Κυριακή, 19 Ιουλίου 2015 09:30

Η Μαριάννα Κατσουλίδη στην "Ε": "Οι καλλιτέχνες επηρεάζονται από τα τεκταινόμενα όπως κάθε άνθρωπος"

Μέσα στο νεωτεριστικό πνεύμα της εποχής, αλλά ανεπηρέαστη από τη μουδιασμένη νωθρότητα αυτής, η Μεσσήνια εικαστικός Μαριάννα Κατσουλίδη (κόρη του χαράκτη Τάκη Κατσουλίδη) δημιουργεί στους καμβάδες της εικόνες που κεντρίζουν τα πιο ευαίσθητα σημεία της σκέψης.

Η αθωότητα -χαμένη ή μη- η υπέρβαση, τα όνειρα, η ευγνωμοσύνη είναι έννοιες που αρχίζουν να τριγυρνούν επίμονα στο μυαλό εκείνου που θα αντικρίσει τα έργα της για πρώτη φορά. Η ίδια μετέχει στα κοινωνικά δρώμενα και προτρέπει στην υπέρβαση του καθενός από τον εαυτό του και από τα τετριμμένα. Το επόμενο διάστημα, οι φίλοι της τέχνης θα δουν την πιο πρόσφατη δουλειά της, σε εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η ζωγραφική της, όπως λέει η ίδια, θα ήθελε "να έχει την μαγική ποιότητα που βρίσκουμε στα παραμύθια, τους μύθους και τα όνειρα…".

- Ελαβες μέρος με έργο σου στην ομαδική έκθεση "Αντίσταση τώρα", αν θυμάμαι καλά πέρυσι. Είναι καιρός για αντίσταση πιστεύεις; Και αν ναι, απέναντι σε τι;

«Ναι πολύ σωστά θυμάσαι, έλαβα μέρος στην Πανελλήνια Εκθεση των μελών του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας (Ε.Ε.Τ.Ε), με τίτλο "Αντίσταση τώρα" που έγινε τον Οκτώβριο του 2014 στην  Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων. Πραγματικά δεν ξέρω αν η λέξη "αντίσταση" μπορεί να περιγράψει με τον καλύτερο τρόπο αυτό που χρειάζεται να γίνει αυτή τη στιγμή. Για να γίνω πιο σαφής, πιστεύω πως ζούμε σε μια εποχή ραγδαίων και σαρωτικών αλλαγών σε παγκόσμιο επίπεδο, στην οποία καλούμαστε και πρέπει να επανατοποθετηθούμε απέναντι σε ζητήματα ηθικής, κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής  φύσεως. Οταν λέω να επανατοποθετηθούμε, εννοώ να βρούμε και να υιοθετήσουμε την δική μας, προσωπική και σαφή στάση απέναντι στα πράγματα. Ο όρος "αντίσταση" εμπεριέχει πάντα έναν "άλλο" στον οποίο αντιδρούμε και ο οποίος με κάποιο τρόπο διαμορφώνει την στάση μας. Αυτό πιστεύω ότι είναι μια συμπεριφορά παλιάς κοπής. Το ζητούμενο δεν είναι να "αντι-στεκόμαστε" ο ένας στον άλλο, αλλά διδασκόμενοι από το παρελθόν και κοιτάζοντας στο μέλλον, να επιτύχουμε την σύν-θεση. Θα αντικαθιστούσα την λέξη "αντίσταση" ίσως με την λέξη "υπέρβαση" ή "μετουσίωση"».

- Δεν έχουμε δει τα τελευταία χρόνια δική σου προσωπική έκθεση στην Καλαμάτα. Σκοπεύεις να παρουσιάσεις δουλειά σου εδώ;
«Για την ακρίβεια ποτέ δεν έχω κάνει ατομική έκθεση στην Καλαμάτα.
Εχω συμμετάσχει σε 2 ομαδικές εκθέσεις στο Πνευματικό Κέντρο Καλαμάτας. Η πρώτη ήταν τον Ιανουάριο του 2004, την οποία οργανώσαμε με άλλες 3 συναδέλφους - συμφοιτήτριες από την Α.Σ.Κ.Τ  και στην οποία παρουσιάσαμε την δουλειά μας και η δεύτερη ήταν η έκθεση με τίτλο "Ακτές και όψεις" που έγινε τον Απρίλιο του 2009. Δεν είναι στα άμεσα σχέδια μου να παρουσιάσω τη δουλειά μου στην Καλαμάτα, αλλά αν υπάρξει κάποια αξιόλογη πρόταση ή ευκαιρία θα το κάνω με μεγάλη χαρά. Την Καλαμάτα την αγαπώ ιδιαιτέρως, τη νιώθω ιδιαίτερη πατρίδα μου».

- Σε πολλά από τα έργα σου βλέπουμε να απεικονίζονται -με το δικό σου πάντα τρόπο- μορφές ζώων. Γιατί τις επιλέγεις συχνά, τι συμβολίζουν για σένα; Τις περισσότερες φορές "δένονται" με τις μορφές των ανθρώπων.

«Κάνοντας μία ανασκόπηση της δουλειάς μου, όπως πολύ σωστά διακρίνεις, υπάρχει σχεδόν πάντα η αναφορά σε ζώα, τα οποία για μένα λειτουργούν ως σύμβολα. Ο συμβολισμός τους δεν εξαντλείται σε αυτό που είναι ευρέως γνωστό ή στον αρχετυπικό τους ρόλο. Η εικόνα του κάθε ζώου έχει και μία πολύ προσωπική διάσταση. Μέσα από κάθε αναπαράσταση εκφράζω τα προσωπικά μου συναισθήματα καθώς και την αγάπη μου για τα ζώα και τον σεβασμό μου για την προσφορά τους στην ανθρωπότητα. Πολλές φορές, είναι σαν να έχουν μία μαγική ιδιότητα και να «ξεπλένουν», τρόπον τινά, τις «αμαρτίες» των ανθρώπων. Θα ήθελα η ζωγραφική μου να έχει την μαγική ποιότητα που βρίσκουμε στα παραμύθια, τους μύθους και τα όνειρα».

- Οι εικόνες που είδαμε από την έκθεση "Αθωότητα - επανεκκίνηση" είχαν έντονα τα στοιχεία του λευκού, του μεγάλου όγκου, της παιδικής ηλικίας. Μίλησε μας λίγο για αυτήν. Πόσο επηρεάστηκε από τα δικά σου παιδικά βιώματα;
«Σ’ αυτή την δουλειά χρησιμοποίησα εικόνες που έχουν μείνει πολύ έντονα στο μυαλό μου από πορσελάνες - μπιμπελό, τα οποία είναι μία μακρινή ανάμνηση της παιδικής μου ηλικίας. Βλέποντας παρόμοια αγαλματίδια στο σπίτι της γιαγιάς μου μαγευόμουν και έπλαθα ιστορίες ανάλογα με την διάθεσή μου. Θυμάμαι ότι πάντα νόμιζα ότι αυτά θα ζωντάνευαν όταν δεν τα κοίταζε κανείς και θα ζούσαν διάφορες μαγικές ή απλές ιστορίες. Δεν δούλεψα νατουραλιστικά, έβγαλα το χρώμα, απλοποίησα ή άλλαξα ολοσχερώς το σχέδιο, υπερμεγέθυνα την διάσταση γιατί σκοπός μου δεν ήταν απλά να αναπαραστήσω αυτές τις φιγούρες, αλλά να τις αντικρίσω ξανά με χιούμορ και νοσταλγία και να παίξω το ρόλο του σκηνοθέτη φτιάχνοντας τις δικές μου συνθέσεις στον καμβά. Θέλησα να εργαστώ συνθετικά, παίρνοντας κάτι πολύ ρετρό και κλασικό και παντρεύοντάς το με μία δική μου πρωτότυπη τεχνική που χρησιμοποιεί λαδομπογιές - ρολά βαψίματος. Ο τίτλος που επέλεξα δεν είναι καθόλου τυχαίος, γιατί πολλές φορές χρειάζεται να επιστρέψουμε στην αθωότητα, με την έννοια της αγνότητας και της αβλάβειας και όχι της αφέλειας, για να κάνουμε μία νέα αρχή». 

- Υπάρχει κάποιο πρότζεκτ πάνω στο οποίο δουλεύεις αυτόν τον καιρό;

«Μόλις ολοκλήρωσα την καινούρια μου δουλειά με την οποία ασχολούμαι τα 2 τελευταία χρόνια και την οποία θα παρουσιάσω σε ατομική έκθεση με τίτλο “Animus – Anima/l” στην γκαλερί Περιτεχνών, τον Οκτώβριο του 2015 στην Αθήνα. Τον Σεπτέμβριο του 2015 θα συμμετέχω σε μία διατομική έκθεση με θέμα «Θάλασσα» που γίνεται στην Γκαλερί “Follow your art”, στο Καψάλι των Κυθήρων, ενώ αργότερα τον ίδιο μήνα, το έργο μου "Ακαταμάχητη μάχη" θα εκτεθεί στην 6η Διεθνή Μπιενάλε του Πεκίνου, στην Κίνα, που έχει τίτλο “Memory and Dream”». 

- Τα πρόσφατα γεγονότα των ημερών, πολιτικά και οικονομικά, σε έκαναν να παραλληλίσεις τη χώρα με το "Hunger games". Υπήρχαν πράγματα που έβλεπες, που ζούσες, τα οποία ως καλλιτέχνη σε τρόμαξαν, σε ξένισαν;

«Θεώρησα την ταινία “Hunger games” πολύ εύστοχη, γιατί ενώ υποτίθεται ότι είναι φαντασίας, δυστυχώς έρχεται να γίνει πολύ επίκαιρη στις αναλογίες της με την σύγχρονη πραγματικότητα, παρουσιάζοντας ένα κοινωνικό σύστημα όπου οι πληθυσμιακές ομάδες είναι απόλυτα διαχωρισμένες και ιεραρχημένες με μόνο γνώμονα το χρήμα, ενώ η τάξη επιβάλλεται με τη βία και οι κρατούντες κυβερνούν με μέσο το φόβο. Με τρόμαξε το ότι είδα τον φόβο να εξαπλώνεται μέσω των ΜΜΕ και των social media, ενώ στην πραγματικότητα η αυλαία σηκωνόταν για να φανεί μία απόπειρα διαχείρισης των εθνών ως εταιρειών και των ανθρώπων ως αριθμών. Με ξένισε ότι πάλι οι άνθρωποι πολώθηκαν σε άκρα και στράφηκαν ο ένας εναντίον του άλλου, γιατί θεωρούσα ότι αυτή είναι μία συμπεριφορά που έχουμε ξεπεράσει. Εντέλει όμως, όπως και στην ταινία έγινε και συνεχίζει καθημερινά να γίνεται μία τεράστια αφύπνιση, που δίνει σε πολλούς την δύναμη να κάνουν την υπέρβαση του προσωπικού τους συμφέροντος και να συμπεριφερθούν βάσει της ηθικής και των ιδανικών τους».

- Ψήφισες στο πρόσφατο δημοψήφισμα; 

«Φυσικά και ψήφισα».

- Η σύγχρονη τέχνη πού βρίσκεται όλο αυτό το πρόσφατο διάστημα, που η υπόλοιπη Ελλάδα ασχολείται με την πολιτική και σταλιάζει στα ΑΤΜ;
«Οι καλλιτέχνες είναι και αυτοί άτομα που ζουν μέσα στην κοινωνία, δεν βρίσκονται εκτός κοινωνίας και ως εκ τούτου επηρεάζονται από τα τεκταινόμενα όπως κάθε άνθρωπος. Υπάρχει σίγουρα ένα «μούδιασμα», το οποίο δεν ξέρω πόσο βοηθά τη δημιουργικότητα, καθώς όλοι έχουν εξαντληθεί ψυχολογικά προκειμένου να αντεπεξέλθουν στη συγκυρία. Από εκεί και πέρα ο κάθε καλλιτέχνης όπως και κάθε άνθρωπος ανάλογα με το ποιος είναι, κάνει τη δική του διαχείριση. Για εμένα η  ζωή πρέπει και οφείλει να συνεχίζεται ακόμη και εν μέσω δυσκολιών, ειδικά αν το επάγγελμά σου σου επιτρέπει να σχολιάσεις ή ακόμα και να βοηθήσεις στη διαμόρφωση της στάσης των ανθρώπων απέναντι σε συγκεκριμένες συνθήκες και γεγονότα. Αλλωστε ίσως οφείλουμε να παραδειγματιστούμε από πολλούς μεγάλους καλλιτέχνες, οι οποίοι συνέχισαν να δημιουργούν και μέσα στις χειρότερες συνθήκες».


Η Μαριάννα Κατσουλίδη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1979. Το 2005 αποφοίτησε από την Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με πτυχίο στη Ζωγραφική και βαθμό "Αριστα", από το εργαστήριο του Τρ. Πατρασκίδη. Κατά τη διάρκεια των σπουδών της προτάθηκε για υποτροφία και επέλεξε τα ειδικά μαθήματα Σκηνογραφία, Χαρακτική και Διδασκαλία της Τέχνης στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση. Από το 2006 έως το 2008, φοίτησε στο 2ετές Μεταπτυχιακό πρόγραμμα Εικαστικών Τεχνών Μ.Ε.Τ. της Α.Σ.Κ.Τ., με καθηγητή τον Α. Χριστάκη, από όπου και αποφοίτησε τον Ιούνιο του 2008 με βαθμό "Αριστα". Εχει κάνει 5 ατομικές εκθέσεις και έχει πάρει μέρος σε περισσότερες από 30 ομαδικές εκθέσεις. Σήμερα ζει και εργάζεται στην Αθήνα.