Σάββατο, 23 Ιουνίου 2012 12:12

Νοέλ Μπάξερ: Το προσωπικό όνειρο του καθενός μας, είναι η αχίλλειος πτέρνα μας

Γράφτηκε από την

Της αρέσει η ελευθερία που αποπνέει η θάλασσα, γι' αυτό και η συγγραφέας Νοέλ Μπάξερ επέλεξε τη θάλασσα της Μεσσηνίας για να τοποθετήσει την ιστορία της κεντρικής ηρωίδας του νέου μυθιστορήματός της με τίτλο "Ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας" που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Ψυχογιός".
Οι θάλασσες της Καλαμάτας, της Πύλου, το Ανάκτορο του Νέστορα, η Χώρα, το Πυργάκι, οι Γαργαλιάνοι και ο Μάραθος είναι τα μέρη που μεταξύ άλλων ξεναγεί η Νοέλ Μπάξερ τους αναγνώστες της, ενώ για τα βασικά στοιχεία του βιβλίου της μας μιλάει στη συνέντευξη που ακολουθεί.

 

 

- Τι πραγματεύεται η ιστορία που παρουσιάζεται στο καινούργιο σας μυθιστόρημα;
«Το βιβλίο αναφέρεται σε ηττημένους ανθρώπους που δεν είναι νικημένοι και σε ένα μεγάλο ταξίδι που έχει ξαναγίνει. Σε μια θάλασσα με πολλά σίγμα, όχι μόνο με δύο, για να χωρέσει όλες τις ανθρώπινες ιστορίες. Ακούγεται ίσως παράξενο το θέμα όταν το πιάνουμε εκτός βιβλίου. Σαν να παίζουμε με τις λέξεις. Μέσα στο βιβλίο, όμως, πιστέψτε με, είναι όλα καλά τακτοποιημένα.
Το ταξίδι που έχει ξαναγίνει… δεν είναι δρομολόγιο. Ούτε επανάληψη, γιατί όλα τα ταξίδια στον κόσμο έχουν ξαναγίνει. Ειδικά τα ταξίδια αποχαιρετισμού και αποχωρισμού, ανακάλυψης και αποκάλυψης που τα έχει γεννήσει μια στιγμή απελπισίας κι ένα όνειρο πριν τον γκρεμό.
Το προσωπικό όνειρο του καθενός μας είναι η αχίλλειος πτέρνα μας. Εκεί έχουν χτυπηθεί οι ήρωες του βιβλίου. Το πιάνω από την στιγμή που ένα όνειρο προσεγγίζει επικίνδυνα τη χώρα των χαμένων ονείρων, μόλις το όνειρο πάει να γίνει χαμένο, και από εκεί παρακολουθώ το τι γίνεται ύστερα. Αυτό με ενδιαφέρει. Οι κοιμισμένες ανθρώπινες δυνάμεις που ξυπνάνε, τεντώνονται και ορμούν στη μάχη. Δεν επιτρέπω στα χαμένα όνειρα να χάνονται αμαχητί. Από πολλά μπουκαλάκια με διαφορετικές αγάπες παίρνω από λίγη και σκορπάω ισχυρή δόση αγάπης, γιατί, πιστεύω, και το αποδεικνύω στο βιβλίο, πως χωρίς αγάπη τίποτα μεγαλειώδες δεν γίνεται.
Μαχόμενοι για το όνειρό τους, λοιπόν, χρησιμοποιούν οι ήρωες ό,τι διαθέσιμο όπλο τούς έβαλα να βρίσκουν μπροστά τους. Τότε μέσα από την ομίχλη που φέρνει προς την στεγνή στεριά η θάλασσα με τα πολλά σίγμα, βγαίνει η φιγούρα ενός άντρα με μαύρο σκονισμένο κοστούμι. Ο Ερρίκος Σλήμαν. Τον πιάνω από τις δυο άκρες του σακακιού του και τον φέρνω στο βιβλίο. Η μια άκρη είναι η στιγμή που ξεκινάει το νεανικό όνειρό του να αποδείξει πως τα Ομηρικά Επη έλεγαν και αλήθειες, με το πρώτο του, αναγνωριστικό, ταξίδι σε Ιθάκη, Κεφαλλονιά και Πελοπόννησο το 1868. Πριν την Τροία, τις Μυκήνες και τα υπόλοιπα, πριν γίνει δηλαδή ο μεγάλος αρχαιολόγος όταν το όνειρο έγινε πραγματικότητα. Η δεύτερη άκρη του σακακιού είναι η συζυγική του σχέση με την Σοφία Εγκαστρωμένου-Σλήμαν. Ενα όνειρο απατηλό εκείνη. Η «αγάπη κατά καθήκον» που του ανέφερε η Σοφία στις επιστολές τους με βοήθησε, όμως, σήμερα να μιλήσω με τους αναγνώστες για τις αφιλόξενες, συχνά α-συντροφικές σχέσεις της δικής μας εποχής».

- Θα το χαρακτηρίζατε ιστορικό μυθιστόρημα, από την άποψη ότι ασχολείται με ιστορικές πτυχές;

«Προσωπικά θα το χαρακτήριζα σύγχρονο μυθιστόρημα με ιστορικές αναφορές. Ο όρος "ιστορικό μυθιστόρημα" χρησιμοποιείται ως γενικός όρος στην αγορά για κάθε μυθιστόρημα που έχει Ιστορία ώστε να εξυπηρετηθεί η κατηγοριοποίηση. Είναι κάτι διαφορετικό όμως. Το ιστορικό μυθιστόρημα κινείται στο πλαίσιο μίας ιστορικής εποχής. Σαν να έχουμε ένα κουτί, ας πούμε, κι εκεί μέσα να διεξάγεται η μυθιστορία του βιβλίου. Ετσι ήταν το πρώτο μου μυθιστόρημα, το "Από δρυ παλιά και από πέτρα", όπου η μυθιστορία ακολουθούσε την εποχή, κυλούσε με τον χρόνο. Ενώ τούτο, όπως και το δεύτερό μου, το "Τη νύχτα που γύρισε ο Χρόνος", έχει διάσπαρτη Ιστορία σε μια μυθιστορία που συμβαίνει στον σύγχρονο χρόνο. Στοιχεία Ιστορίας εδώ κι εκεί που έχουν λόγο ύπαρξης. Για να σπρώξουν τη δράση, να βοηθήσουν τους ήρωες και να περάσουν μηνύματα με συνοπτικές διαδικασίες. Δεν είναι διακοσμητικά. Χαρίζουν πρόσθετη αξία στο μυθιστόρημα. Κερδίζει ο αναγνώστης αφού, μαζί με την ψυχαγωγία, παίρνει και γνώση».


- Η γραμμή της θάλασσας που ακολουθούν οι ήρωες του μυθιστορήματός σας φτάνουν μέχρι τη Μεσσηνία;
«Ακριβώς! Η κεντρική ηρωίδα, η Βενετία, στη θάλασσά σας στην Καλαμάτα ξεπλένεται από αυτά που άφησε πίσω της… στην άλλη μεριά της Πελοποννήσου. Κολυμπάει στα νερά σας και περιμένει το ξημέρωμα. Απελευθερωμένη μεν αλλά κουβαλώντας στα μαλλιά και στο σώμα της στάλες στεγνό θαλασσινό αλάτι από το πρωινό της κολύμπι, περίπου απελευθερωμένη δηλαδή, συνεχίζει προς Πύλο, Ανάκτορο Νέστορος, Χώρα, Πυργάκι, Γαργαλιάνους και κατηφορίζει στον Μάραθο. Εκεί τοποθετώ ένα ισχυρό κομμάτι δράσης. Και την κορυφαία σύγκρουση της ηρωίδας. Αλλά ας μη σας πω περισσότερα!».

- Γιατί επιλέξατε έναν θαλάσσιο δρόμο κι όχι μια χερσαία διαδρομή;
«Τη θάλασσα την έχω στο μυαλό μου πως είναι τόσο μεγάλη που είναι ατέλειωτη. Ασφαλώς δεν είναι, αλλά μου αρέσει να τη βλέπω έτσι. Χωρίς το όριο ενός τέλους. Αρα ελεύθερη. Γι’ αυτή της την ελευθερία, λοιπόν. Η γη έχει εμπόδια και σκαλώνουμε. Οι θαλάσσιοι δρόμοι είναι ανοικτοί και από εκεί διακινούντο ιδέες μαζί με τα εμπορεύματα για αιώνες και αιώνες, τις εποχές που οι νέες ιδέες ταξίδευαν με καράβια κι όχι διαστημικά. Προς τιμή της θάλασσας, επομένως, και των προηγούμενών μου που έστρεψαν το βλέμμα τους σε αυτήν με λαχτάρα. Ή με απελπισία σχεδιάζοντας μια φυγή».

- Υπάρχουν διαφορές στον τρόπο γραφής σας, σε σχέση με τα δύο προηγούμενα μυθιστορήματά σας;
«Ουσιαστικές διαφορές κρίνω πως όχι, γιατί είμαι από τους συγγραφείς που θέλω να φαίνομαι πίσω από το κείμενό μου. Εξελίσσομαι, βέβαια, ωριμάζω, αλλά δεν αλλάζω συθέμελα. Στο νέο μυθιστόρημα υπάρχει ποικιλία στην γραφή που δεν υπήρχε στα προηγούμενα, και αυτό ίσως να είναι πράγματι μια θεμελιώδης διαφορά. Στο «Ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας» υπάρχει ένα παράλληλο ταξίδι της γραφής στα ταξίδια των ηρώων. Το βιβλίο χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες. Κοίταξα να ταιριάξω το ύφος της γραφής με το περιεχόμενο της κάθε ενότητας. Για παράδειγμα, όταν αναφέρομαι στην σημερινή ζωή των ηρώων, ο γραπτός λόγος είναι πιο κοφτός για να βγει η ταχύτητα, η ένταση και ίσως, αν θέλετε, η σκληρότητα της ζωής μας σήμερα. Βέβαια, ακόμη και τότε, σε μια πρόταση που την άφησα επίτηδες λίγο απελέκητη φαίνονται καλλιτεχνίες. Από λογοτεχνική στοργή. Γράφω με μητρική τρυφερότητα. 
Στο βιβλίο αυτό υπάρχει ακόμα κάτι καινούργιο που δεν ξέρω αν πρόκειται για πειραματισμό ή απλώς ήταν ένα δικό μου παιχνίδι, για μένα, για να απασχολούμαι το διάστημα της συγγραφής, πάντως μία από τις ενότητες με προκάλεσε κι έπαιξα με την υπέρβαση. Το υπερβατικό στοιχείο το γνωρίζουν οι Ελληνες αναγνώστες από την λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία. Υπερβαίνοντας το ρεαλιστικό έφτιαξα ένα ιδιαίτερο ταξίδι πίσω στον χρόνο».


- Εχετε ξεκινήσει την παρουσίαση του βιβλίου σας; Τι σας λένε οι αναγνώστες;

«Επειδή και αυτό το βιβλίο μου έχει διάφορα κεντρικά πρόσωπα, ο κάθε αναγνώστης δένεται με τον ήρωα που είναι πιο κοντά του. Ετσι ακούω πολλά και διάφορα κι έχει πολύ ενδιαφέρον. Αν από όλα πρέπει να πω ένα, με ευχαριστούνε που έσωσα τη Βενετία. Θα μπορούσα και να μην την είχα σώσει.
Αφησα τελευταία την πρώτη σας ερώτηση. Το μικρό προσωπικό μου όνειρο αυτή την περίοδο είναι να ακολουθήσω το ταξίδι του Σλήμαν και της Βενετίας μου στην Πελοπόννησο και να μιλήσω γι’ αυτό. Πόλη-πόλη, όπως είναι στο βιβλίο. Το ήθελα από τότε, πριν τρία καλοκαίρια, που έκανα αυτό το ταξίδι μαζεύοντας το υλικό για το «Ακολουθώντας τη γραμμή της θάλασσας». Κάποτε θα επιστρέψω με τη Βενετία, υποσχέθηκα. Τώρα μένει να το κάνω. Το να προσπαθήσω να κάνω το όνειρό μου πραγματικότητα είναι στο πνεύμα του βιβλίου!».


 

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ

Η Νοέλ Μπάξερ γεννήθηκε στην Αθήνα από Βρετανό πατέρα και Ελληνίδα μητέρα. Τα παιδικά της χρόνια τα έζησε στην Καβάλα. Σπούδασε στην Ελλάδα (Ελληνική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων) και στην Αγγλία (μεταπτυχιακές σπουδές στην Αρχαιολογία). Εργάστηκε στη διαφήμιση και, μετά, ως υπεύθυνη επικοινωνίας και δημοσίων σχέσεων σε ελληνικές επιχειρήσεις. Αρθρογραφεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Κείμενά της κοινωνικού προβληματισμού εμφανίζονται τακτικά στο Διαδίκτυο. Εχει εκδώσει μια συλλογή διηγημάτων με τίτλο "Μια φορά και έναν καιρό σήμερα". Από τις Εκδόσεις "Ψυχογιός" κυκλοφορούν τα μυθιστορήματά της "Από δρυ παλιά κι από πέτρα", "Τη νύχτα που γύρισε ο χρόνος".