαρίστησεν αυτούς, εξηγήσας τον σκοπόν του συλλαλητηρίου. Εκαυτηρίασεν την κυβέρνησιν ήτις γενικώς έχει παραμελήση τον Μεσσήνιον αγρότην παρά του οποίου, είπε, εισπράττει ολόκληρα εκατομμύρια χωρίς να εξυπηρετή ουδόλως. Η αποζημίωσις την οποίαν του έδωσε ήτο μηδαμινή, δάνεια τα οποία υπεσχέθη δεν δίδει, τον έχει αφήσει άνευ συγκοινωνίας, άνευ κρατικής τινός μερίμνης κ.λπ. Κατέκρινεν την πολιτικήν του ΑΣΟ, όστις, είπε, διαθέτει τα εκατομμύρια που εισπράττει από τον Μεσσήνιον παραγωγόν διά την Ούλεν και ιδρύει καταστήματα οινοποιίας εν Κρήτη, ενώ δι' αυτόν έδωσε ως αποζημίωσιν μόνον 15 εκατομμύρια καίτοι εισέπραξε 35 εκατομμύρια (65 δραχμάς κατά χιλιόλιτρον) διά την ασφάλειαν των σταφιδαμπέλων, και ακόμη κάμνει κακήν διαχείρισιν της σταφίδος καταβαραθρώσας την τιμήν αυτής. Επιλέγει δε ότι οι αγρόται Μεσσηνίας πρέπει να υποστηρίξουν την ΣΑΜ και να ενισχύσουν αυτήν εις τον αγώνα της και να εγγραφούν συνδρομηταί της εφημερίδος προσεχώς θα εκδώσωσι υπό τον τίτλον "Η αλήθεια" και να αγοράσωσι τας μετοχάς αυτής. Εξήγησε προσέτι ότι η εκδιδομένη εφημερίς των ουδεμίαν σχέσιν θα έχη με την εκδοθησομένην "Δράσιν" ή με άλλον τι αναρχικόν όργανον. Τέλος εζητοκραύγασε υπέρ των Μεσσηνίων αγροτών και της πράσινης σημαίας.

Ακολούθως ωμίλησεν ο κ. Κορμάς εξ Ιθώμης ενισχύσας τα υπό του κ. Δημόπουλου λεχθέντα. Μετά αυτόν ωμίλησεν κάποιος Αλεξανδρόπουλος, διά τα αντιπλημμυρικά έργα Τσακώνας, τονίσας ότι όλα τα εν τη Μεσσηνία συντελούμενα έργα είναι ψεύτικα και θα καταστραφώσι με την πρώτη πλημμύραν. Ενώ τα εκατομμύρια άτινα θα εξοδευθώσι δι' αυτά θα τα πληρώση ο Μεσσήνιος αγρότης. Μετά τούτον ο κ. Δημόπουλος ανέγνωσεν ψήφισμα. Ούτω έληξε το συλλαλητήριον κατά το οποίο επικράτησε πλήρης τάξις" (255).

(Συνέχεια)

 

(246) "Σημαία" 17/10/1929

(247) "Θάρρος" 18/10/1929

(248) "Σημαία" 20/10/1929

(249) "Σημαία" 22/10/1929

(250) "Σημαία" 25/10/1929

(251) "Σημαία" 5/11/1929

(252) "Σημαία" 8/11/1929

(253) "Θάρρος" 8/11/1929

(254) "Σημαία" 10/11/1929

(255) "Σημαία" 12/11/1929 - H αναφορά στην έκδοση εφημερίδας προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις του προέδρου της Ομοσπονδίας Ηλ. Δημόπουλου ο οποίος με επιστολή προς τον δικηγόρο-δημοσιογράφο Βαγγέλη Δημητρακόπουλο αρνείται ότι είπε τα όσα αναφέρονται στην ανταπόκριση και αναφέρει ότι δεν θα μπορούσε να χαρακτηρίσει την "Δράσιν" ως αναρχική. Η επιστολή δημοσιεύτηκε στη "Σημαία" (13/11/1929) μετά από αίτημα του Δημητρακόπουλου που ήταν ο διευθυντής της "Δράσεως" (και δεν εργαζόταν πλέον στο "Θάρρος"). Η κυκλοφορία της εφημερίδας είχε αναγγελθεί με διαφήμιση ως "όργανον πάλης υπέρ των αγροτών και των λοιπών εργαζομένων τάξεων".