Στη δική μας εποχή, μπορούμε να θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς, που έχουμε τη δυνατότητα όχι μόνο να διαβάζουμε, αλλά και να ακούμε, να τραγουδάμε τον Δημήτρη Λέντζο, έναν από τους πιο σημαντικούς εκφραστές του πνεύματος, έναν ποιητή ανθρώπινο και κοντινό σε μας. Από τις Μηλιές της Ηλείας, δίπλα στην Αρχαία Ολυμπία, με μια στόφα καλλιτέχνη από τις μεγαλύτερες πρωτεύουσες του κόσμου, φέρνει στα αυτιά και την ψυχή μας, ακουμπά στα χείλη μας ό,τι ανομολόγητο δεν έχουμε πει ούτε στους εαυτούς μας.
“Οταν γεννιέσαι στη ζωή σου τούτη δω / να ξέρεις γύρω σου υπάρχουν μόνο τείχη / άλλοι τα είπανε κατάρα και χρησμό / κι άλλοι τα είπαν ριζικό και μαύρη τύχη. Αυτά τα τείχη τα γκρεμίσανε τρελοί”.
“Αυτός ο θίασος απόψε θα καεί / και στον εξώστη θα γελάει η γαλαρία / μονάχοι μού ‘πες πως πεθαίνουν κι οι θεοί / και των ανθρώπων πως τελειώνει η ιστορία”.
“Ο έρωτας κι η μοναξιά έχουν την ίδια ρίζα / αγάπη μου πολύχρωμη / μάτια βαθιά μου γκρίζα”.
- Πόσο παραγωγική ήταν η περίοδος της καραντίνας για σας;
Αρκετά παραγωγική θα έλεγα. Τούτο δεν οφείλεται τόσο πολύ σε μένα, αλλά στους συνεργάτες μου μουσικούς, μιλώντας κυρίως για τα τραγούδια. Εγώ χρόνια τώρα ζω, κατά μίαν έννοια, σε μια εθελούσια καραντίνα. Οι μουσικοί βρήκαν την ευκαιρία μέσα σε αυτή τους την επαγγελματική καταστροφή, να βρουν χρόνο και έμπνευση να μελοποιήσουν στίχους μου, που ήδη είχαν ή που τώρα μου ζήτησαν. Ετσι βγήκαν πολλά ωραία πράγματα και ποικίλα, θα έλεγα.
- Πολύς κόσμος λέει ότι οι ποιητές σε περιόδους μεγάλης κρίσης σιωπούν, εσείς πώς αισθάνεστε πάνω σε αυτό;
Δεν νομίζω ότι ισχύει αυτό, το αντίθετο φρονώ ότι συμβαίνει. Αλλού μάλλον είναι το πρόβλημα και όχι στους ποιητές. Σε περιόδους μεγάλων κρίσεων ίσως οι προτεραιότητες του κόσμου είναι άλλες, και έτσι είναι. Ο ποιητής έτσι κι αλλιώς την εποχή του βιώνει, τα πάθη της και τις ανάγκες της.
- Ετοιμάζετε κάποια νέα τραγούδια και βλέπουμε να βγαίνουν ένα ένα σταδιακά. Θα μας μιλήσετε για αυτά και για τους συνεργάτες σας;
Δώδεκα ολοκληρωμένες εργασίες, με τις 4 ήδη ηχογραφημένες, έτοιμες να εκδοθούν το φθινόπωρο. Είναι μια εργασία με τον Λεωνίδα Μαριδάκη με συμμετοχές της Μάρθας Φριντζήλα, του Σταύρου Σιόλα και της Βίκυς Καρατζόγλου. Ο τίτλος αυτού του δίσκου είναι “Δίδυμα σαν σκουλαρίκια”. Η δεύτερη εργασία είναι τα “Φωτοστέφανα σβησμένα” σε μουσική του Στάθη Γκότση με ερμηνευτή τον Παντελή Θεοχαρίδη. Η τρίτη εργασία είναι “Η επιθυμία” σε μουσική του Βαγγέλη Μαχαίρα με ερμηνεύτρια την Κατερίνα Ντίνου. Κι η τέταρτη εργασία είναι η “Μαύρη παπαρούνα” σε μουσική και ερμηνεία της Ιφιγένειας Κορολόγου. Το διάστημα αυτό ολοκλήρωσα και μια σειρά διηγημάτων μου με τον τίτλο “Πού με πας Παναγιά μου” που κυκλοφορεί αυτόν το μήνα από τον “Μετρονόμο” του Θανάση Συλιβού. Τον Δεκέμβριο θα κυκλοφορήσει και η νέα μου ποιητική συλλογή “Σώματα λυγρά” που ήδη είναι έτοιμη. Αυτά για τα έργα της καραντίνας.
- Τι δηλώνετε, όταν κάποιος ρωτά να μάθει το επάγγελμά σας; Ρωτώ γιατί είστε γνωστός για τη σεμνότητά σας.
Καταλαβαίνω πολύ καλά τη λέξη σεμνός, όπως εσείς την εννοείτε, και μ’ αυτή την έννοια τη δέχομαι, άλλωστε έτσι είμαι, δεν μπορώ αλλιώς. Επάγγελμα, δύσκολη λέξη, ιδιαιτέρως για τους ποιητές και ειδικά στη σημερινή κατάσταση. Από άλλα επαγγέλματα βιοποριστικά ως εδώ, όμως πρέπει να σας πω, ότι πάντοτε την τέχνη μου την έβλεπα πολύ επαγγελματικά και πολύ σοβαρά. Αλλο το ένα κι άλλο το άλλο. Η καταστροφή στους δημιουργούς του τραγουδιού ήρθε κι από την κατάρρευση των πνευματικών μας δικαιωμάτων και την επιπόλαιη διαχείριση της λύσης αυτού του μεγάλου προβλήματος.
- Πώς κρίνετε όλη αυτή την υπερπληθώρα βιβλίων και μελετών, συγγραφέων κλπ., που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια; Τι έχει οδηγήσει σε αυτή την ανεξέλεγκτη αύξηση των εκδόσεων;
Καλό είναι να γράφει όποιος νομίζει ότι μπορεί, και στη σημερινή εποχή αυτό εκδοτικά κοστίζει φθηνά, λόγω της τεχνολογίας. Εκεί που χάνεται το μέτρο δεν είναι στην ανάγκη των ανθρώπων να επικοινωνήσουν πράγματά τους, αλλά στην έλλειψη μιας ελάχιστης αξιολόγησης. Αυτό είναι το πρόβλημα. Τώρα εγώ δεν υποχρεούμαι από κάτι να λέω συνάδελφό μου τον οποιοδήποτε. Δύσκολα ξεχωρίζει η ήρα από το στάρι - και αυτή την εποχή μάλιστα που γίνεται το αντίθετο, ξεχωρίζουν δηλαδή το στάρι από την ήρα.
- Μεγαλώνοντας, ποιους ποιητές και συγγραφείς θαυμάζατε, και γιατί, αλήθεια;
Οσο μεγαλώνεις λογικό είναι να γνωρίζεις και άλλα πράγματα εκτός από εκείνα της νιότης σου. Σίγουρα έναν ποιητή που προσπάθησα να γνωρίσω καλύτερα είναι ο συντοπίτης μου ο Γιώργης Παυλόπουλος, ένας σπουδαίος και σημαντικός ποιητής που σιγά σιγά ανακαλύπτεται. Από συγγραφείς θα έλεγα ότι ξαναείδα πιο βαθιά τους δικούς μας μεγάλους, τον Βιζυηνό κυρίως. Εγώ αγαπώ πολύ το διήγημα, ανέκαθεν, αυτό δεν έχει αλλάξει, αντίθετα έχει ενισχυθεί. Επίσης αγάπησα πιο πολύ εκείνον τον άλλο σπουδαίο συγγραφέα συντοπίτη μου, τον Ηλία Χ. Παπαδημητρακόπουλο.
- Πώς επηρέασε ο ιδιαίτερος τόπος καταγωγής σας τις εμπνεύσεις σας κατά καιρούς;
Καθοριστικά θα έλεγα. Αυτή τη γλώσσα μιλώ. Είναι περίεργο, ότι η καταγωγή και η μήτρα των πάντων είναι η παιδική μας ηλικία. Εγώ έμεινα εντός αυτής της μικρής επαρχίας, ως εξόριστος και νοσταλγός διά παντός. Ο τόπος μέσα μου είναι άγονος, γεμάτος αγραπιδιές, αλίσβατα, αστρίτες και σαύρες. Αυτός ο τόπος με κατοικεί.
- Πώς επιλέγετε να περνάτε την καθημερινότητά σας και τι ρόλο παίζει η μουσική σε αυτήν;
Η καθημερινότητά μου είναι ίδια όπως τόσων ανθρώπων που εργάζονται, που αγωνίζονται, που ελπίζουν. Τίποτα παραπάνω και τίποτα λιγότερο. Δεν έχω εμμονές γενικότερα. Με τη μουσική έχω μια παραπάνω σχέση λόγω της δουλειάς μου. Μελετώ πράγματα, παρακολουθώ τάσεις και ρεύματα και ό,τι άλλο συμβαίνει, αλλά με μια συστηματική θα έλεγα ηρεμία.
- Πόσο έχουν αλλάξει -εξελιχθεί αν θέλετε- οι στίχοι σας με την πάροδο του χρόνου; Πώς βλέπετε σήμερα τα νεανικά γραπτά σας;
Από τα πρώτα μου ποιήματα λίγα πράγματα κρατώ. Πολλά έχω αποκηρύξει. Είμαι σκληρός με τον εαυτό μου. Αυτό τον καιρό αυτό κάνω. Ορίζω αυστηρά και τελεσίδικα το έργο μου. Γενικότερα είμαι αυστηρός σε αυτά τα πράγματα. Αυτό μου το δίδαξε το τραγούδι και το κρατώ σε ότι κάνω. Σκίζω περισσότερα από ό,τι γράφω.
Ο Δημήτρης Λέντζος (1960) είναι ποιητής, στιχουργός και πεζογράφος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στο χωριό Μηλιές της Αρχαίας Ολυμπίας και από το 1979 ζει και εργάζεται στην Αθήνα.
Εργα του είναι: “Η Θεία Λειτουργία της Ηλιανής” ποίηση, 1986. “Η μικρή εβδομάδα της Ηλιανής” ποίηση, 1987. “Η μεγάλη διαδήλωση του ενός” διηγήματα, 2008. “Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή” ποίηση, 2010. “Λαμά σαβαχθανί” διηγήματα, 2012. “Το άγαλμα του Σαρπηδόνα” παραμύθια, 2013. “Βάραγκα” ποίηση, 2015. “Σοκολατάκια Μαργαρίτα” διηγήματα, 2016. “Μαύρη Παπαρούνα” ποιήματα, 2017. “Το μουσικό κλειδί” παραμύθια, 2017. “Εωθινά Αγάλματα” ποίηση, 2018. “Απόλλυμαι” ποίηση, 2019. “Μαύρη παπαρούνα” ποίηση, 2020.
Κύκλοι τραγουδιών: “Μεθυσμένο άλογο” σε μουσική Μιχάλη Τερζή, με τον Γιώργο Μπαγιώκη, 2003. “Ερωτας αρχάγγελος” σε μουσική Χρήστου Λεοντή, με τους Δημήτρη Μητροπάνο, Νίκο Δημητράτο, Παντελή Θαλασσινό, Δώρο Δημοσθένους, Μαρία Σουλτάτου και Ιωάννα Φόρτη, 2007. “Φαγιούμ”, σε μουσική Νεοκλή Νεοφυτίδη, με τους Μανώλη Μητσιά, Σοφία Παπάζογλου, Δώρο Δημοσθένους, Μανώλη Πασχαλίδη, 2009. “Απόπλους”, σε μουσική Μιχάλη Τερζή, με τους Γιώργο Νταλάρα, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Κώστα Μακεδόνα, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Σοφία Παπάζογλου, Πίτσα Παπαδοπούλου, Γιώργο Μπαγιώκη, Παντελή Θεοχαρίδη, 2010. “Τα έργα της καρδιάς” σε μουσική Στάθη Γκότση, με τους Ασπασία Στρατηγού, Χρήστο Κωνσταντίνου, Γιώργο Μπαγιώκη, 2011. “Αμάρτημα προπατορικό” σε μουσική των Χρήστου Λεοντή, Μιχάλη Τερζή, Παντελή Θαλασσινού, Νεοκλή Νεοφυτίδη, Στάθη Γκότση, Σπύρου Κουρκουνάκη, Φίλιππου Πλακιά, με τους Διονύση Τσακνή, Μίλτο Πασχαλίδη, Γεωργία Γρηγοριάδου, Αλέξανδρο Εμμανουηλίδη, Ζωή Παπαδοπούλου, Μαρία Αναματερού, 2012. “Ο γύρος του θριάμβου” 2cd, σε μουσικές Χρήστου Λεοντή, Μιχάλη Τερζή, Θανάση Γκαϊφύλλια, Παντελή Θαλασσινού, Μίλτου Πασχαλίδη, Νεοκλή Νεοφυτίδη, κ.ά. με τους Βασίλη Λέκκα, Σοφία Παπάζογλου, Φωτεινή Βελεσιώτου, Ζαχαρία Καρούνη, Ρίτα Αντωνοπούλου, Ηρώ Σαΐα κ.ά., 2015 “Μολυβάκι μου χαμπέ” σε μουσική Φίλιππου Πλακιά, με τους Φίλιππο Πλακιά, Λαυρέντη Μαχαιρίτσα, Καίτη Κουλιά, 2016. “Φλόγα που καίει” σε μουσική Χρήστου Λεοντή, με τους Θοδωρή Βουτσικάκη, Ιωάννα Φόρτη, Αλέξανδρο Τσιωνά, 2017. “Αιώνια μέθη” σε μουσική Γιώργου Καγιαλίκου, με τους Ανδρέα Καρακότα, Ευτυχία Μητρίτσα και Πίτσα Παπαδοπούλου, 2018. “Παράξενο τσίρκο” σε μουσική Μανόλη Ανδρουλιδάκη, με τους Ρίτα Αντωνοπούλου, Γιάννη Κότσιρα, Σοφία Παπάζογλου, Μίλτο Πασχαλίδη και Απόστολο Ρίζο, 2018. “Μισοφέγγαρο κυδώνι” σε μουσική Γιώργου Καγιαλίκου, με τους Ιφιγένεια Κορολόγου και Γιώργο Φλωράκη, 2018. “Μαύρη μπογιά στο μάρμαρο” σε μουσική Νίκου Πλατύραχου, με τους Δημήτρη Ζερβουδάκη, Βίκυ Καρατζόγλου, Αφροδίτη Μάνου, Γιώργο Νταλάρα και Νεφέλη Φασούλη, 2018. “Μικρά μονόστηλα” σε μουσική Μάρθας Μεναχέμ, με τον Θοδωρή Νικολάου, 2019. “Silver alert” σε μουσική Χρύσας Κωττάκη, με την Μαρία Φαραντούρη, Μάρθα Φριτζήλα, Παντελή Θεοχαρίδη και Σοφία Μανουσάκη, 2019. “Επιθυμία” σε μουσική Βαγγέλη Μαχαία, με την Κατερίνα Ντίνου, 2020.
Θεατρικά που έχουν ανέβει: “Η μεγάλη διαδήλωση του ενός” (Θέατρο «Αργώ» 2012-2013 και 2013-2014), (Θέατρο «Παραμυθιάς» 2014-2015), (Θέατρο «Αλεξάνδρεια» 2018-2019). “ΚΤΕΛ Πελοποννήσου” (Θέατρο «Αργώ» 2013 και 2014). “Ο γιος μου ο Ελπήνορας” (Θέατρο «Αργώ» 2014). “Στη σιωπή” (Θέατρο «Τέσσερις εποχές» 2016), (Θέατρο «Επί Κολωνώ» 2017). “Ο δεύτερος κατακλυσμός” (Θέατρο «Γκλόρια - Πολιστικό Πάρκο» 2019-2020).
Αλλα θεατρικά: “Το Συμπαντού” (2010). “Bar Greco” (2012), “Η διαδρομή” (2013), “Εξ αδιαιρέτου” (2014), “Ο Τέταρτος” (2016), “Κόκκινα παπούτσια το Πάσχα” (2018), “Καραβάτζο” (2018).
