Το γεγονός αντικατοπτρίζεται και στον τίτλο του έργου, καθώς τη συγκεκριμένη περίοδο τα χωριά της Αλαγονίας αποκαλούνταν με το όχι τόσο εύηχο όνομα «Πισινά Χωριά» και οι κάτοικοι «Πισινοχωρίτες» (τα χωριά της Αλαγονίας ανήκαν τότε διοικητικά στην περιφέρεια του Μυστρά, ευρισκόμενα όπισθέν του).
Ο συγγραφέας γεννήθηκε στις Πηγές το 1952 και μεγάλωσε στην Αρτεμισία. Κατόπιν επιτυχών εξετάσεων, εισήχθη στην Πολεμική Αεροπορία, από την οποία αποστρατεύτηκε ως σμήναρχος (ΤΥΕ) το 2004. Έκτοτε ασχολήθηκε με τη συγκέντρωση και ανάλυση αρχειακού υλικού από διάφορες πηγές και τη συγγραφή ιστορικών έργων.
Ο πρώτος τόμος εκδόθηκε το 2018 και αποτελεί το προοίμιο των δύο τόμων που ακολουθούν. Περιγράφει τη διαδρομή των χωριών της Αλαγονίας ανά τους αιώνες από την αρχαιότητα μέχρι την εποχή του Καποδίστρια. Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην περίοδο της επανάστασης του 1821, ενώ καταγράφει έναν μικρό αριθμό αριστείων ανδρείας που κατασχέθηκαν για διάφορους λόγους από Αλαγόνιους αγωνιστές.
Ο δεύτερος τόμος εκδόθηκε το 2020 και αφορά τους αγωνιστές του 1821 που προέρχονται από τα χωριά Κουτσαβά Καρβέλι (σημ. Καρβέλι), Κουτσαβά Λαδά (σημ. Λαδά) και Τσερνίτσα (σημ. Αρτεμισία). Με αλφαβητική σειρά καταγράφει το σύνολο των αγωνιστών που κατάφερε να συγκεντρώσει από διάφορες (πρωτότυπες ως επί το πλείστον) πηγές, με μικρό βιογραφικό του καθενός, καθώς και έγγραφα που αποδεικνύουν τη συμμετοχή τους στον Αγώνα.
Ομοίως στον νεοεκδοθέντα τρίτο τόμο ο συγγραφέας ασχολείται με τους αγωνιστές των άλλων τριών χωριών της Αλαγονίας, ήτοι της Σίτσοβας (σημ. Αλαγονίας), της Μικρής Αναστάσοβας (σημ. Πηγές) και της Μεγάλης Αναστάσοβας (σημ. Νέδουσας).
Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να διέθεσε πολύ χρόνο έτσι ώστε να συγκεντρώσει το υλικό του, να το ταξινομήσει και να το καταγράψει ηλεκτρονικά, ενώ ο τρόπος έκδοσης που επέλεξε (αυτοέκδοση) είναι οπωσδήποτε κοστοβόρος, σε μια εποχή μάλιστα δύσκολη για τα οικονομικά του καθενός.
Ως προς το περιεχόμενο, μια ενδελεχής μελέτη του έργου κ. Λάζαρου, αποδεικνύει πως και οι τρεις τόμοι χαρακτηρίζονται από μία επιμονή του στη λεπτομέρεια και την ιστορική ακρίβεια, γεγονός σπάνιο για μη ειδικό. Αυτή ακριβώς η επιμονή του είναι που καθιστά το έργο μοναδικό και ανεπανάληπτο, καθώς είναι εξαιρετικά δύσκολο για έναν επαγγελματία ιστορικό να εντρυφήσει με αυτόν τον τρόπο και να διαθέσει τόσο πολύ χρόνο για να μελετήσει αρχειακό υλικό αυτού του μεγέθους.
Υπ’ αυτή την έννοια, είμαστε τυχεροί που μερίμνησε για τους νυν και τους μεταγενέστερους ιστορικούς και φιλίστορες ο συγγραφέας κ. Λάζαρος και θεωρώ αυτονόητη υποχρέωση κάθε Αλαγόνιου να σπεύσει να προμηθευτεί τουλάχιστον τον τόμο που αφορά το χωριό του, καθώς θα συναντήσει οπωσδήποτε κάποιον από τους προγόνους του στις σελίδες τουλάχιστον ενός από τους τρεις τόμους. Το ίδιο θα έπραττα και εάν ενδιαφερόμουν για την ιστορία του 1821 και των αγωνιστών που έλαβαν μέρος τον Αγώνα.
Θα περιμένω με ενδιαφέρον και το επόμενο ιστορικό πόνημα του κ. Λάζαρου το οποίο είμαι βέβαιος ότι θα αναδεικνύει μια ακόμη κρυμμένη πτυχή της τοπικής ιστορίας.
Μάριος Αθανασόπουλος
μέλος ΕΔΙΠ στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου. Διδάσκει βυζαντινή και νεότερη ελληνική ιστορία.
