Συνέντευξη 

στη Γιούλα Σαρδέλη

- Γιατί αργήσατε... τόσο πολύ να έρθετε στην πατρίδα για να παρουσιάσετε τη δουλειά σας;

"Η αλήθεια είναι ότι πρόσκληση από βιβλιοπωλείο της Καλαμάτας είχα ξανά στο παρελθόν. Θυμάμαι πως το αναγνωστικό κοινό με είχε τιμήσει τότε δεόντως. Ωστόσο, η επικείμενη εκδήλωση του Σαββάτου στο βιβλιοπωλείο "Παπασωτηρίου" θα είναι κάτι εντελώς διαφορετικό. Δεν πρόκειται για απλή παρουσίαση ενός βιβλίου, αλλά για την παρουσίαση του συνολικού έργου μου, όπως αυτό αποτιμάται μέχρι σήμερα και που δεν εξαντλείται στη συγγραφική δράση. Ρωτάτε γιατί ανάλογη πρόσκληση δεν είχε υπάρξει νωρίτερα. Ισως έπρεπε να έρθει το πλήρωμα του χρόνου … Δηλώνω ευτυχής πάντως που θα «ξαναγνωριστώ» με τους συντοπίτες μου".

- Ποιο ρόλο θεωρείτε ότι έπαιξε η Μεσσηνία στη διαμόρφωση της συγγραφικής σας ταυτότητας;

"Καταλυτικό. Εκτιμώ πως αν δεν είχα γεννηθεί στη Μεσσηνία, είναι αμφίβολο αν θα είχα ασχοληθεί με τη συγγραφή. Κι αυτό γιατί, σαν ήμουνα μικρό παιδί, περνούσα τις μεγάλες γιορτές στο Βλαχόπουλο και στο Στρέφι κοντά σε συγγενείς. Οι οικογένειες τηρούσαν όλα τα έθιμα με αυστηρό τελετουργικό. Η κατανυκτική ατμόσφαιρα κάθε γιορτής, με όλα τα χρώματα, τα αρώματα και τις γεύσεις που τη συνιστούσαν, ασκούσε τόση γοητεία πάνω μου που χάραξε τη μετέπειτα πορεία μου. Μαθήτρια ακόμα του εξατάξιου τότε Γυμνασίου άρχισα την καταγραφή εθίμων, κάνοντας «έρευνα πεδίου» στα δύο αυτά χωριά. Μεγαλώνοντας ασχολήθηκα με τη συγγραφή μελετών που άπτονταν εν πολλοίς της λαογραφίας.
Η συγγραφή βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας προέκυψε αργότερα, όταν βρισκόμουν ήδη στον εκδοτικό χώρο από μιας μεγάλης έρευνας δουλειά που είχα κάνει και που είχε τις ρίζες της στην αγάπη που μου είχαν εμφυσήσει το Βλαχόπουλο και το Στρέφι για τον λαϊκό μας πολιτισμό".

- Ολος αυτός ο πλούτος των φράσεων με ιστορία από πού προέκυψε; Πώς καταφέρατε να φτάσετε για μία μία από αυτές στη γένεσή τους;

"Στο Γυμνάσιο κάναμε ετυμολογία στο μάθημα των αρχαίων Ελληνικών. Τότε ανακάλυψα ότι λέξεις, ενίοτε και φράσεις, έχουν κάνει μια διαδρομή μέσα στο χρόνο, ίσως και να έχουν υποστεί κάποιες αλλοιώσεις ως προς το αρχικό της νόημα, πάντα όμως έχουν μια ιστορία να σου πουν. Μαγεμένη από την ανακάλυψή μου αυτή, παραμερίζω την καταγραφή εθίμων, προλήψεων, δοξασιών, τοπικών ιδιωματισμών που μονοπωλούσαν μέχρι τότε το ενδιαφέρον μου και επικεντρώνομαι στην ανίχνευση ιστοριών που έκρυβαν λέξεις και φράσεις της καθημερινότητάς μας. Δύσκολος ο δρόμος, πού να ψάξεις; Διαδίκτυο τα χρόνια εκείνα δεν υπήρχε, μοναδική πηγή πληροφόρησης τα βιβλία. Αλλά ποια βιβλία για μια τόσο εξειδικευμένη θεματολογία; Η προετοιμασία τότε για την εισαγωγή στο πανεπιστήμιο, οι σπουδές μου αμέσως μετά στη Νομική, οι σπουδές μου στην Παιδαγωγική Ακαδημία, ο γάμος μου, η γέννηση των παιδιών και η φοίτησή μου στο Παιδαγωγικό Τμήμα που ακολούθησαν, ανέστειλαν τη ζέση για την έρευνα που πάντα είχα κατά νου να κάνω, αλλά δεν τη διέγραψαν. Οταν, μετά από χρόνια, μπόρεσα να εξασφαλίσω περισσότερο χρόνο, άρχισα να ξεψαχνίζω λεξικά και παλιές εγκυκλοπαίδειες λήμμα προς λήμμα, να διαβάζω παμπάλαια βιβλία λαογραφίας που τα έβρισκα και τα αγόραζα από το Μοναστηράκι, να χάνομαι σε βιβλιοθήκες για να μελετάω την αρχαία ελληνική γραμματεία … 

Ο δρόμος δεν ήταν εύκολος, η έρευνα είχε αγκάθια. Οχι μόνο επειδή για πολλές λέξεις και φράσεις δεν έβρισκα την πηγή, αλλά και γιατί πολλές φορές η μια πηγή αντέκρουε την άλλη, οπότε χρειαζόταν και μια τρίτη να βρω, ίσως και μια τέταρτη, προκειμένου να διασταυρώσω τις πληροφορίες. Παρά τις αντιξοότητες, άρχισα σιγά σιγά να συγκεντρώνω έναν σημαντικό όγκο υλικού, τον οποίο εμπλούτιζα στο διάβα του χρόνου. Ολη αυτή η προσπάθεια είχε διάρκεια 8 ετών και είδε το φως της δημοσιότητας σε ένα ογκώδες βιβλίο που περιέχει την προέλευση 1.000 περίπου λέξεων και φράσεων της καθημερινότητάς μας, φέρει τον τίτλο «Γιατί το λέμε έτσι …» και απευθύνεται αποκλειστικά σε ενήλικες. Η μεγάλη απήχηση που είχε εκείνο το πρώτο βιβλίο στο κοινό και το αίτημα των αναγνωστών για ένα βιβλίο με την ίδια θεματολογία, αλλά που να μπορεί να διαβάζεται και από μικρότερες ηλικίες, οδήγησε στην έκδοση του «Λέξεις και φράσεις με … ιστορία», ένα ελκυστικό, εικονογραφημένο βιβλίο που απευθύνεται και σε παιδιά και σε ενήλικες".

- Στο «Οι κότες δε λαλούν» προφανώς αγγίζετε τα θέματα της προσαρμοστικότητας, της διαφορετικότητας. Δύσκολες έννοιες για να μιλήσεις στα παιδιά; Πώς τις αντιλαμβάνονται και πώς αντιδρούν;

"Εχω γράψει βιβλία για παιδιά όλων των ηλικιών. Στα περισσότερα από αυτά ήρωές μου είναι «αναξιοπαθούντες», ήρωες που, για τον έναν ή τον άλλο λόγο, η κοινή γνώμη τους θεωρεί αντιήρωες. Ετσι, θα δείτε ένα ταπεινό γαϊδουράγκαθο να σώζει τη ζωή ενός μοσχομυρωδάτου τριαντάφυλλου στο «Μια φιλία με αγκάθια», τη λύση σε μια δύσκολη κατάσταση να τη δίνει ένα σκουλήκι στο «Ενα παράξενο σχολείο», μια Γλώσσα (ψάρι) που δεν έχει πάνω της τίποτε αξιοζήλευτο να κερδίζει το πρώτο βραβείο σε έναν διαγωνισμό στο «Ο μεγάλος νικητής». Η επιλογή μου είναι ασφαλώς συνειδητή, αφού ως δασκάλα γνωρίζω τις ανασφάλειες των παιδιών, τους φόβους, τη χαμηλή τους αυτοπεποίθηση, την περιθωριοποίηση που υφίστανται, άδικα πολλές φορές, από συνομηλίκους τους. Είναι σίγουρα δύσκολο να ονοματίσεις πρόσωπα όταν θέλεις να παρέμβεις για να εξυγιάνεις παρόμοιες καταστάσεις. Η λογοτεχνία σε τέτοιες περιπτώσεις αποδεικνύεται το πιο αποτελεσματικό μέσο. Προβάλλει, θίγει, απενοχοποιεί και ταυτίζει ανώνυμα και ανώδυνα. Στο «Οι κότες δε λαλούν» ηρωίδα μου είναι η κότα η Μαριγώ, η οποία με το κόλπο της αποδεικνύει πως το «έχεις μυαλό κότας» που λέμε για τον ανόητο, δεν ισχύει. Οχι μόνο φέρθηκε έξυπνα και έδρασε ανατρεπτικά, αλλά απέδειξε στα ζώα που την ειρωνεύονταν ότι δεν πρέπει να υποτιμούν κανέναν. Ο καθένας έχει τον τρόπο του να τα βγάζει πέρα στα δύσκολα. Ο λαός μας λέει «το καλό το παλικάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι», ένα μονοπάτι που βρήκε και ο περιφρονημένος τυφλοπόντικας στο «Ο φαντασμένος Λούης». Ας μην ξεχνάμε, τέλος, πως κριτήριο ωριμότητας είναι η προσαρμοστικότητα και η ευελιξία ζητούμενη «δεξιότητα», δύο στοιχεία που επιδιώκω να προβάλλω μέσα από τα βιβλία μου".

- Στις μέρες μας το μεγαλύτερο φαινόμενο είναι η άνοδος του φασισμού. Μπορεί ένα τέτοιο θέμα να μπει σε ένα παραμύθι; Θα μπορούσατε να καταπιαστείτε ίσως με αυτό σε ένα επόμενο βιβλίο;

"Συμβαίνει πράγματι και είναι λυπηρό. Αν εννοήσουμε το φασισμό ως αυταρχική πολιτική ιδεολογία και μαζικό κίνημα που έχει ως στόχο να θέσει το έθνος, το οποίο ορίζει βάσει αποκλειστικών βιολογικών, πολιτισμικών ή και ιστορικών συνθηκών, υπεράνω κάθε άλλης αξίας και να δημιουργήσει μια κινητοποιημένη εθνική κοινότητα, όχι, δε θα με ενδιέφερε ως θεματολογία. Αν όμως τον προσδιορίσουμε αποκλειστικά ως άδικη και βίαιη πράξη, έχω ήδη θίξει το θέμα σε διάφορα βιβλία μου. Θα συνεχίσω βεβαίως να το κάνω, καθότι θεωρώ πως, εκτός των άλλων, η λογοτεχνία έχει καθήκον να «δρα»… προληπτικά"!

Βιογραφικό

Η Γιολάντα Τσορώνη-Γεωργιάδη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Καλαμάτα. Είναι πτυχιούχος της Νομικής Σχολής, της Παιδαγωγικής Ακαδημίας καθώς και του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών και έχει μετεκπαιδευτεί στο Μαράσλειο Διδασκαλείο. Εργάζεται στη δημόσια εκπαίδευση, αρθρογραφεί σε παιδαγωγικά περιοδικά, είναι ενεργό μέλος της Γυναικείας Λογοτεχνικής Συντροφιάς και έχει εκδώσει πολλά βιβλία για παιδιά και μελέτες λαογραφικού περιεχομένου. Εχει αναλάβει επιμορφωτικό έργο σε ημερίδες επιμόρφωσης εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Από τις εκδόσεις "Σαββάλας" κυκλοφορούν τα βιβλία της «Μύθοι, ιστορίες, παραμύθια, παροιμίες με ζώα», «Μύθοι, ιστορίες, παραμύθια, παροιμίες με φίλους φτερωτούς», «Σκανταλιάρηδες πιτσιρικάδες», «Λέξεις και φράσεις με … ιστορία», «Το παλιό σχολειό», καθώς και οι σειρές «Βιβλία που προάγουν τη συναισθηματική νοημοσύνη» (14 τίτλοι), «Μικρές ιστορίες» (3 τίτλοι), «Βιβλία που ενθαρρύνουν το παιδί να νικήσει τους φόβους του» (3 τίτλοι), «Μαθήματα ζωής» (3 τίτλοι), «Βιβλία που ξεκλειδώνουν τον συναισθηματικό κόσμο των παιδιών» (4 τίτλοι). Οπως γράφει και η ίδια στην προσωπική της σελίδα στο facebook με αφορμή την επίσκεψή της στην Καλαμάτα "«Η καρδιά ξέρει πολύ καλά, κι ας κάνει μερικές φορές πως το ξεχνάει, πως έχει να δώσει λόγο στα πατρικά χώματα» είπε ο Ν. Καζαντζάκης. Να που έρχεται και για μένα τούτη η ώρα. Στις 30 Μαρτίου καλούμαι "να δώσω λόγο" στους συντοπίτες μου για το τι έκανα 30 και πλέον χρόνια μακριά τους". 

Το σύνολο της εργογραφίας της κ. Τσορώνη - Γεωργιάδη κυκλοφορεί από τις εκδόσεις "Σαββάλα" και είναι διαθέσιμο στο βιβλιοπωλείο "Παπασωτηρίου" (πεζόδρομος Αριστομένους 38). Η επιμέλεια των εκδηλώσεων του Σαββάτου ανήκει στο Σωτήρη Θεοδωρόπουλο. Η εκδήλωση για τα παιδιά γίνεται σε συνεργασία με τα Εκπαιδευτήρια Μπουγά και με τη συμμετοχή όλων των εμψυχωτών της "Παραμυθοπαρέας του Σαββάτου" με το συντονισμό της Αντζυς Μπούρα.