Οι μέρες που έρχονται, κρύβουν περισσότερο την ανασφάλεια, παρά την ελπίδα, αφού η μορφή των εκδηλώσεων, δεν θα είναι ξανά η ίδια για πολύ καιρό ακόμα, λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.
Παρακάτω, άνθρωποι του πολιτισμού και των τεχνών, σχετιζόμενοι με συναυλίες, παραστάσεις και εκδηλώσεις, εκφράζουν στην “Ε” τις σκέψεις τους για την περίοδο αυτή.
Γιάννης Μαργαρίτης
ηθοποιός, σκηνοθέτης, καλλιτεχνικός διευθυντής ΔΗΠΕΘΕΚ
“Περίοδος κορονοϊού. Πανδημία. Καραντίνα. Πρωτόγνωρες καταστάσεις. Οι βεβαιότητες καταρρέουν. Εικόνες αποκάλυψης από νοσοκομεία και μονάδες εντατικής σε χώρες γειτονικές. Ευγνωμοσύνη για τους υπεύθυνους της υγειονομικής επιτροπής λοιμοξιολόγων του υπουργείου Υγείας. Γλυτώσαμε ζωές. Ποιος ξέρει τι θα μπορούσε να είχε συμβεί με το αδύναμο σύστημα υγείας που είχαμε. Παρόλα αυτά, οι εικόνες που βλέπουμε στην τηλεόραση σοκάρουν, δεν ξεχνιούνται εύκολα. Κλεισμένοι στα σπίτια μας για ενάμιση μήνα και με μοναδική διέξοδο από τον ζόφο των δελτίων ειδήσεων το διαδίκτυο, για να καταναλώσουμε καλλιτεχνικά έργα που προσφέρθηκαν απλόχερα. Και να που μόλις πάμε να ξεφύγουμε από την εσώκλειστη κατάσταση, έρχονται οι φωνές κάποιων, πολλών καλλιτεχνών που διεκδικούν το αυτονόητο. Βλέποντας το μέλλον να διαγράφεται δυσοίωνο ζητάνε να διασφαλισθεί η επιβίωσή τους.
Μερικές φορές με τρόπο αγενή και αυτάρεσκο. Ναι δεν είναι λίγες οι φορές που οι καλλιτέχνες νιώθουν σαν να είναι το κέντρο του σύμπαντος. Κάποιοι άλλοι πάλι φοβούνται πως ακόμα μια φορά θα μπουν στο περιθώριο. Φοβούνται πως οι γνωστές παρέες που μονοπωλούν με την παρουσία τους τα φεστιβάλ, τις παραστάσεις, τις συναυλίες θα πάρουν και πάλι την μερίδα του λέοντος στις επιχορηγήσεις και τα επιδόματα που το ΥΠΠΟΑ φαίνεται πως θα δώσει, μέσα από το μεγαλύτερο ποσό που έχει διατεθεί ποτέ στον πολιτισμό. Και να πάλι αρχίζει η ένταση στα social media. Κι όμως αν μπορούσαμε την τεράστια αυτή κρίση να την μετατρέψουμε σε ευκαιρία... Ναι, δεν είναι καιρός για αμετροέπεια και αλαζονική ψευτοεπαναστατικότητα.. Ο κορονοϊός δοκιμάζει τις αντοχές της κοινωνίας, των πολιτών. Πολίτης όμως είναι αυτός που πράττει στο πλαίσιο της κοινωνίας, για την κοινωνία με ηθική. Ισως η περισυλλογή και ο στοχασμός και στην συνέχεια οι συγκεκριμένες προτάσεις, μπορεί να μας δώσουν μια ευκαιρία για κάτι καλύτερο”.
Γιώργος Κλάδης
μουσικός
“Θέλω κι εγώ με τη σειρά μου να εκφράσω τον προβληματισμό μου και τους φόβους μου όσον αφορά τους ανθρώπους που βιοπορίζονται από την Τέχνη και τον Πολιτισμό. Εκτός από τα γνωστά επαγγέλματα για το ευρύ κοινό όπως τραγουδιστές, ηθοποιοί, μουσικοί, χορευτές κλπ., υπάρχουν και τόσοι άλλοι κλάδοι, που χωρίς αυτούς δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν παραστάσεις και συναυλίες, όπως ηλεκτρολόγοι, τεχνικοί, φροντιστές σκηνής, ηχολήπτες, φωτιστές κλπ. Μιλάμε για χιλιάδες οικογένειες που ζουν από αυτά τα επαγγέλματα και αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα επιβίωσης. Η Πολιτεία πρέπει με σεβασμό να μεριμνήσει για όλους αυτούς τους ανθρώπους και να δώσει μία λύση.
Θεωρώ λοιπόν επιβεβλημένη ανάγκη να πραγματοποιηθούν οι καλοκαιρινές εκδηλώσεις, ακόμα και με τη δημιουργία εθελοντικών ομάδων, για την τήρηση των απαραίτητων μέτρων προστασίας. Ο κλάδος των μουσικών στον οποίο ανήκω, έχει πληγεί ανεπανόρθωτα, καθώς έχουν ακυρωθεί όχι μόνο συναυλίες, αλλά και γάμοι, παραστάσεις χορευτικών συλλόγων, πανηγύρια κλπ. Αρα ένας μουσικός που στηρίζει το εισόδημά του σε τέτοιου είδους εκδηλώσεις, καταλαβαίνετε ότι τώρα βρίσκεται σε δυσχερή οικονομική κατάσταση. Δεν είμαστε επαίτες, είμαστε εργαζόμενοι και ζητάμε σεβασμό και υποστήριξη και όχι να μας αντιμετωπίζουν ως τον τελευταίο τροχό της αμάξης”!
Νικήτας Κώτσιαρης
φωτογράφος
“Σε αντιδιαστολή με άλλους επαγγελματικούς κλάδους που έχουν ενισχυθεί με επιδόματα στήριξης λόγω της αναγκαστικής παύσης ή μείωσης εργασιών, οι εργαζόμενοι της τέχνης απουσίαζαν από κάθε σχετικό κυβερνητικό πλάνο. Στο πλαίσιο αυτό, η πρωτοβουλία Support Art Workers επιχειρεί να γνωστοποιήσει στο κοινό αυτήν την παράλειψη, απευθύνοντας στους αρμόδιους φορείς τόσο αιτήματα που χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης λόγω της παρούσας κρίσης όσο κι αιτήματα που αφορούν σε υφιστάμενα από δεκαετίες προβλήματα του άναρχου τοπίου του Πολιτισμού.
Καθώς οι περισσότερες δράσεις τέχνης προϋποθέτουν συγκέντρωση μεγάλου αριθμού ατόμων σε κοντινή θέση μεταξύ τους, σε χώρους κατεξοχήν κλειστούς - ή και κάποιους ανοιχτούς για τους καλοκαιρινούς μήνες – (για παράδειγμα κινηματογράφοι, θέατρα, μουσικά δρώμενα, χώροι τέλεσης μυστηρίων κι εκδηλώσεων) αναμένεται να χρειαστούν κάποιοι μήνες μέχρις ότου οι ειδικοί λοιμωξιολόγοι να δώσουν το πράσινο φως για επαναφορά στην προ κορονοϊού κατάσταση, χωρίς ανησυχία για διασπορά της νόσου.
Κρίνεται λοιπόν αναγκαίο επί του πρακτέου, να δημιουργηθούν τα κατάλληλα πρωτόκολλα ασφαλείας για την επανεκκίνηση των δραστηριοτήτων Πολιτισμού, να δοθούν καλλιτεχνικές επιχορηγήσεις, να στηριχθούν οι επιχειρήσεις τέχνης, ν’ αποζημιωθούν οι εργαζόμενοι, να ενισχυθούν με επιδόματα στήριξης ή ανεργίας, να θεσπιστούν διατάξεις οικονομικής έκπτωσης ή απαλλαγής, και γενικότερα να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα για να συνεχίσει η Τέχνη να ανθίζει και μετά από αυτήν την μπόρα. Η επόμενη μέρα είναι ασφαλώς για όλους δύσκολη, κι έχοντας ορθά δώσει έμφαση στην προστασία της ζωής ως προτεραιότητα, ακόμη δεν έχουμε δει όλες τις συνέπειες για την ποιότητα αυτής της ζωής. Και ζωή χωρίς μουσική, κινηματογράφο, θέατρο, χορό, ζωγραφική, γλυπτική, ραδιοτηλεοπτικά μέσα, βιβλία, εικόνα – ήχο , φωτογραφία και κάθε μορφή τέχνης μόνο ποιότητα δεν έχει. Είναι απλά επιβίωση. Και για τους δημιουργούς της Τέχνης, αν δε φροντιστούν, ούτε καν αυτό”!
Κατερίνα Παλαιολόγου
μουσικός, ερμηνεύτρια
“Από σήμερα απαγορεύεται η ακρόαση μουσικής, η θέαση χορευτικών και θεατρικών παραστάσεων, απαγορεύεται η ανάγνωση βιβλίων, ο κινηματογράφος, η ζωγραφική! Μια εν δυνάμει ανακοίνωση ίσως; Τρομάζω και μόνο στη σκέψη μιας καθημερινότητας δίχως την Τέχνη! Μια ατελείωτη σιωπηλή μελαγχολία! Πολλές φορές έχω έρθει αντιμέτωπη με επιφωνήματα θαυμασμού για το επάγγελμά μου, μουσικός γαρ! Αλλοτε τα επιφωνήματα αυτά εκφράζουν απορία «ααα…ωραίο χόμπι, και τι δουλειά κάνετε;» και άλλοτε επιβράβευση και επιθυμία «ααα…πολύ όμορφο, πόσο θα ήθελα κι εγώ να ήμουν μουσικός». Η καλλιτεχνική διαδρομή είναι μακριά και συνεχής. Είναι σε μεγάλο μέρος της μοναχική, είναι απαιτητική, σε πληγώνει, σε φτάνει στα όριά σου και σε δοκιμάζει. Θέλει κόπο, υπομονή και αφιέρωση, συγκέντρωση και ευφυΐα, μέχρι να φτάσει η μαγική στιγμή της «κοινωνίας», του «μοιράσματος» και τότε νιώθεις πως είσαι ευλογημένος, απ’ τους πιο τυχερούς και απ’ τους πιο ευτυχισμένους! Το ανθρώπινο μυαλό μου δεν μπορεί να συλλάβει τους ακριβείς λόγους για τους οποίους ένας πλανήτης οδηγείται στο σκοτάδι, πέρα απ’ το ότι λαοί δίχως Μόρφωση και Τέχνες-δηλαδή δίχως Ελευθερία-είναι λαοί φοβισμένοι και φιμωμένοι!
Οι άνθρωποι των τεχνών ζούμε στον πιο πραγματικό κόσμο, στο τώρα έχοντας γνώση του τότε και αίσθηση του μετά, με προβληματισμούς και προβλήματα. Είμαστε σκληρά εργαζόμενοι και με έναν φανταχτερό συναισθηματικό κόσμο που η χαρά μας είναι να τον μοιραζόμαστε! Με την ευχή να μη ζήσουμε ένα σύγχρονο μεσαίωνα παρά ένα μέλλον Φωτεινό και Δημιουργικό”!
Μαργαρίτα Σταυράκη
εικαστικός
“Το θέμα της ουσιαστικής και όχι ευκαιριακής χρηματοδότησης της τέχνης ορθώνεται αυτή την περίοδο μπροστά μας πιο επιτακτικό παρά ποτέ! Οι καλλιτέχνες πάντα ήταν οι φτωχοί συγγενείς της κοινωνίας μας, που τους αναγνώριζε και συχνά τους θαύμαζε, αλλά που πολύ δύσκολα τους χρηματοδοτούσε! Οι καλλιτέχνες όλων των τεχνών το διάστημα που μόλις πέρασε μας στήριξαν ως άλλοι γιατροί, μπήκαν στα σπίτια μας μέσω των βιβλίων, του ραδιοφώνου, της τηλεόρασης, του υπολογιστή και του διαδικτύου και μας κάλμαραν τα νεύρα στον εγκλεισμό μας, έδωσαν διέξοδο στις αγωνίες μας, μας συντρόφευσαν στην μοναξιά μας, άνοιξαν νέους δρόμους στην σκέψη και το συναίσθημα μας και μας στήριξαν εκεί που η πραγματικότητα γύρω μας αδυνατούσε!
Ολοι αυτοί οι καλλιτέχνες και τα έργα τους, που καταναλώσαμε με τόση βουλιμία αυτή την περίοδο, ζούσαν με πόρους που πλέον δεν υφίστανται, τα έργα τους δημιουργήθηκαν πριν, όταν ακόμα μπορούσαν από κάπου να εξασφαλίσουν χρηματοδοτήσεις για το έργο τους και τον βιοπορισμό τους. Τώρα είναι οι τελευταίοι που θα τους επιτραπεί να έχουν κοινό (ήδη σε πολλές δυτικές χώρες τα φεστιβάλ, οι παραστάσεις, οι συναυλίες κ.α έχουν ακυρωθεί μέχρι και για το 2021), είναι οι τελευταίοι που θα τους δοθούν χρηματικά ποσά από τα δικαιώματα των έργων τους και οι τελευταίοι που θα πάρουν χρηματοδοτήσεις για την παραγωγή νέων. Εξάλλου οι περισσότεροι από αυτούς ήταν ήδη άυλοι, με κλεισμένα βιβλία και εταιρίες και έψαχναν ευκαιριακές διεξόδους για την επιβίωση τους. Ιδιαίτερα στην χώρα μας, η οικονομική κρίση της προηγούμενης δεκαετίας έβγαλε πολλούς από τον επίσημο επαγγελματικό στίβο. Σε αυτή την πολύ κρίσιμη για όλους μας συγκυρία, ας τους υποστηρίξουμε και ας διεκδικήσουμε μαζί τους την οικονομική, κοινωνική στήριξη τους, την χρηματοδότηση του έργο τους! Και αυτό να το κάνομε όχι απαραίτητα για ανθρωπιστικούς λόγους και λόγους πολιτισμού, αλλά γιατί καθαρά εγωιστικά χρειαζόμαστε τα έργα τους για τον επόμενο ατομικό ή ομαδικό, φυσικό ή ψυχολογικό εγκλεισμό μας”!
Μαρία Τσώνη
σοπράνο
“Μια περίοδος γεμάτη ανασφάλεια και αβεβαιότητα για τους καλλιτέχνες γνωστούς και αγνώστους. Ήταν έτσι και αλλιώς ένα επάγγελμα με όλες τις παραπάνω δυσκολίες αλλά τώρα τα πράγματα στενεύουν ακόμη περισσότερο. Όλοι οι καλλιτέχνες (μουσικοί, ηθοποιοί, χορευτές κλπ.) γινόμαστε ένα για να μπορέσουμε να συντηρήσουμε με αξιοπρέπεια τους εαυτούς μας και πολλοί και τις οικογένειες τους. Σπουδάσαμε για να γίνουμε καλλιτέχνες, δεν το κάνουμε από χόμπι όπως νομίζετε και έχουμε δικαιώματα. Αυτή την στιγμή το μόνο που ξέρουμε όσοι δεν έχουμε μόνιμη δουλειά από την τέχνη μας, είναι πως θα περάσουμε τουλάχιστον ένα καλοκαίρι άνεργοι με πιθανό σενάριο να συνεχιστεί αυτό και το φθινόπωρο.
Υπάρχουν πολλοί καλλιτέχνες που περιμένουν την καλοκαιρινή σεζόν να εργαστούν ώστε με τις απολαβές του καλοκαιριού να βγάλουν και τον χειμώνα γιατί πολλές φορές δεν έχουν την τύχη να έχουν κλεισμένες δουλειές και τον χειμώνα. «Συνάδελφοι σε λίγο η παράσταση ξεκινάει, πράξη πρώτη, αλλά όχι και η τελευταία» ακούστηκε στις 7 Μαΐου από τα μεγάφωνα, στο Σύνταγμα στην συγκέντρωση διαμαρτυρίας των καλλιτεχνών. Ο κάθε ένας μας έγινε κρίκος μιας αλυσίδας για έναν αγώνα επιβίωσης, για να μπορούμε να ζήσουμε από την τέχνη μας για την τέχνη μας. Το μόνο που μπορούμε να κάνουμε αυτή την στιγμή μέχρι να πάρουμε καθαρές απαντήσεις είναι να ελπίζουμε ότι θα ακουστούμε. Μήπως πρέπει να βρεθεί ένα μαγικό κουμπί παύσης, που να αφαιρέσει ξαφνικά την μουσική από παντού, ώστε να εκτιμήσετε την δουλειά μας και έτσι τελικά να καταφέρετε να μας ακούσετε”;
Μαρία Σκαφιδά
ηθοποιός - σκηνοθέτις
“Λόγω της καραντίνας, η παράσταση που σκηνοθέτησα στην “Αυτοσχέδια σκηνή” και θα παιζόταν 3 Απριλίου στο Αμφιθέατρο της Φιλαρμονικής ακυρώθηκε. Ύστερα από την ανακοίνωση του πρωθυπουργού για κλείσιμο των θεάτρων του της χώρας, η δουλειά 4 μηνών πήγε χαμένη, ωστόσο καμιά πρόβλεψη δεν υπήρχε για τους επόμενους μήνες. Η “Αυτοσχέδια σκηνή”, θεατρική ομάδα που δραστηριοποιείται στην πόλη τα τελευταία 10 χρόνια με συνεχή παρουσία, αυτή τη στιγμή κινδυνεύει να κλείσει. Στο ζήτημα αν θα πρέπει να ανοίξουν τα θέατρα ή όχι, δεν είμαστε οι καλλιτέχνες ειδικοί για να απαντήσουμε. Μας έχει δημιουργηθεί όμως η απορία, του ανοίγματος των θερινών σινεμά και όχι των θεάτρων.
Ως καλλιτέχνης σε επαρχιακή πόλη με όλες τις δυσκολίες, και δεδομένου ότι βιοπορίζομαι αποκλειστικά από τη δουλειά μου ως ελεύθερος επαγγελματίας, αυτή τη στιγμή έρχομαι αντιμέτωπη με μία τεράστια δυσκολία. Μου στερούν το δικαίωμα μου στην εργασία, στη ζωή, στην έκφραση, στην ίδια την ύπαρξη. Διαβάζω ότι η κ. Μενδώνη στη διάρκεια της καραντίνας ενίσχυσε τα ΔΗΠΕΘΕ με 20.000 ευρώ. Τις τελευταίες μέρες, ύστερα από τις διεκδικήσεις της κίνησης Support Art Workers, ανακοινώθηκε πως θα δοθούν χρήματα για παραγωγές ανά την Ελλάδα. Σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, περιμένουμε από το Δήμο Καλαμάτας, την Περιφέρεια και όλους τους αρμόδιους φορείς να στηρίξει ως οφείλει τους καλλιτέχνες, ελεύθερους επαγγελματίες της πόλης, που πλήττονται. Έχουμε προτάσεις για την επόμενη μέρα, που θα επιτρέψουν την επαφή του κοινού, που τόσα χρόνια μας στηρίζει, με την τέχνη και τον πολιτισμό. Οι καλλιτέχνες διαδηλώνουν έξω από τη Βουλή, διεκδικώντας άμεση στήριξη από την Πολιτεία. Οι καλλιτέχνες είναι εργαζόμενοι όπως όλοι μας. Ας είναι ο αγώνας τους ο αγώνας όλων μας”.
Χρήστος Συκάς
ηχολήπτης, ιδιοκτήτης “Ηχος”
“Η απαγόρευση των εκδηλώσεων σε συνδυασμό με την τρομοκρατία της τηλεόρασης, έχει οδηγήσει σε μαρασμό τον κλάδο του πολιτισμού, και όλων των επαγγελμάτων που σχετίζονται μ αυτόν. Στην συνέχεια η αβεβαιότητα για την επόμενη μέρα, είναι το χειρότερο που θα μπορούσε να συμβεί.
Η καθυστέρηση της κυβέρνησης σε ουσιαστικά μέτρα στήριξης είναι εγκληματική. 200 εταιρείες οπτικοακουστικων συστημάτων, και περίπου 2000 εργαζόμενοι στον τομέα αυτό είναι στον αέρα, όπως στον αέρα είναι και οι υποχρεώσεις τους. Δάνεια, ρυθμίσεις, σ ένα συνολικό τζίρο που ξεπερνά τα 50 εκ. ευρώ το χρόνο. Αφού λοιπόν η κυβέρνηση αποφασίσει να μας απαγορεύσει την εργασία, θα πρέπει να μας στηρίξει στο 100%, σε όλες τις υποχρεώσεις μας, μέχρι και 4 μήνες μετά την ολική άρση των μέτρων, γιατί όπως κάναμε γνωστό, μια εκδήλωση για να παραχθεί θέλει από 4 μήνες έως 1 χρόνο προεργασία. Με την ελπίδα ότι τα κονδύλια για την βιομηχανία πολιτισμού από την ΕΕ, όπως και απ το κράτος θα χρησιμοποιηθουν δίκαια και προς όλους, ευχόμαστε υγεία και καλούς αγώνες σε όλους”.
Παναγιώτης Μάλαμας
τραγουδιστής, πρόεδρος Σωματείου Μουσικών Μεσσηνίας
“Το Support Art Workers είναι μια καμπάνια των εργαζομένων των πολυάριθμων ειδικοτήτων που απασχολούνται στο ευρύτερο τομέα του πολιτισμού. Είναι μπορούμε να πούμε ένα κίνημα, μια ανεξάρτητη πρωτοβουλία καλλιτεχνών υπέρ της υλοποίησης των αιτημάτων που θεωρούνται δίκαια για την επίβιωση τους. Παρόλο που βρισκόμαστε στην αρχή της άρσης των μέτρων απαγόρευσης της κυκλοφορίας, δεν έχει ακουστεί τίποτα καλό και ελπιδοφόρο για τον τομέα μας. Γι’αυτό και υψώσαμε ανάστημα, δυναμώσαμε τη φωνή μας και ζητήσαμε και τη συμπαράσταση της κοινωνίας μας σε αυτό. Δεν ζητάμε τίποτα διαφορετικό από τους άλλους κλάδους. Δεν ζητάμε τίποτα παράλογο παρά το αυτονόητο.
Περιμένουμε από την κυβέρνηση σαφή και σταδιακό χάρτη της επιστροφής μας, όπως συμβαίνει σε όλους τους επαγγελματίες. Περιμένουμε από την κυβέρνηση να ανακοινώσει άμεσα ένα σχέδιο υποστήριξης για το επόμενο εξάμηνο. Περιμένουμε από την κυβέρνηση να αντιμετωπίσει άμεσα το ζήτημα των πνευματικών δικαιωμάτων που εχει πάρει μεγάλες διαστάσεις. Η τέχνη, η καλλιτεχνική δημιουργία, ο πολιτισμός δεν είναι χόμπι μας, αλλά η δουλειά μας. Η απαξίωση του χώρου μας βέβαια δεν είναι νέο φαινόμενο. Η πολιτική των μνημονίων χτύπησε πρώτα τη δική μας την πόρτα. Κατηγορηθήκαμε για «μαύρη» εργασία ενώ είναι «αδήλωτη» εργασία και φυσικά όχι από τη δική μας τη μεριά. Ποιος τυφλός δε θέλει το φως του; Η πλατφόρμα της ειδικότητας μας δεν έχει ανοίξει ακόμα. Δεν ξέρουμε ακόμα ποιοι δικαιούνται τα 800 ευρώ! Οσον αφορά τα συναισθήματα μας με τη νέα ανακοίνωση του εκτενούς σχεδίου δράσης για τον πολιτισμό από την υπουργό, αυτά είναι «αποκαρδίωση»”.
