Ο τόπος μας την ενέπνευσε, οι δάσκαλοί της τη μύησαν στη φιλοσοφία της κίνησης, και γι' αυτό ποτέ δεν τους ξεχνά και διαρκώς επιστρέφει στη μεσσηνιακή πρωτεύουσα το καλοκαίρι, για να βλέπει το Φεστιβάλ Χορού. Ο δρόμος της ως το σήμερα, για να φτάσει να εργαστεί ως επαγγελματίας χορεύτρια, ήταν περίπλοκος και κουραστικός, αλλά όπως η ίδια λέει: “Βασικός στόχος ζωής είναι να μπορώ να διανύω απόσταση, άλλοτε περπατώντας, άλλοτε παραπατώντας, πετώντας και πέφτοντας και πάλι περπατώντας και χορεύοντας”.

- Αθλητισμός, χορός... Ανέκαθεν ήσουν ένα παιδί που ήθελε να δουλέψει με το σώμα του; 

Ανέκαθεν ήμουν ένα παιδί υπερκινητικό. Δυσκολευόμουν με τις λέξεις και τις καρέκλες. Ιδιαιτέρως με τις λέξεις που προϋπέθεταν για την εμπέδωσή τους μια μακράς διάρκειας παραμονή σε καρέκλες. Στην καλύτερη περίπτωση, καρέκλες κουνιστές ή με ροδάκια. Στη χειρότερη, ακίνητες - σχολικές. Τις περισσότερες φορές δεν με χωρούσε ο τόπος, πόσο μάλλον μια καρέκλα. Επιλέγοντας το χώρο της τέχνης ήξερα… Και αν δεν ήξερα, ήξεραν οι τόσοι γνωστικοί γύρω μου και με προετοίμασαν για τα χειρότερα.

Ηξερα λοιπόν ότι με αυτή μου την επιλογή απέκλεια κάποιες μορφές σιγουριάς και σταθερότητας στη ζωή μου. Είναι μια συνειδητή επιλογή και στέκομαι πίσω, εμπρός και κυρίως πλάι της. Αλλωστε βασικός στόχος ζωής είναι να μπορώ να διανύω απόσταση, άλλοτε περπατώντας, άλλοτε παραπατώντας, πετώντας και πέφτοντας και πάλι περπατώντας και χορεύοντας. Απόσταση, ξέροντας ότι σεβάστηκα την Ευτυχία και τις επιλογές της. Εχω την τύχη να είμαι «η κόρη του γιου του άνεμου» (ο πατέρας μου συνήθιζε να το λέει). Τον έκανα περήφανο όταν στην ερώτηση «Πότε θα γυρίσεις;» απαντούσα «Με τη δύση του ηλίου».

Εχω την τύχη να έχω μητέρα καλλιτέχνη, η οποία αποτέλεσε πρότυπο ζωής. Ο ασυμβίβαστος χαρακτήρας της και η ανεξάντλητη ανάγκη της για καλλιτεχνική έκφραση με παρακίνησε. Τη θυμάμαι να μου λέει: «Αν θέλεις κάτι, να το θες δυνατά, με όλη σου την ψυχή. Το σύμπαν θα σ'το δώσει στα χέρια. Να είσαι έτοιμη όταν η τύχη σε φέρει αντιμέτωπη με τη στιγμή που περίμενες. Να έχεις όλα τα εφόδια για να αρπάξεις αυτή τη στιγμή». Αν για κάτι είμαι τυχερή, αυτό είναι οι γονείς μου. Η ανιδιοτελής αγάπη και υποστήριξή τους ακόμα και τώρα με συγκλονίζουν.

- Από το Τμήμα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού έφτασες -με αφορμή την πτυχιακή σου εργασία- να ασχοληθείς με το χορό, που τόσο αγαπούσες από μικρή. Ποιο μήνυμα θα ήθελες να περάσεις στους νέους που δεν καταφέρνουν να πετύχουν το στόχο τους με την πρώτη; 

Κάποτε είχα έναν εφιάλτη, ότι ήμουν σε ένα σχολείο γεμάτο παιδιά - μικρούς ανθρώπους που με κοιτούσαν στα χείλη. Ο δάσκαλος με είχε καλέσει στην τάξη για να δώσω το παράδειγμά μου στους μικρούς ολοκληρωμένους ανθρώπους απέναντι μου. Τίποτα δεν είχα να πω, και το είπα δυνατά. Μόνο τα χέρια μου πρόταξα και τους έδειξα τις παλάμες μου. Η κενότητα μέσα μου έτοιμη να γεμίσει με την ύπαρξή τους. Το τώρα μου δεν το θεωρώ επιτυχία. Η μόνη επιτυχία που ίσως μπορώ να διακρίνω είναι ότι κατάφερα να ακολουθήσω κάποια από τα «θέλω» μου. Δεν υπήρχαν δρόμοι ανοιχτοί. Με θράσος και προσπάθεια τους άνοιγα. Υπήρχαν βράδια που επέστρεφα σπίτι και δυσκολευόμουν να ανέβω τις σκάλες. Το σώμα μου αντιδρούσε σαν να είχε βανδαλιστεί. Σώμα υπερκινητικό που ακόμα και στον ύπνο του αδυνατούσε να ξεκουραστεί. Υπήρχαν πρωινά που η ψυχή βάραινε και δεν ήθελε να τη δουν έτσι χοντρή και μαύρη. Την επόμενη μέρα με λίγη μουσική μπορούσα και πάλι να μετατρέψω το συναίσθημα σε κίνηση.

Ο χορός αγγίζει τα όρια του πρωταθλητισμού με ταυτόχρονη κατάθεση ψυχής. Πάντα φοβόμουν τον χρόνο που περνάει. «Είμαι πολύ μεγάλη για να ξεκινήσω μπαλέτο. Ισως χάνω το χρόνο μου. Ισως είμαι πολύ μεγάλη για να ξεκινήσω σπουδές στο χορό μετά το πανεπιστήμιο». Αν έμαθα κάτι μέσα από αυτές τις φοβίες μου, είναι ότι η ύπαρξή μας είναι πάντα παρούσα στο παρόν μας. Ζωντανή στο «τώρα». Κι αν ο χρόνος περνάει, όλα έρχονται στην ώρα τους. Ως αθλήτρια μπορώ να πω ότι οι αποτυχίες με σχημάτισαν, με διέλυσαν και με διαμόρφωσαν πάλι σε ένα πιο προσαρμοστικό «εγώ». Σε ένα «εγώ» το οποίο αναρχικά προσαρμόζεται με φύση και περιβάλλον, και όντας κομμάτι του κόσμου θέλει να τον αλλάξει, αλλάζοντας πρώτα το δικό του «εγώ».

- Τι ρόλο έπαιξε στη χορευτική σου κουλτούρα το Διεθνές Φεστιβάλ Χορού Καλαμάτας;

Το Φεστιβάλ της Καλαμάτας, με το οποίο έχουμε την ίδια ηλικία, ήταν και θα είναι η καλοκαιρινή παρέα μου. Η πρώτη μου χορευτική οικογένεια. Ανεκτίμητης αξίας παραστάσεις στο Κάστρο δεν με καθήλωσαν, αντιθέτως με μετακίνησαν (συγκίνηση που προκάλεσε κίνηση). Υπήρξα αδιαμφισβήτητα τυχερή να μεγαλώσω πλάι του. Το να δεις μια παράσταση και να σε συγκινήσει, το να διαβάσεις ένα βιβλίο και να ταυτιστείς με έναν χαρακτήρα, το να δεις ένα έργο τέχνης και να θες να γνωρίσεις τον δημιουργό του, είναι μοναδικά συναισθήματα που σε κάνουν να νιώθεις ότι έχεις παρέα στη μοναξιά σου. Κατανοείς και επιτέλους γίνεσαι κατανοητός. Το προσωπικό γίνεται κοινό. Αλλωστε, τι πιο προσωπικό και ταυτόχρονα κοινό, από το ίδιο μας το σώμα;

«Βάλε μια μάσκα στο πρόσωπο των ανθρώπων και αυτοί θα σου φανερώσουν τον πιο αληθινό εαυτό τους» είχε γράψει ο Οσκαρ Ουάιλντ. Οντας καλλιτέχνες έχουμε τη δυνατότητα να ανακαλύψουμε την αλήθεια μέσα από την υποκριτική τη μυθοπλασία τον σουρεαλισμό. Κι όμως λεπτή η γραμμή και ισορροπία της «ερμηνείας» και της ύπαρξης. Μου αρέσει να τα μπερδεύω, να τα ανακατεύω, να παίζω με ρίσκο κάπου να χαθώ σε αυτό το καφέ-γκρι και ίσως να ξαναβρεθώ μια άλλη εγώ. Παρατηρώντας τον καλλιτέχνη, νομίζω ότι όσο καλός τεχνίτης κι αν είναι, όσο καλά και αν κατέχει την υποκριτική τέχνη, όταν βρεθεί επί σκηνής αναπόφευκτα ανακλά προς το κοινό και προς τα μέσα του όλη του την ύπαρξη. Αναπόφευκτα δεν υπάρχει ο υποδυόμενος χαρακτήρας και ο ερμηνευτής, αλλά υπάρχει η μία πολυδιάστατη ύπαρξη.

- Η τελευταία παράσταση στην οποία συμμετείχες συνδυάζει διαφορετικά είδη τέχνης. Πώς αυτά μπορούν να συνυπάρξουν και τι δείχνει η συνύπαρξη αυτή για την εξέλιξη της τέχνης; 

Τις περισσότερες φορές όπου έρχομαι αντιμέτωπη με τον αυτοπροσδιορισμό μου, μου έρχονται στο μυαλό τα λόγια της Laurie Anderson: «Ονομάστε τους εαυτούς σας multimedia artists» είχε συμβουλέψει τους νέους καλλιτέχνες. «Κανένας δεν ξέρει τι ακριβώς εννοείτε με αυτόν τον όρo. Το γεγονός αυτό θα σας δώσει την ελευθερία να κάνετε τέχνη όπως εσείς ξέρετε».

Δυσκολεύομαι ακόμη και να σταθώ πλάι στη λέξη καλλιτέχνης. Ενας καλός μου φίλος, υπέροχος τσελίστας και άνθρωπος, μου είπε κάποια στιγμή ότι θέλει να αποκαλεί τον εαυτό του ερασιτέχνη και όχι καλλιτέχνη. Η απάντησή του με αποστόμωσε. Τον σαγηνεύει, λέει, η ιδέα του να αποκαλεί τον εαυτό του εραστή της τέχνης. Εραστής της τέχνης, λοιπόν. Ποιος άραγε δεν θα προτιμούσε να παραμείνει ένας αιώνιος εραστής της τέχνης; Ας είμαι εραστής και ας μην την κατακτήσω ποτέ.

Γενικά οι ταμπέλες και οι προσδιορισμοί μού προκαλούν ασφυξία. Με κατευθύνουν προς την αδράνεια. Δεν είμαι κάτι συγκεκριμένο. Επιλέγω να εκφραστώ κυρίως με το χορό. Αλλά ο χορός μου εμπεριέχει κι άλλες μορφές τέχνης, όπως τη ζωγραφική, τον ποιητικό λόγο και τη μουσική. Θέλω η ύπαρξή μου να είναι ακούσια ενεργή, χωρίς να υπάρχει ανάγκη για επιτηδευμένη δράση. Υπάρχει όμως αναμφισβήτητα η πηγαία ανάγκη επικοινωνίας. Ενα αδιάκοπο αλισβερίσι. Πιστεύω στη συνεργασία. Ο διάλογος μου με την τέχνη έγκειται στο γεγονός της επιθυμίας μου για δημιουργία μιας κοινής γλώσσας (καλλιτέχνης - κοινό), η οποία ίσως μας μετακινήσει σε έναν κοινό χωροχρόνο, στο μεταξύ μας. Μια προσωρινή εύθραυστη στιγμή όπου όλα είναι πιθανά. Δεν πιστεύω ότι τα πράγματα τελειώνουν. Αλλά αν αυτό είναι ένα προσωρινό τέλος μιας από τις ιδέες μου, θέλω να είμαι ευγνώμων. Να σου απευθύνω τον λόγο και να σου πω «βουβά» ευχαριστώ.

- Μέχρι τώρα έχεις εργαστεί μόνο σε σχήματα και παραγωγές του εξωτερικού. Πότε θα δούμε κάτι στην Ελλάδα και πόσο διαφορετικά πιστεύεις ότι θα είναι τα δεδομένα;

Ως ελεύθερη επαγγελματίας χορεύτρια, θέλω να έχω τη δυνατότητα να επιλέγω τα πρότζεκτ εργασίας μου. Θεωρώ ότι η δυνατότητα επιλογής αποτελεί δικαίωμα του καλλιτέχνη. Μια συνεχής επιλογή καλλιτεχνικής ύπαρξης η οποία ουτοπικά θα έπρεπε να είναι ανεπηρέαστη από αναγκαίους οικονομικούς παράγοντες επιβίωσης. Είναι σημαντική η υπενθύμιση σε κάθε καλλιτέχνη, ότι υπάρχει χρησιμότητα στο έργο του, αλλά ακόμα πιο σημαντικό, ότι υπάρχει ανάγκη και χρησιμότητα στην περίοδο πριν τη διαμόρφωση - δημιουργία έργου. Αλλωστε ένας καλλιτέχνης χρειάζεται έναν άσπρο καμβά για να τον χρωματίσει και πάλι. Εχει ανάγκη την άσπρη σελίδα, αν και καμιά φορά αντανακλά την κενότητά του. Το τρίτο πρόσωπο ανίκανο να κρύψει το πρώτο ολοκληρωτικά δικό μου πρόσωπο.

Η Ελλάδα για μένα, προς το παρόν, αποτελεί έναν χώρο αναμονής. Επιστρέφοντας μετά από 4 χρόνια σπουδών και 1 χρόνο δουλειάς στο εξωτερικό, έχω την αίσθηση ότι κουβαλάω έναν ταξιδιωτικό σάκο γεμάτο σκόρπιες σκέψεις, σημειώσεις σε μισοσκισμένα ακατάστατα τετράδια, ερωτήσεις και άλλες ερωτήσεις που μοιάζουν με απαντήσεις. Αλλά αυτό που διαθέτω παραπάνω από οτιδήποτε άλλο, είναι χρόνος. Επιτέλους ελεύθερος χρόνος. Ετσι ώστε να ανασυγκροτηθώ, να βάλω σε τάξη τον σάκο μου και ουσιαστικά να συνειδητοποιήσω ότι υπάρχει άπλετος χώρος για καινούρια ερεθίσματα.

Σκοπεύω να εκμεταλλευτώ στο περισσότερο δυνατό τη διαμονή μου στην Αθήνα. Να δω παραστάσεις, εκθέσεις, να διαβάσω, να συμμετάσχω σε σεμινάρια, διδασκαλίες, διαδηλώσεις και οτιδήποτε δεν καταπατά τις ηθικές μου αξίες αλλά αντιθέτως καλλιεργεί μια φλόγα ακτιβισμού. Αλλωστε ο ακτιβισμός εμπεριέχει μέσα του την αγγλική λέξη «active». Ενεργή λοιπόν να ακούσω και ουσιαστικά να μάθω, να μεγαλώσω, να ωριμάσω ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος, όντας στο κέντρο των πραγμάτων. Λένε ότι η Αθήνα έχει γίνει πόλος έλξης για καλλιτέχνες. Μέσα στο χάος της έχει κάτι αγνό ακόμη στην ουσία της. Ισως να είναι και αυτή η «κρίση» μια περίοδος απογύμνωσης - κάθαρσης - αυτοθεραπείας. Ισως εκεί να έγκειται η αγνότητα τής για πολλούς άσχημης, για άλλους απλά ωμής πραγματικότητας.

Ελεύθερη επαγγελματίας… Στιγμή - σταθμός στη μετάβασή μου από σπουδάστρια χορού σε επαγγελματία χορεύτρια ήταν η επιλογή μου να ανοίξω μπλοκάκι ελευθέρου επαγγελματία. Αυτή και αν ήταν μια ανώμαλη προσγείωση στην ελληνική πραγματικότητα. Από ΔΟΥ - ΤΕΒΕ και από ΤΕΒΕ - ΙΚΑ και πάλι ΤΕΒΕ και στο τέλος στην Εφορία για να μου πουν ότι δεν τους έχει ξανασυμβεί χορευτής να θέλει να κάνει τα χαρτιά του ως ελεύθερος επαγγελματίας. Ε, να λοιπόν, που βρέθηκα πρωτοπόρος στην Καλαμάτα του 2019, μια πόλη του χορού και δη του σύγχρονου, να τίθενται ερωτήματα όπως: «Και τι θες ακριβώς να κάνεις ως χορεύτρια; Να ανοίξεις μαγαζί, πώς το λένε, σχολή;». Και ο ένας να λέει στον άλλο: «Στο ΙΚΑ πρέπει να πάει. Εκεί στέλνουμε και τους οργανοπαίχτες που έρχονται από τα πανηγύρια». Να ανοίξει η γη να με καταπιεί. Αν δεν τον έβλεπα με τα μάτια μου να καπνίζει εμπρός μου, καθώς μου αράδιαζε με χαμόγελο τις έξυπνες ατάκες του, θα νόμιζα ότι ο καπνός έβγαινε από τα αυτιά μου. Μετά από μία εβδομαδιαία αφιέρωση ψυχή τε και σώματι στη διαδικασία αυτή, επισήμως πλέον και με σφραγίδα που φέρει το όνομά μου είμαι ελεύθερη επαγγελματίας (υπηρεσίες χορευτή). Και αναρωτιέμαι πόσο αντιφατικό είναι σε μία πρόταση προσδιορισμού να συνυπάρχουν οι λέξεις «ελεύθερη» και «υπηρεσίες»…

- Τι αποκόμισες από το τετραετές πρόγραμμα σπουδών του SEAD (Salzburg Experimental Academy of Dance); Πώς νιώθεις που είχες αυτή την ευκαιρία; 

Η σχολή στην Αυστρία ήταν η δεύτερή μου οικογένεια. Ουσιαστικά ήταν η πρώτη φορά, αφότου έφυγα από το πατρικό μου στα 18, όπου ένιωσα ευπρόσδεκτη. Αρχικά αυτό που με εξίταρε είναι ότι στα 22 μου, μου δόθηκε η ευκαιρία να συστηθώ από την αρχή. Για να μπορέσω να αντεπεξέλθω οικονομικά με τα δίδακτρα, μου δόθηκε μια ανταλλακτική υποτροφία - όπου έπρεπε να καθαρίζω 2 στούντιο χορού για μία ώρα κάθε πρωί.

Αυτό που πολλές φορές φαντάζει ακριβή επένδυση, για λίγους, το να φύγεις για σπουδές στο εξωτερικό, εκ πείρας είναι μεγάλος μύθος: Είναι στο χέρι του σπουδαστή να διαχειριστεί τις ανάγκες του. Τα νούμερα δείχνουν ότι η ζωή μου ως φοιτήτρια του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη και η ζωή μου ως φοιτήτρια στην Αυστρία, σε ιδιωτικό πανεπιστήμιο, ήταν σε ίδιο βαθμό δαπανηρή για τους γονείς μου.

Στη σχολή της Αυστρίας επικρατούσαν θεμελιώδεις άγραφοι κανόνες εμπιστοσύνης, αλληλοσεβασμού και ανιδιοτελούς αλληλοϋποστήριξης. Την πρώτη μέρα που μπήκα στην καφετέρια της σχολής, στον πάγκο ήταν ακουμπισμένα φαγητά αλλά κανείς δε ήταν στο «ταμείο». Αντί για ταμείο, δίπλα από κάθε φαγητό ήταν ακουμπισμένο ένα βάζο. Κάποιος που ήθελε να αγοράσει κάτι, απλά έβαζε μέσα το αναγραφόμενο χρηματικό αντίτιμο. Ποιος άραγε θα έκλεβε έναν από τους συμμαθητές του; Τη σχολή αυτή την αποτελούσαν οι άνθρωποι. Κυρίως οι συμμαθητές μου, ερχόμενοι από κάθε γωνιά του κόσμου, και η διευθύντρια, η οποίοι μου στάθηκαν σαν οικογένεια σε στιγμές που η οικογένειά μου ήταν μακριά.

Η Ευτυχία Στεφάνου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλαμάτα. Στα 5 ξεκίνησε να κινείται σε ρυθμούς και χρώματα της Λίλης Τριαντάρη. Στη ΔΕΠΑΚ, του τότε, πρωτοχόρεψε. Οι μαθησιακές της δυσκολίες την έκαναν να στραφεί στον αθλητισμό. Το 2014 πήρε πτυχίο από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο του Τμήματος Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού. Στο 4ο έτος με κατεύθυνση την Ειδική Αγωγή έκανε πτυχιακή εργασία με θέμα τη χοροθεραπεία. Το 2014 έγινε δεκτή στο τετραετές πρόγραμμα σπουδών του SEAD (Salzburg Experimental Academy of Dance). Τον Ιανουάριο του 2018 παρουσίασε στο Λονδίνο την παράσταση “Loyal Prophets of an Indifferent God” στο πλαίσιο του "Resolution 2018", του ανερχόμενου χορογράφου Barnaby Booth, στο θέατρο “The Place”. To καλοκαίρι του 2018 δούλεψε στην όπερα του Σάλτσμπουργκ στο έργο "Ποππαία" σε μουσική του Μοντεβέρντι και σκηνοθεσία του Βέλγου Jan Lauwers - Need Company “L'incoronazione di Poppea” -Salzburg Festspiele. Η τελευταία της δουλειά ήταν με τη Mala Kline χορογράφο από τη Σλοβενία. Μαζί δημιούργησαν δύο σόλο χορευτικές παραστάσεις: το “Song” όπου έκανε πρεμιέρα στη Λουμπλιάνα στο πλαίσιο του “CoFestival” και το “Song lines” που παρουσιάστηκε στο Spider Festival, στη Λουμπλιάνα. Το 2019 συνεργάζεται με την καλλιτέχνη και χορογράφο Alexandra Waierstall και σύνολο χορευτών στο Ντίσελντορφ και με τον χορογράφο Barnaby Booth στο Λιντς της Αγγλίας.