Περισσότερη επιστήμη σημαίνει λοιπόν περισσότερη κριτική σκέψη - που με τη σειρά της σημαίνει προστασία από λαϊκισμούς και ψεύτικες δοξασίες, απελευθέρωση από δεισιδαιμονίες και προλήψεις. Δηλαδή, καλύτερη ζωή». Γι' αυτό, «η επιστήμη πρέπει να μπει ενεργά στη ζωή μας με έναν απλό εκλαϊκευμένο τρόπο, χωρίς να χάσει τίποτε από την ουσία και το μέγεθός της. Να γίνει δημοφιλής». 

Αυτά τονίζει μεταξύ άλλων, μιλώντας στην «Ε», η Μεσσήνια βιολόγος-δημοσιογράφος Βάσω Μιχοπούλου που την ερχόμενη Τετάρτη θα βρίσκεται στην Καλαμάτα για να παρουσιάσει το βιβλίο της «Τα φωτεινά μυαλά δεν έχουν πατρίδα», το οποίο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Παρισιάνου. Σε αυτό, διηγείται 40 αληθινές ανθρώπινες ιστορίες κορυφαίων Ελλήνων και ξένων επιστημόνων που διαμορφώνουν τη σύγχρονη επιστημονική πραγματικότητα παγκοσμίως. Δύο εξ αυτών θα είναι μάλιστα μαζί της στην προσεχή εκδήλωση, η οποία, σύμφωνα με τη συγγραφέα, φιλοδοξεί να δώσει στο κοινό έμπνευση, θάρρος και ελπίδα...

Η Βάσω Μιχοπούλου στο CERN

- Οι επιστήμονες δεν ενδιαφέρονται συχνά για τους δημοσιογράφους και οι δημοσιογράφοι δεν ενδιαφέρονται συχνά για τους επιστήμονες. Εσείς στέκεστε ανάμεσα σε δυο κόσμους. Πώς θα γεφυρωθεί κάποτε το χάσμα τους;

«Νομίζω πως οι επιστήμονες ενδιαφέρονται για τους δημοσιογράφους, αλλά μόνο για εκείνους που μπορούν να κατανοήσουν την έρευνά τους και να την αποδώσουν δημόσια με τον σωστό τρόπο. Οι επιστήμονες φοβούνται την έκθεση, πρώτα στο δικό τους περιβάλλον και κατόπιν στην κοινωνία. Πρέπει λοιπόν να τους πείσεις ότι μπορείς να το κάνεις σωστά, για να κερδίσεις την εμπιστοσύνη τους. Και αυτή η σχέση οικοδομείται σιγά σιγά με το χρόνο - αλλά αν χτιστεί σωστά, παραμένει στέρεη για χρόνια και εξελίσσεται προς το καλύτερο.

Θα ανατρέξω σε έναν πολυβραβευμένο δημοσιογράφο Επιστήμης της βρετανικής εφημερίδας "Guardian", στον Tim Radford, ο οποίος κατά τη διάρκεια ενός συνέδριου που παρακολούθησα απέδωσε την “προβληματική” σχέση μεταξύ δημοσιογράφων και επιστημόνων στη νωθρή σκέψη και τη φτωχή φαντασία που έχει γίνει ο κοινός παρονομαστής μιας λαϊκής δημοσιογραφίας. Νομίζω ότι εκεί ακριβώς βρίσκεται και το "κλειδί" βελτίωσης αυτής της σχέσης. Αν καταφέρουν οι δημοσιογράφοι να το αποφύγουν αυτό -που δυστυχώς στις μέρες μας γιγαντώνεται- τότε θα έχει γίνει ένα βήμα προς τη γεφύρωση του χάσματος». 

Με τη Φαμπιόλα Τζιανότι, φυσικό, γενική διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Πυρηνικών Ερευνών (CERN)

- Η επιστήμη, βέβαια, δεν είναι και ο πιο εύκολα προσπελάσιμος χώρος για τους μη ειδήμονες...

«Ναι, ένα σημαντικό πρόβλημα είναι ο βαθμός δυσκολίας που έχει η επιστήμη, καθώς χρειάζεται μια εξειδικευμένη γνώση για να την κατανοήσεις. Αυτή η γνώση, δυστυχώς, σε μεγάλη μερίδα δημοσιογράφων δεν υπάρχει - και αυτό εγκυμονεί τον κίνδυνο της υπεραπλούστευσής της προς λάθος κατεύθυνση. Σε ό,τι αφορά τη χώρα μας, αφενός είναι λίγοι οι δημοσιογράφοι που διαθέτουν επιστημονικό υπόβαθρο και μπορούν να κατανοούν την επιστήμη, ώστε να τη συστήνουν στο κοινό - και αφετέρου η οικονομική κρίση έχει μονοπωλήσει τόσο πολύ την ειδησεογραφία, που δεν αφήνει χώρο σε άλλες ειδήσεις. Ενίοτε, καταβάλλονται προσπάθειες από κάποιους δημοσιογράφους να παρουσιάσουν απλά το περιεχόμενο κάποιων επιστημονικών δελτίων Τύπου ή να μεταφράσουν ξένα άρθρα στα ελληνικά, αλλά αυτό, κατά τη γνώμη μου, δεν αρκεί και είναι λάθος. Ο κόσμος δεν ενδιαφέρεται για περιεχόμενα. Θέλει κάτι ελκυστικό, να του τραβήξει την προσοχή. Πρέπει εμείς να κάνουμε την επιστήμη ελκυστική. Να πούμε στο κοινό τον τρόπο με τον οποίο διαχρονικά η επιστήμη έχει διαμορφώσει την πραγματικότητά του. 

Κι εδώ έρχεται η δημοσιογραφία Επιστήμης, που είναι η αφήγηση μιας ιστορίας, ένα “storytelling”. Αυτό πρέπει να κάνει ένας δημοσιογράφος Επιστήμης: να αφηγηθεί μια επιστημονική ιστορία με τρόπο που να τραβήξει την προσοχή του αποδέκτη σε κάτι που δεν περίμενε ποτέ ότι θα διαβάσει ή θα δει, ή ακόμη δε φανταζόταν καν ότι μπορεί να συμβαίνει. Αυτό κάνω κι εγώ μέσα σε αυτό το βιβλίο μου: Αφηγούμαι ανθρώπινες ιστορίες μέσα στα ερευνητικά εργαστήρια.

Η επιστήμη πρέπει να μπει ενεργά στη ζωή μας με έναν απλό εκλαϊκευμένο τρόπο, χωρίς να χάσει τίποτε από την ουσία και το μέγεθός της. Να γίνει δημοφιλής. Και πιστεύω πως οι καταλληλότεροι "κοινωνοί" είμαστε εμείς, οι δημοσιογράφοι, γιατί, σε σύγκριση με το κοινό, εμείς έχουμε κερδίσει την πρόσβαση στο "αποκλειστικό" περιβάλλον της. Το κοινό μπορεί να εκπαιδευτεί, και τα ΜΜΕ φέρουν την ευθύνη για αυτό». 

Με τον Σταμάτη Κριμιζή, ακαδημαϊκό, καθηγητή Αστροφυσικής, ο οποίος προλογίζει και το βιβλίο

- Αποτελεί η γλώσσα ένα εμπόδιο στην επαφή του κοινού με το συναρπαστικό σύμπαν της επιστήμης; Ποια είναι η κυρίαρχη τάση ως προς το βαθμό εκλαΐκευσης των επιστημονικών θεμάτων;

«Για μένα εκλαΐκευση είναι η προσεκτική "μετάφραση" της επιστημονικής πληροφορίας στη γλώσσα που καταλαβαίνει ο απλός αποδέκτης. Για παράδειγμα η γλώσσα στο βιβλίο μου -το οποίο προλογίζει ο ακαδημαϊκός Σταμάτης Κριμιζής- είναι απλή και κατανοητή, δεν περιέχει επιστημονικούς όρους. Η έκδοση απευθύνεται σε μη εξειδικευμένο κοινό, περιέχει άφθονο έγχρωμο φωτογραφικό υλικό και μπορεί να διαβαστεί από άτομα όλων των ηλικιών. Είναι αυτό που λέμε "φιλική προς τον χρήστη".

Γενικότερα τώρα, για τους περισσότερους ανθρώπους η επιστημονική πραγματικότητα είναι ό,τι διαβάζουν στον Τύπο. Κατανοούν την επιστήμη λιγότερο μέσα από την άμεση εμπειρία τους ή την προγενέστερη εκπαίδευση που έχουν λάβει, και πολύ περισσότερο μέσα από το φίλτρο της δημοσιογραφικής γλώσσας και του τρόπου αναπαράστασης των πραγμάτων. Τα ΜΜΕ είναι η μόνη επαφή με ό,τι συμβαίνει στα ιλιγγιωδώς μεταβαλλόμενα επιστημονικά πεδία - και αποτελούν την κυριότερη πηγή πληροφόρησης, για τις επιπτώσεις αυτών των αλλαγών στη ζωή μας. Γι' αυτό και η έρευνα υπό το πρίσμα της Ιστορίας της Επιστήμης και της Τεχνολογίας έχει αναδείξει μια δυναμική σχέση ανάμεσα στον δημοσιογραφικό και τον επιστημονικό λόγο. 

Προσέξτε όμως: Οπως λέει και ο εκλεκτός συνάδελφος Σπύρος Μανουσέλης, εδώ υπάρχει ανάγκη να υπερβούμε τα επικοινωνιακά αδιέξοδα και τον νέο γνωστικό σκοταδισμό που δημιουργεί η παραπλανητική εκλαΐκευση - και να επενδύσουμε, όχι τόσο στη διάχυση της επιστημονικής πληροφορίας, όσο στην ευρύτερη δυνατή διάδοση του επιστημονικού τρόπου σκέψης. Ο,τι διαφοροποιεί την "εκλαΐκευση" των επιστημονικών ιδεών από τη "διάδοση" του επιστημονικού πολιτισμού, δεν είναι μόνο το τι επιλέγουμε να γνωστοποιήσουμε, αλλά και το πώς το παρουσιάζουμε. Αυτό επιχειρείται σήμερα με πολλούς μοντέρνους τρόπους. Οχι μόνο μέσω των ΜΜΕ, αλλά και μέσα από φεστιβάλ Επιστήμης ή θέατρο Επιστήμης ή ακόμη και με μουσικά συγκροτήματα που αφηγούνται επιστημονικές ιστορίες με μουσική υπόκρουση... Αυτό κάνουν σήμερα οι δημοσιογράφοι Επιστήμης παγκοσμίως».

Με το Χρήστο Ζερεφό, ακαδημαϊκός, καθηγητή Φυσικής της Ατμόσφαιρας

- Μια εντονότερη παρουσία του επιστημονικού λόγου στην καθημερινότητά μας θα μπορούσε να μειώσει τους... «ψεκασμούς» και τη συνωμοσιολογία;

«Καταρχήν να ξεκαθαρίσουμε και με αυτή την ευκαιρία ότι, σύμφωνα με όσα λέει και τεκμηριώνει ένα από τα "φωτεινά μυαλά" του βιβλίου μου, ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός (καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας), σε καμία περίπτωση δεν μας ψεκάζουν! (γελάει) 

Η αλήθεια είναι ότι ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο επιστήμη, αλλά πολλοί από μας δεν το έχουν ακόμη καταλάβει. Η επιστήμη είναι ένα "εργαλείο". Ενας υγιής τρόπος σκέψης. Μας βοηθά να ξεχωρίσουμε το αυθαίρετο από το λογικό, το ουσιαστικό από το ανούσιο, το ψεύτικο από το αληθινό. Δυστυχώς, ακόμη ζούμε σε μια κοινωνία της προκατάληψης, ενώ θα έπρεπε να ζούμε σε μια κοινωνία της σωστής πληροφόρησης. Περισσότερη επιστήμη σημαίνει λοιπόν περισσότερη κριτική σκέψη - που με τη σειρά της σημαίνει προστασία από λαϊκισμούς και ψεύτικες δοξασίες, απελευθέρωση από δεισιδαιμονίες και προλήψεις. Δηλαδή, καλύτερη ζωή. Η επιστήμη είναι Διαφωτισμός - και όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε αυτό, τόσο πιο γρήγορα θα κάνουμε τη ζωή μας ευκολότερη και πιο ευτυχισμένη».

Με τον Στυλιανό Αντωναράκη, καθηγητή Ιατρικής Γενετικής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης

- Οι νέες τεχνολογίες και το Internet κυρίως βοηθούν ή παραπλανούν για τα τεκταινόμενα στον επιστημονικό χώρο;

«Ζούμε στην εποχή της εύκολης πρόσβασης στην πληροφορία, αλλά και του post-truth, δηλαδή της ραγδαίας διάχυσης μιας ανακριβούς είδησης, έως το σημείο που μοιάζει με αλήθεια, και μάλιστα, κάποιες φορές θεωρείται κιόλας αληθινή. Μια έρευνα στην Ελλάδα έχει δείξει ότι 17% των Ελλήνων (έναντι 30% κατά μέσο όρο των Ευρωπαίων) δηλώνουν ότι παρακολουθούν συστηματικά τις τεχνο-επιστημονικές εξελίξεις μέσω του Διαδικτύου. 

Επίσης, από ανάλυση 290 μη ειδησεογραφικών ιστοσελίδων, σε σύνολο 8.020 (δηλαδή ποσοστό 3,6%), οι οποίες προσπελάστηκαν με βάση συγκεκριμένες λέξεις-κλειδιά και με έμφαση στην εκλαΐκευση τεχνο-επιστημονικού περιεχομένου, προέκυψαν 115 ιστοσελίδες για τις Επιστήμες της Ζωής, 93 για τη Φυσική, 60 για τις Επιστήμες της Γης και 22 για τη Χημεία. Ομως, οι αναφορές στην επιστημονική μεθοδολογία... μόλις που άγγιζαν το 20,3%. Βγάλτε λοιπόν μόνοι σας τα συμπεράσματά σας. 

Θα ήθελα να ολοκληρώσω τη σκέψη μου με ένα σχόλιο, επειδή τελευταία ακούμε πολύ για ψευδοεπιστήμη: Προσωπικά, και μόνο η λέξη ψευδοεπιστήμη με ενοχλεί. Δεν υπάρχει ψεύτικη επιστήμη. Η επιστήμη μεθοδολογικά είναι "καθαρή", αγνή, αυθεντική και ακέραια. Αυτό που υπάρχει είναι μόνο ψευδείς ειδήσεις, ψευδοπολιτικές, και ψευδοπολιτικοί απατεώνες που υποδύονται τους επιστήμονες».

- Μιλώντας για «φωτεινά  μυαλά», δεν εννοείτε ακριβώς το υψηλό IQ - όχι κυρίως, τουλάχιστον. Ποιο είναι λοιπόν αυτό το φως για εσάς, και τι ελπίζετε να φωτίσει;

«Το υψηλό IQ είναι δεδομένο. Το φως είναι η γνώση της φύσης και η παιδεία. Οι μοναδικές προσωπικότητες του βιβλίου μου, εκτός της ερευνητικής τους συνεισφοράς που είναι αδιαπραγμάτευτη, μπορούν να φωτίσουν την καρδιά και τη σκέψη όλων μας - και οι  προσωπικές τους ιστορίες να γίνουν παράδειγμα προς μίμηση, ή ακόμη κι ένα ερέθισμα για να εμβαθύνουμε σε κάποια πράγματα που περιβάλλουν την πραγματικότητά μας. Και μόνο ένας άνθρωπος να επηρεαστεί διαβάζοντας το βιβλίο μου, εγώ θα είμαι πολύ ικανοποιημένη.

Γενικά αυτό που με ενοχλεί ιδιαίτερα είναι το γεγονός ότι διαθέτουμε τόσα φωτεινά μυαλά, που φωτίζουν με τη γνώση τους ολόκληρο τον κόσμο, κι εμείς εδώ δεν τα αξιοποιούμε -  πέραν του ότι τα διώχνουμε ή δημιουργούμε ένα "εχθρικό" περιβάλλον που δεν τους επιτρέπει να επιστρέψουν... Προσωπικά θεωρώ τραγικό το να υπάρχει π.χ. ένας καθηγητής Ρομπάκης, που τον συμβουλεύεται η Αμερική για θέματα Πολιτικής της Υγείας, ή ένας καθηγητής Φθενάκης, που εκτός από τη Μέρκελ η οποία διαχρονικά του έχει εμπιστευτεί το Γερμανικό Ινστιτούτο Οικογενειακής Ερευνας, Οικογενειακού Δικαίου και Οικογενειακής Πολιτικής, τον συμβουλεύεται ολόκληρη η υφήλιος, και να μην τους δίνει σημασία η Ελλάδα! Πείτε μου εσείς τώρα: Ποιος παραμένει έτσι στο σκοτάδι;».

Με τον Τζόζεφ Κάφλιν, καθηγητή Στρατηγικού Σχεδιασμού, Διοίκησης και Δημόσιας Πολιτικής στο Μ.Ι.Τ. της Μασαχουσέτης

- Μπορεί τα φωτεινά μυαλά να μην έχουν πατρίδα, αλλά η πατριδοκαπηλία κι ο εθνολαϊκισμός δίνουν και παίρνουν. Ποια είναι για εσάς τα όρια ενός υγιούς πατριωτισμού; 

«Λέγοντας πως τα φωτεινά μυαλά δεν έχουν πατρίδα εννοώ φυσικά πως ανήκουν σε όλο τον κόσμο. Πως έχουν έναν οικουμενικό χαρακτήρα, όπως εξάλλου και η ίδια η επιστήμη. Δεν αναφέρομαι στη γενέτειρά τους, την πατρίδα τους. Σαφώς έχουν μια πατρίδα, έχουν ρίζες, και όπως θα δείτε οι περισσότεροι από τους πρωταγωνιστές αυτού του βιβλίου είναι διακεκριμένοι Ελληνες επιστήμονες, που ζουν εντός και εκτός των "τειχών" και που λατρεύουν τον τόπο τους. Οσον αφορά τώρα τον πατριωτισμό, θα δανειστώ τη ρήση του μεγάλου Σαρλ Ντε Γκολ: "Πατριωτισμός είναι όταν βάζεις πάνω απ' όλα την αγάπη για τη χώρα σου. Εθνικισμός είναι όταν βάζεις πάνω απ' όλα το μίσος για τις άλλες". 

Στη χώρα μας τελευταία αναδύεται ένα είδος πατριωτισμού που είναι ταυτόχρονα επιθετικός και αμυντικός. Ως επιθετικός, κατ’ ανάγκη περιορίζεται σε νοσταλγικές αναμνήσεις και προσκολλάται σε μια ρητορική ελληνικότητα. Ως αμυντικός, υψώνει τείχη σε οτιδήποτε βλέπει ως απειλή της ακεραιότητας και της ιδιαιτερότητάς του - και θωρακίζεται απέναντι σε καθετί καινούργιο και πρωτοποριακό, με κίνδυνο τελικά να απομονωθεί πνευματικά, ιδεολογικά ή πολιτισμικά. 

Νομίζω ότι το πρόβλημα βρίσκεται στη δαιμονοποίηση του άλλου, του ξένου, του διαφορετικού. Οταν ο άλλος θεωρείται και αντιμετωπίζεται ως διαρκής απειλή και όταν το έθνος απολυτοποιείται ως αξία, διαγράφοντας τις ανθρωπιστικές αξίες, τότε εκμηδενίζεται ο άνθρωπος ως πρόσωπο και καταργείται η ελευθερία του. Και σίγουρα, αυτό σε καμία περίπτωση δεν είναι υγιής πατριωτισμός».

- Για ποιο λόγο θα προσκαλούσατε το κοινό στην εκδήλωση της Τετάρτης στην Καλαμάτα; Τι ενδιαφέροντα θα παρακολουθήσει;

 «Και μόνο για να γνωρίσει από κοντά 2 από τα 40 "φωτεινά μυαλά" που περιέχονται στο βιβλίο μου, αξίζει τον κόπο να έρθουν! Αναφέρομαι στους διακεκριμένους καθηγητές Νικόλαο Ρομπάκη και Πέτρο Θέμελη. Ο πρώτος, ο καθηγητής Ρομπάκης, έχει αφιερώσει τη ζωή του στην έρευνα για τις νευροεκφυλιστικές νόσους και κυρίως για την άνοια τύπου Αλτσχάιμερ, κι έρχεται στην Καλαμάτα ειδικά για το βιβλίο. Για όσους δεν γνωρίζουν, ο καθηγητής μέχρι πρότινος συμβούλευε τον τ. Πρόεδρο Ομπάμα, καθώς συγκαταλέγεται ανάμεσα στους εμπειρογνώμονες του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ για τον καθορισμό της ερευνητικής του πολιτικής. Ο δεύτερος ίσως είναι πιο οικείος στους πολίτες της Μεσσηνίας, καθώς αποτελεί τον "σκαπανέα" της αρχαίας Μεσσήνης που ανέσυρε όλους αυτούς τους θησαυρούς από τα σπλάχνα της μεσσηνιακής γης στη σύγχρονη επιφάνεια. 

Επιπλέον, όσοι έρθουν στην εκδήλωση θα ακούσουν από όλους τους ομιλητές, που είναι ξεχωριστοί στο χώρο τους, πράγματα που θα τους δώσουν ελπίδα και θάρρος. Αυτό το βιβλίο προσφέρει άλλωστε ένα συναρπαστικό ταξίδι, δίνει μηνύματα και κυρίως προβάλλει  σύγχρονα υγιή πρότυπα, που τόσο τα έχουμε ανάγκη στη σημερινή περίοδο, πρωτίστως ηθικής και αξιακής κρίσης και κατόπιν οικονομικής. Οι άνθρωποι είναι απογοητευμένοι, απελπισμένοι, εγκλωβισμένοι στη μετριοκρατία και στην προβολή αναλώσιμων και συνήθως ευτελών ειδώλων. Εχουν ανάγκη να πιστέψουν και να ακολουθήσουν κάτι αληθινό. Η επιστήμη είναι αληθινή. Αν το είχαμε φροντίσει νωρίτερα, θα είχαμε αποφύγει τα φαινόμενα "τύπου Σώρρα". Και επειδή μιλήσαμε πριν για πατριωτισμό, να αναφέρουμε ότι όλοι οι ομιλητές ή έχουν ρίζες από τη Μεσσηνία -κι εγώ φυσικά ανάμεσά τους- ή απλά διατηρούν μια σχέση ζωής μαζί της. Αρα πρέπει όλοι οι Μεσσήνιοι να τους υποστηρίξουν! (γελάει)

* Ματζάκος, Π., Κουλαϊδής, Β., Δηµόπουλος, Κ. (2011). Τα χαρακτηριστικά των ιστοχώρων φυσικο-επιστήμης. Θέματα Επιστημών και Τεχνολογίας στην Εκπαίδευση, 41(1-3), 165-176 

Η ΒΙΒΛΙΟΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

• Η παρουσίαση του βιβλίου «Τα φωτεινά μυαλά δεν έχουν πατρίδα» θα γίνει την Τετάρτη 5 Απριλίου στις 6.30 μ.μ. στο ξενοδοχείο «Rex» της Καλαμάτας. Εκτός από τη συγγραφέα Βάσω Μιχοπούλου, θα μιλήσει ο διεθνώς αναγνωρισμένος Μεσσήνιος καθηγητής Νευροεπιστημών και Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο «Mount Sinai» της Νέας Υόρκης, Νικόλαος Ρομπάκης, καθώς και ο ομότιμος καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας Πέτρος Θέμελης. Το πάνελ συμπληρώνει ο καρδιολόγος Μανώλης Μάκαρης, ενώ τον συντονισμό της συζήτησης έχει αναλάβει ο επίσης Μεσσήνιος στην καταγωγή δημοσιογράφος Βασίλης Βασιλόπουλος, σύμβουλος συστημάτων ποιότητας στα ΜΜΕ.

• Η Βάσω Μιχοπούλου σπούδασε Βιολογία στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στις Πολιτικές Επιστήμες και Διεθνείς Σχέσεις στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου. Ταυτόχρονα έχει μετεκπαιδευτεί στη Δημοσιογραφία της Επιστήμης και είναι δημοσιογράφος σε εφημερίδες, περιοδικά, ιστοσελίδες και τηλεόραση. Εχει εργαστεί στην ΕΡΤ κι έχει συνεργαστεί κατά καιρούς και με άλλους τηλεοπτικούς σταθμούς. Αρθρογραφεί στον ελληνικό και ξένο Τύπο κι έχει στο ενεργητικό της αρκετές αποκλειστικές συνεντεύξεις στην Ελλάδα.

Ασχολείται με την επικοινωνία της Επιστήμης και έχει συνεργαστεί με αρκετά ελληνικά πανεπιστημιακά τμήματα στον τομέα της προώθησης της επιστημονικής πληροφορίας στον Τύπο. Επίσης συμμετέχει στη διοργάνωση επιστημονικών συνεδρίων, ημερίδων, φεστιβάλ κ.λπ. - όπως το Athens Science Festival (www.athens-science-festival.gr) που πραγματοποιείται αυτές τις μέρες (29/3 - 2/4/2017) στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. 

Είναι μέλος της Πανελλήνιας Eνωσης Βιοεπιστημόνων (ΠΕΒ), τακτικό μέλος της EΣΗΕΑ, αλλά και η μοναδική Eλληνίδα δημοσιογράφος που είναι επίσημο μέλος της International Science Writers Association, καθώς και πολλών διεθνών δημοσιογραφικών ενώσεων.