Κυριακή, 18 Ιουνίου 2023 08:06

Η συγγραφέας Χαρά Κουρλέση στην «Ε»: «Η επικοινωνία με τα παιδιά πρέπει να είναι έντιμη και ειλικρινής»

Η συγγραφέας Χαρά Κουρλέση στην «Ε»: «Η επικοινωνία με τα παιδιά πρέπει να είναι έντιμη και ειλικρινής»

 

«Τα βιβλία μου επιθυμώ να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας πιο ευαισθητοποιημένης και συμπονετικής κουλτούρας που η κοινωνία μας έχει βαθύτατη ανάγκη», λέει μιλώντας στην “Ε” η συγγραφέας και εκπαιδευτικός Χαρά Κουρλέση με αφορμή το “Πώς φτιάχνεται η αγάπη: Ασε με να σου μάθω ν’ αγαπάς!”,  μια ιστορία που εμπεριέχει πολλά μηνύματα και πρόσφατα συμπεριλήφθηκε στους προτεινόμενους τίτλους βιβλίων για παιδιά της διαδικτυακής πλατφόρμας “Live Without Bullying”.

Οπως λέει η συγγραφέας του βιβλίου, η αγάπη και η φιλία είναι για εκείνη οι πιο πολύτιμες αξίες της ζωής και αποτελούν κοινά θέματα των παιδικών ιστοριών που γράφει. Εκφράζει τη βεβαιότητα ότι τα παιδιά που θα αποφασίσουν να ακολουθήσουν τη συνταγή της αγάπης που περιγράφει στο βιβλίο αυτό θα εξελιχθούν σε αισιόδοξους και ευτυχισμένους ενήλικους. Προσθέτει δε πως με όχημα την παιδική λογοτεχνία μπορούμε να βοηθήσουμε τους μικρούς αναγνώστες να αποκωδικοποιήσουν τον ενήλικο κόσμο και να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους.  

 

"Μέσα από τους χαρακτήρες και τις ιδέες ενός βιβλίου, το παιδί μπορεί να κατανοήσει καλύτερα ένα ευαίσθητο θέμα, να ωριμάσει και να αναπτύξει τη γνωστική και συναισθηματική του νοημοσύνη."

 

Διηγήματά της έχουν βραβευτεί και δημοσιευτεί σε συλλογικούς τόμους ενώ τα παιδικά βιβλία που έχει γράψει «Ο Αφεντούλης και το δώρο της φιλίας», «Πώς φτιάχνεται η αγάπη: Ασε με να σου μάθω ν’ αγαπάς!» και «Οι δώδεκα μήνες στη χώρα του παραμυθιού - συλλογικό έργο» κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Ηλιαχτίδα».

Ας τη γνωρίσουμε καλύτερα...

 

Συνέντευξη - παρουσίαση: Κωνσταντίνα Δρακουλάκου

 

Τι πυροδότησε την ιδέα της συγγραφής παιδικών βιβλίων;

Διαθέτω εκ φύσεως μια παιδικότητα και έναν αυθορμητισμό που μου επιτρέπουν να χτίζω σχέσεις αμοιβαίας εμπιστοσύνης με τα παιδιά και αυτός είναι άλλωστε ένας από τους λόγους που ακολούθησα το επάγγελμα της εκπαιδευτικού. Η συγγραφή ενός καλού παιδικού βιβλίου προϋποθέτει αυτή τη βαθιά συναισθηματική σύνδεση με τα παιδιά. Με τη δύναμη της μυθοπλασίας και τις αξίες που φέρω ως άνθρωπος προσπαθώ να φτιάχνω φανταστικούς κόσμους που ανταποκρίνονται στις προσδοκίες του παιδικού και εφηβικού κοινού, παρέχοντας πλούσια ερεθίσματα και τροφή για σκέψη. Τα βιβλία μου επιθυμώ να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας πιο ευαισθητοποιημένης και συμπονετικής κουλτούρας που η κοινωνία μας έχει βαθύτατη ανάγκη.

 

Η φιλία και η αγάπη φαίνεται να είναι κοινά θέματα στις ιστορίες σας. Τι ελπίζετε να ανακαλύψουν οι μικροί αναγνώστες διαβάζοντας το βιβλίο σας "Ο Αφεντούλης και το δώρο της φιλίας";

Η αγάπη και η φιλία είναι για εμένα οι πιο πολύτιμες αξίες της ζωής οπότε αναπόφευκτα αποτελούν κοινά θέματα των παιδικών ιστοριών που γράφω. Στο βιβλίο μου "Ο Αφεντούλης και το δώρο της φιλίας", ο βασικός πρωταγωνιστής βιώνει μια έντονη συναισθηματική κατάσταση από την οποία διδάσκεται ότι η ίδια η ζωή μας φέρνει προκλήσεις, τις οποίες δεν πρέπει να αντιμετωπίζουμε ανώριμα, παίρνοντας βιαστικές και επιπόλαιες αποφάσεις. Μέσα από αυτή την ιστορία, οι νεαροί αναγνώστες θα αντιληφθούν ότι πρέπει να είμαστε συνεπείς στις αξίες και τις πεποιθήσεις μας, τιμώντας την οικογένεια και τους φίλους μας. Επίσης θα κατανοήσουν ότι τα υλικά αγαθά δε μπορούν σε καμία περίπτωση να φέρουν την ευτυχία και τη χαρά στη ζωή μας.

 

"Πώς φτιάχνεται η αγάπη: Ασε με να σου μάθω ν' αγαπάς!”, είναι ένα βιβλίο που τα παιδιά μαθαίνουν να αποδέχονται τη διαφορετικότητα;

Η καλλιέργεια των προκαταλήψεων και των στερεοτύπων πολλαπλασιάζουν τα φαινόμενα ενδοσχολικής βίας, διαταράσσοντας τον κοινωνικό ιστό και αναχαιτίζοντας την πρόοδο. Διαβάζοντας το βιβλίο μου τα παιδιά μαθαίνουν όχι απλά να αποδέχονται τη διαφορετικότητα αλλά να την κατανοούν και να την εκτιμούν. Ο σεβασμός απέναντι στο συνάνθρωπό μας είναι το πρωταρχικό μάθημα που θα πρέπει να διδαχθεί ένα παιδί για να είναι σε θέση να επιβιώσει στα σύγχρονα πολυπολιτισμικά περιβάλλοντα στα οποία συμπεριλαμβάνεται πια και η χώρα μας. Μέσα από την ιστορία της Διώνης, ενός νεαρού κοριτσιού με αυτισμό που διδάσκει στους συμμαθητές της τη “συνταγή” της αγάπης, οι μικροί αναγνώστες αντιλαμβάνονται ότι η συμφιλίωση με τη διαφορετικότητα από την προσχολική και σχολική ηλικία θα τους δώσει τη δυνατότητα να αναπτύξουν υγιείς προσωπικότητες, φέρνοντας την ισορροπία και την αρμονία στην προσωπική και κοινωνική τους ζωή.

 

 

Συνταγή για εμάς τους μεγάλους υπάρχει; Πώς θα κατακτήσουμε την ευτυχία;

Σε αντίθεση με τα παιδιά που είναι πιο ειλικρινή και αυθόρμητα, οι ενήλικες συνήθως αποφεύγουμε να χτίσουμε ουσιαστικές σχέσεις με τους άλλους. Δεν είμαστε ανοιχτοί, δε μοιραζόμαστε, δε φανερώνουμε τα συναισθήματα μας. Αυτό συχνά λειτουργεί ανασταλτικά δημιουργώντας μέσα μας τεράστια ψυχολογικά ελλείμματα. Όλοι οι άνθρωποι κουβαλάμε τραύματα και πληγές. Το θέμα είναι να μην επιτρέπουμε σε αυτά να μας καθορίζουν και να μας κρατούν εγκλωβισμένους στη μοναξιά και την απογοήτευση. Είμαστε ευτυχισμένοι όταν μπορούμε να συγχωρούμε, να χαμογελάμε και να προχωράμε παρακάτω. Η ευτυχία λοιπόν πιστεύω ότι είναι θέμα προσωπικής επιλογής. Πάντως είμαι βέβαιη ότι τα παιδιά που θα αποφασίσουν να ακολουθήσουν τη συνταγή της αγάπης που περιγράφω στο βιβλίο μου θα εξελιχθούν σε αισιόδοξους και ευτυχισμένους ενήλικες!

 

Ενα μάθημα που μπορεί να πάρει κανείς από το βιβλίο;

Η συγκεκριμένη ιστορία εμπεριέχει πολλά μηνύματα και μάλιστα πρόσφατα συμπεριλήφθηκε στους προτεινόμενους τίτλους βιβλίων για παιδιά της πλατφόρμας “Live Without Bullying”. Αισθάνομαι απέραντη ευγνωμοσύνη απέναντι στο Κέντρο Κοινωνικής Δράσης και Καινοτομίας και τη γενική διευθύντρια του, Δρ. Αντωνία Τορρένς που με τίμησαν με την απόφαση τους να εντάξουν το βιβλίο μου στις λογοτεχνικές προτάσεις της σπουδαίας αυτής διαδικτυακής πλατφόρμας. Ένα από τα καίρια ζητήματα που θίγει το βιβλίο είναι η ιδέα της διαμόρφωσης του συμπεριληπτικού σχολείου, ενός εκπαιδευτικού περιβάλλοντος όπου παρέχονται ίσες ευκαιρίες μάθησης σε όλα τα παιδιά, χωρίς διακρίσεις. Το εκπαιδευτικό μοντέλο της συμπερίληψης διασφαλίζει ένα δημοκρατικό πλαίσιο ανεκτικότητας και πλουραλισμού, όπου οι μαθητές συνυπάρχουν αρμονικά μεταξύ τους και οι διδακτικές πρακτικές ανταποκρίνονται στις διαφορετικές εκπαιδευτικές ανάγκες όλων των παιδιών. Δυστυχώς, η πλειονότητα των παιδιών με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες που φοιτούν στη Γενική Εκπαίδευση, όπως η νεαρή ηρωίδα του βιβλίου μου, αποτελούν συχνά θύματα περιστατικών ενδοσχολικής βίας και εκφοβισμού εξαιτίας της διαφορετικότητας τους. Προσωπικά θεωρώ ότι αν ο σπόρος της συμπερίληψης φυτευτεί σε κάθε ελληνικό σχολείο, η συμπερίληψη αυτών των παιδιών στην κοινωνία θα είναι πολύ πιο εύκολη.

 

Για δεκαετίες, γονείς και εκπαιδευτικοί συζητούν τι είναι και τι δεν είναι «κατάλληλο» για τους μικρούς αναγνώστες. Από την εμπειρία σας, μπορεί να ωφελήσει τα παιδιά η ανάγνωση για δύσκολα ή ευαίσθητα θέματα και καταστάσεις; Με ποιο τρόπο;

Η επικοινωνία μας με τα παιδιά πρέπει να είναι πάντα έντιμη και ειλικρινής. Δεν ωφελεί να συντηρούμε διαστρεβλωμένες εικόνες της πραγματικότητας για να την ωραιοποιήσουμε στα μάτια ενός παιδιού καθώς μπορεί να δημιουργηθούν παρερμηνείες και σύγχυση. Με όχημα την παιδική  λογοτεχνία μπορούμε να βοηθήσουμε τους μικρούς αναγνώστες να αποκωδικοποιήσουν τον ενήλικο κόσμο και να διαχειριστούν τα συναισθήματα τους. Ένα παιδικό βιβλίο που αντιμετωπίζει δυσάρεστα ζητήματα όπως η απώλεια αγαπημένων προσώπων μπορεί να προσφέρει το κίνητρο για να πυροδοτήσουμε μια συζήτηση που θα δώσει στα παιδιά την ευκαιρία να εκφράσουν τα ερωτήματα και τους προβληματισμούς τους. Μέσα από τους χαρακτήρες και τις ιδέες ενός βιβλίου, το παιδί μπορεί να κατανοήσει καλύτερα ένα ευαίσθητο θέμα, να ωριμάσει και να αναπτύξει τη γνωστική και συναισθηματική του νοημοσύνη.

 

 

Θα θέλαμε να αναφερθείτε και στο ρόλο της αφήγησης. Ποια είναι κατά τη γνώμη σας τα παιδαγωγικά οφέλη από την αξιοποίηση της αφήγησης στην εκπαιδευτική διαδικασία;

Τα οφέλη από την παιδαγωγική αξιοποίηση της αφήγησης είναι πολλαπλά. Καταρχήν η δραματοποιημένη αφήγηση που εμπεριέχει μάλιστα στοιχεία από το θεατρικό παιχνίδι αναβαθμίζει ποιοτικά την αναγνωστική εμπειρία ενεργοποιώντας την παιδική φαντασία. Με αυτό τον τρόπο, η διαδικασία της αφήγησης αποκτά μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα παιδιά, τα οποία μέσα από παιχνίδια ρόλων και δημιουργικές δραστηριότητες καταφέρνουν να ταυτιστούν με τους ήρωες της ιστορίας και να ενδυναμώσουν τις προσωπικότητες τους. Χρησιμοποιώντας σύγχρονα πολυμεσικά εργαλεία και εφαρμογές, η ψηφιακή αφήγηση εμπλουτίζει ακόμη περισσότερο την παραδοσιακή προφορική αφήγηση. Με την κατάλληλη εκπαιδευτική καθοδήγηση, τα παιδιά μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τα σύγχρονα ψηφιακά μέσα για να εκφραστούν δημιουργικά και να παράγουν το δικό τους οπτικοακουστικό υλικό. Με άλλα λόγια, οι μαθητές μπορούν να γίνουν “δημιουργοί” των δικών τους ψηφιακών αφηγήσεων, αναπτύσσοντας τις δεξιότητες και τους γραμματισμούς του εικοστού πρώτου αιώνα.

 

Κύριοι παράγοντες για να διαβάζει ένας άνθρωπος, είναι να έχει μεγαλώσει σε περιβάλλον όπου υπάρχουν βιβλία και αναγνώστες. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Έργων του Λόγου, το 35% του ελληνικού πληθυσμού δεν διαβάζει ούτε ένα βιβλίο το χρόνο. Τι πρέπει κατά τη γνώμη σας να γίνει ώστε να αντιστραφεί αυτό το αποθαρρυντικό ποσοστό;

Παρόλο που οι κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας δεν ευνοούν τη συστηματική αγορά βιβλίων, τα τελευταία χρόνια γίνονται φιλότιμες προσπάθειες ενίσχυσης της φιλαναγνωσίας. Οι παρουσιάσεις και οι εκδηλώσεις που αφορούν τις νέες λογοτεχνικές προτάσεις πληθαίνουν ενώ οι γονείς αναζητούν επίμονα το ποιοτικό παιδικό βιβλίο, αναγνωρίζοντας το γεγονός ότι η λογοτεχνική παιδεία ξεκινά από πολύ μικρή ηλικία. Και η πολιτεία βέβαια οφείλει να λάβει τα κατάλληλα μέτρα για να στηρίξει την εκδοτική παραγωγή στη χώρα μας. Για παράδειγμα, το ετήσιο πρόγραμμα χορήγησης επιταγών αγοράς βιβλίων είναι μια ιδιαίτερα ανακουφιστική πρωτοβουλία για τους συμπολίτες μας που αδυνατούν να δαπανήσουν χρήματα για την αγορά των αγαπημένων τους λογοτεχνικών τίτλων. Αν μάλιστα ο αριθμός των δικαιούχων του συγκεκριμένου προγράμματος αυξηθεί, αυτό θα είναι ένα καθοριστικό βήμα για την τόνωση του αναγνωστικού ενδιαφέροντος.      

 

Η φαντασία και η δημιουργικότητά σας, σας οδήγησε, στον τέταρτο ετήσιο διαγωνισμό πρωτότυπου εκπαιδευτικού επιτραπέζιου παιχνιδιού που διοργάνωσε το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Μιλήστε μας για την εμπειρία σας.

Ως εκπαιδευτικός αγγλικής γλώσσας προτιμώ να κάνω χρήση καινοτόμων στρατηγικών διδασκαλίας που ενθαρρύνουν τους μαθητές να εξασκούνται στην ξένη γλώσσα αλληλεπιδρώντας με τους συμμαθητές τους. Όταν λοιπόν έχω χρόνο και έμπνευση απολαμβάνω να σχεδιάζω εκπαιδευτικά παιχνίδια σε μακέτες (ταμπλό, κάρτες κλπ.) τις οποίες μετά τυπώνω για να χρησιμοποιήσω με τα παιδιά στην τάξη. Με ένα από τα παιχνίδια που έχω σχεδιάσει, συγκεκριμένα το “Pick n’ Win”, αποφάσισα να συμμετάσχω στον τέταρτο διαγωνισμό πρωτότυπου εκπαιδευτικού επιτραπέζιου παιχνιδιού που διοργάνωσε το Γραφείο Εκπαιδευτικών και Πολιτιστικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ. Ομολογώ ότι δεν έτρεφα ιδιαίτερες προσδοκίες για το αποτέλεσμα καθώς γνώριζα ότι είναι ένας παγκόσμιος διαγωνισμός στον οποίο συμμετέχουν εκπαιδευτικοί από διάφορες χώρες και επομένως προϋποθέτει γνώση αλλά και πρωτοτυπία. Όταν μου ανακοινώθηκε λοιπόν ότι η συμμετοχή μου διακρίθηκε στην κατηγορία καλύτερης γλωσσικής πρακτικής ανάμεσα σε εκατοντάδες συμμετοχές από εικοσιπέντε διαφορετικές χώρες ενθουσιάστηκα. Αισθάνομαι πολύ περήφανη που κατάφερα να προωθήσω τη δουλειά μου στο εξωτερικό εκπροσωπώντας τη χώρα μου αλλά και την ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα.   

 

Λίγα λόγια για τη συλλογή "Οι δώδεκα μήνες στη χώρα του παραμυθιού" που συμμετέχετε...

Πρόκειται για ένα συλλογικό έργο που συνυπογράφουμε δώδεκα διαφορετικοί συγγραφείς και το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Ηλιαχτίδα”, όπως και τα δύο προηγούμενα παιδικά βιβλία μου. Όταν μου έγινε η πρόταση να συμμετάσχω στη συγγραφή του βιβλίου, την αποδέχτηκα αμέσως και το τελικό αποτέλεσμα δικαίωσε την απόφαση μου. Είναι ένα εξαιρετικά διδακτικό βιβλίο που περιλαμβάνει δώδεκα υπέροχα παραμύθια για τους μήνες του χρόνου. Η δική μου ιστορία ονομάζεται “Ο πικραμένος γιος του καλοκαιριού” και αφορά το μήνα Αύγουστο. Είναι ένα πάρα πολύ όμορφο, τρυφερό και πρωτότυπο παραμύθι που σίγουρα θα ενθουσιάσει τους μικρούς μου φίλους!

 

Πώς μπορούν οι αναγνώστες να έρθουν σε επαφή μαζί σας και πού μπορούν να βρουν τα βιβλία σας;

Οι αναγνώστες μπορούν να έρθουν σε επαφή μαζί μου ακολουθώντας τη σελίδα “Χαρά Κουρλέση” στο Facebook, μέσω του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στη διεύθυνση chara_kou@yahoo.com αλλά και δια ζώσης στις διάφορες παρουσιάσεις βιβλίων που συμμετέχω κατά καιρούς. Όσον αφορά τα βιβλία μου, οι αναγνώστες μπορούν να τα προμηθεύονται από όλα τα βιβλιοπωλεία και φυσικά από το διαδικτυακό κατάστημα των εκδόσεων “Ηλιαχτίδα”.