Στη δεκαετία του 1960 διάλεξε τη Μάνη για «πατρίδα» του και την Καρδαμύλη για να κτίσει το σπίτι του. Το σπίτι αυτό επέλεξαν με τη σύζυγό του Joan να δωρίσουν στο Μουσείο Μπενάκη, εκφράζοντας την επιθυμία να χρησιμοποιείται για τους σκοπούς του Μουσείου, να φιλοξενεί συγγραφείς και ερευνητές και να είναι πάντα ανοιχτό στο κοινό.

Σήμερα Σάββατο ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Προκόπης Παυλόπουλος θα εγκαινιάσει επίσημα την Οικία Leigh Fermor στην Καρδαμύλη, παρουσία και του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Το σπίτι θα λειτουργήσει ως χώρος φιλοξενίας σημαντικών προσωπικοτήτων των γραμμάτων και των τεχνών, καθώς και ως κέντρο εκπαιδευτικού χαρακτήρα, με τη συνεργασία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της Ελλάδας και του εξωτερικού.

Αξίζει να αναφερθεί ότι η μελέτη σκοπιμότητας του κέντρου πραγματοποιήθηκε αρχικά χάρη στη γενναιόδωρη υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), ενώ στη συνέχεια ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση της Οικίας Leigh Fermor και αποκτήθηκε ο απαραίτητος εξοπλισμός της.

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Χθες η Οικία Patrick & Joan Leigh Fermor άνοιξε τις πόρτες της στους δημοσιογράφους. Εκ μέρους του Μουσείου Μπενάκη η πρόεδρος της Διοικητικής Επιτροπής Ειρήνη Γερουλάνου μίλησε σε συνέντευξη Τύπου για την ιδιαίτερη αρχιτεκτονική μορφή του σπιτιού και την αίγλη την οποία προσέδωσε στο χώρο η προσωπικότητα του συγγραφέα, σε συνδυασμό με τη μεγάλη δωρεά του Ιδρύματος Νιάρχου, την εποπτεία του Μουσείου Μπενάκη και τη συνεργασία των σημαντικότατων συνεργαζόμενων Πανεπιστημίων, που -όπως είπε- αποτελούν εγγύηση για τη δημιουργία ενός ξεχωριστού κέντρου που θα κατακτήσει άμεσα μία υψηλή θέση ανάμεσα στα πολλά ανάλογα κέντρα της Ευρώπης και της Αμερικής.

Το Μουσείο απέκτησε την πλήρη κυριότητα του ακινήτου το φθινόπωρο του 2011, μετά τον θάνατο του δωρητή. Μαζί με το σπίτι, και με απόφαση των εκτελεστών της διαθήκης, περιήλθαν στο Μουσείο Μπενάκη η πλειοψηφία των βιβλίων και των αντικειμένων του σπιτιού καθώς και ορισμένα από τα έργα τέχνης που το κοσμούσαν.

ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ

Σύμφωνα με τους όρους της δωρεάς, η λειτουργία της Οικίας Leigh Fermor θα περιλαμβάνει φιλοξενίες εργασίας (fellowships), τιμητικές φιλοξενίες σημαντικών προσωπικοτήτων από τον χώρο των γραμμάτων, των τεχνών και των επιστημών, τη διοργάνωση δραστηριοτήτων ανώτατου εκπαιδευτικού χαρακτήρα, σε συνεργασία με πανεπιστήμια και εκπαιδευτικά ιδρύματα της Ελλάδας και του εξωτερικού, κύκλους συμποσίων με γενικό τίτλο “The Patick Leigh Fermor Papers”, εκδηλώσεις εκπαιδευτικού και πολιτιστικού χαρακτήρα για το ευρύ κοινό, ημέρες γιορτής για τους κατοίκους της Καρδαμύλης και προγραμματισμένες ξεναγήσεις όλο τον χρόνο.

ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΔΩΡΕΑΣ

H σχέση του Patrick Leigh Fermor με το Μουσείο Μπενάκη μετράει πολλά χρόνια. Τον συνέδεε φιλία με τον ιδρυτή του, Αντώνη Μπενάκη -ο οποίος, για κάποιο διάστημα, του είχε προσφέρει έναν χώρο στο Μουσείο για να γράφει-, καθώς και με την κόρη του Ειρήνη Καλλιγά, από τα χρόνια του πολέμου. Αργότερα, συνδέθηκε και με τον αείμνηστο διευθυντή του Μουσείου, Αγγελο Δεληβορριά. Στις 2 Αυγούστου του 1996, ο Patrick και η Joan Leigh Fermor δώρισαν εν ζωή στο Μουσείο Μπενάκη το σπίτι τους στην Καρδαμύλη, ώστε να μεταβιβαστεί στο Μουσείο μετά το θάνατό τους. Η επιλογή της δωρεάς του ακινήτου στο Μουσείο Μπενάκη προτάθηκε και υποστηρίχθηκε από τον πολύ στενό αγαπημένο τους φίλο και μεταφραστή του βιβλίου "Μάνη", τον πρώην πρωθυπουργό Τζαννή Τζαννετάκη. Οι Leigh Fermor όρισαν στη σύμβαση δωρεάς τον Τζαννή Τζαννετάκη και τον δικηγόρο τους Αντώνη Μασουρίδη ως επιβλέποντες για την καλή εκτέλεση των επιθυμιών του. Σήμερα στη θέση του Τζαννή Τζαννετάκη είναι τα δύο του παιδιά, η Τόνια και ο Πέτρος.

ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ

Μετά τη θετική ανταπόκριση του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ) -το οποίο εκπροσωπήθηκε χθες από την Αννα-Μαρία Κοσμόγλου- και την απόφασή του να αναλάβει εξ ολοκλήρου τη δαπάνη των εργασιών επισκευής και του νέου εξοπλισμού, ξεκίνησε τον Μάιο του 2017 η μεταφορά του περιεχομένου του σπιτιού στην Αθήνα. Το προσωπικό της Βιβλιοθήκης του Μουσείου εργάστηκε εντατικά για τη λεπτομερή καταγραφή των περίπου 6.000 τόμων, τα οποία εντάχθηκαν στις ειδικές συλλογές της Βιβλιοθήκης ως Συλλογή Leigh Fermor, ενώ παράλληλα έγινε ο διαχωρισμός των βιβλίων που επέστρεψαν στο σπίτι. Η καταγραφή των βιβλίων της Οικίας Leigh Fermor πραγματοποιήθηκε με την οικονομική στήριξη των Φίλων του Μουσείου Μπενάκη.

Παράλληλα, το Τμήμα Συντήρησης του Μουσείου Μπενάκη ανέλαβε την αποκατάσταση και συντήρηση του μεγαλύτερου μέρους των επίπλων, των φωτιστικών και άλλων αντικειμένων της Οικίας. Σκοπός του Μουσείου, είπε σχετικά με αυτό στη συνέντευξη ο Βασίλης Πασχάλης, ήταν εξαρχής να διατηρηθεί η ατμόσφαιρα των εσωτερικών χώρων και να επανατοποθετηθούν πολλά από τα έπιπλα στην αρχική τους θέση.

Επίσης, πολλά από τα ζωγραφικά έργα επανατοποθετήθηκαν στην Οικία, ενώ τα σημαντικά έργα τέχνης αντικαταστάθηκαν από αντίγραφα.

Λίγο μετά τον θάνατο του δωρητή, ο Αγγελος Δεληβορριάς παρήγγειλε στον γλύπτη Πραξιτέλη Τζανουλίνο μια χάλκινη προτομή του Patrick Leigh Fermor η οποία πρόσφατα τοποθετήθηκε στον κήπο του σπιτιού.

Η ΟΜΑΔΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΕΠΙΣΚΕΥΗΣ

Η ομάδα που επιλέχθηκε για τις εργασίες επισκευής ήταν:

Αρχιτέκτονες: Ανδρέας Κούρκουλας και Μαρία Κοκκίνου. Ηλεκτρολόγος-μηχανολόγος: Παντελής Αργυρός. Πολιτικός Μηχανικός: Δημήτρης Πάστρας. Αρχιτέκτων τοπίου: Ελλη Παγκάλου. Ανάδοχος: Μπαλλιάν Τεχνική Α.Ε. (Επιτόπου Πολιτικός Μηχανικός: Θανάσης Μέκκας). Σύμβουλοι διαχείρισης: Εταιρεία Στάδιον Α.Ε. (Τάκης Μαστραντώνης και Εφη Δεληνικόλα).

Χθες, στην συνέντευξη Τύπου μίλησαν οι Ανδρέας Κούρκουλας, Παύλος Μπαλλιάν και Ελλη Παγκάλου, καθώς και η Olivia Stewart, στενή φίλη των Fermor και μια από τους τρεις εκτελεστές της διαθήκης τους.

ΤΟ ΑΚΙΝΗΤΟ

Το ακίνητο βρίσκεται στην περιοχή Καλαμίτσι της Καρδαμύλης στη Δυτική Μάνη και έχει συνολική επιφάνεια 9 περίπου στρέμματα. Τα πετρόκτιστα κτίσματα που περιλαμβάνει σχεδιάστηκαν από τον αρχιτέκτονα Νίκο Χατζημιχάλη, σε στενή συνεργασία με τους Leigh Fermor, και η κατασκευή τους ολοκληρώθηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1960.

Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα ακίνητα στην Ελλάδα. Η άμεση επαφή του με τη θάλασσα -μια στενή πέτρινη σκάλα οδηγεί σε μικρή σχεδόν κρυφή βοτσαλωτή παραλία- τα χαμηλά, διακριτικά, πετρόκτιστα κτίσματα και ο μεσογειακός κήπος που κατεβαίνει ως το νερό, αποτελούν ιδανικό περιβάλλον για συγκέντρωση και δημιουργία. Το ακίνητο περιλαμβάνει μια κύρια κατοικία, ένα κτίσμα που χρησιμοποιούσε ο Leigh Fermor για γραφείο, μια βοηθητική κατοικία και ένα επιπλέον βοηθητικό κτίσμα, που χρησιμοποιούσαν ως ορνιθώνα.

Με ελάχιστες οικοδομικές παρεμβάσεις και χωρίς να αλλοιωθεί καθόλου η μορφή των κτηρίων και η φυσιογνωμία των εσωτερικών χώρων, δημιουργήθηκαν πέντε αυτόνομοι χώροι διαμονής, ο κάθε ένας με υπνοδωμάτιο, χώρο εργασίας και λουτρό. Οι τρεις βρίσκονται στην κεντρική Οικία, ένας στο γραφείο και ένας στη βοηθητική κατοικία. Οι κοινόχρηστοι χώροι θα χρησιμοποιούνται ως χώροι χαλάρωσης και διαλόγου.

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Από τον Ιούλιο του 2019 η Οικία Leigh Fermor άνοιξε ξανά στο κοινό, με ξεναγήσεις και οργανωμένες επισκέψεις κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο, στις 11 π.μ. Είναι απαραίτητη η προσυνεννόηση στην διεύθυνση leighfermorhouse@benaki.gr ή στο τηλέφωνο 210 3671090, από Δευτέρα έως Πέμπτη, 10 π.μ.-6 μ.μ.

Από τη δωρεά προβλέπεται επίσης η δυνατότητα ενοικίασης του ακινήτου για 90 μέρες ανά έτος. Το Μουσείο Μπενάκη επέλεξε να συνεργαστεί για το σκοπό αυτό με την εταιρεία Aria Hotels.