Η όποια, ακόμα και σοβαρά τεκμηριωμένη, σκέψη για την τύχη και προοπτική της οδού Ναυαρίνου δεν δύναται να αποτελέσει πρόταση. Πρόταση θα μπορούσε να αναπτυχθεί αν και εφόσον υπήρχαν οι απαραίτητες μετρήσεις, δεδομένα, στοιχεία, μελέτες. Τα στοιχεία αυτά, αφενός θα αξιοποιούσαν τα υφιστάμενα έργα υποδομής, αφετέρου δε, θα καθοδηγούσαν σε μια ολοκληρωμένη πρόταση έργων, απαιτούμενων για να διασφαλίσουν την ομαλή λειτουργία τόσο της υπό αναμόρφωση περιοχής, όσο και της ευρύτερης περιοχής που επηρεάζεται άμεσα και η αρμονική σύνδεσή της με το σύνολο του Πολεδομικού ιστού του Δήμου Καλαμάτας.
Σίγουρα δεν αποτελεί σοβαρή αντιμετώπιση η οποιαδήποτε αναφορά στην όποια ροή ή μη της κυκλοφορίας (μονοδρόμηση, πεζοδρόμηση κ.λπ.) με διάσπαρτες αόριστες αναφορές γενικών αρχών κυκλοφοριακών ρυθμίσεων, υποδείξεις πιθανολογούμενων έργων υποδομής κ.λπ..
Επομένως, γνωρίζοντας ότι ο σχεδιασμός αφορά τον βασικότερο οδικό άξονα της πόλης (πρωτεύον δίκτυο), ο οποίος συνδέει αλλά και επηρεάζει το σημαντικότερο τμήμα του παραλιακού μετώπου του Δήμου Καλαμάτας, οφείλουμε να προσδιορίσουμε τις στρατηγικές επιλογές αυτού:
• Η διαμόρφωση ελκυστικού αστικού περιβάλλοντος με ανθρωποκεντρικά κριτήρια και δεδομένα αειφόρου ανάπτυξης (αύξηση πρασίνου, κοινόχρηστων χώρων, ολοκληρωμένες υποδομές αστικών εξυπηρετήσεων, αστικές αναπλάσεις, δίκτυο πεζοδρόμων και ποδηλατοδρόμων).
• Η ασφαλής και απρόσκοπτη κυκλοφορία πεζών (μόνιμων κατοίκων, επισκεπτών) για περίπατο, πρόσβαση στην παραλία, στις επιχειρήσεις (εστίασης, ψυχαγωγίας, τουριστικά καταλύματα κ.λπ.) και στις αθλητικές εγκαταστάσεις της περιοχής.
• Η ασφαλής και απρόσκοπτη κυκλοφορία οχημάτων, Μέσων Μαζικής Μεταφοράς και η εξασφάλιση χώρων στάθμευσης ικανών να καλύψουν τις ανάγκες των κατοίκων και των επισκεπτών, ιδίως κατά την αυξημένη κίνηση της καλοκαιρινής περιόδου.
• Η σύμπλευση με τις υφιστάμενες μελέτες και χρήσεις του λιμένα Καλαμάτας (Master Plan), τη χρήση της παραπλεύρως υφιστάμενης μαρίνας, τη διευκόλυνση της μετακίνησης των επισκεπτών μέσα στην πόλη και στην ευρύτερη περιοχή καθώς επίσης και τη μεταφορά εμπορευμάτων, περιορίζοντας την όχληση από αυτήν.
• Η αρμονική ένταξη της, προς σχεδιασμό και αναδιαμόρφωση, περιοχής στον πολεοδομικό ιστό του Δήμου Καλαμάτας.
Οφείλουμε να λάβουμε υπόψη ότι αφορά μια περιοχή (Α) άμεσης επιρροής και μία περιοχή (Β) έμμεσης επιρροής, επιφανειών περίπου 750 και 520 στρεμμάτων, αντίστοιχα, σε ένα παραλιακό μέτωπο 4 χιλιομέτρων.
Η επιτυχής ανάπλαση ενός θαλάσσιου μετώπου προϋποθέτει ένα πετυχημένο σχέδιο οργάνωσης, με στρατηγικούς άξονες και σαφείς στόχους επεμβάσεων. Προϋποθέτει αναφορά με σαφήνεια στην εισαγωγή νέων χρήσεων στην περιοχή και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα αυτών (οικονομικά, κοινωνικά, κ.λπ.). Αντιμετώπιση των παρεμβάσεων σε επίπεδο αστικών υποδομών, διαμορφώσεων χώρων, αρχιτεκτονικών μορφών και πρόβλεψη πιθανών συνεπειών και τρόπων αντιμετώπισής τους.
Ο σχεδιασμός του παραλιακού μετώπου όπου εντάσσεται η κυκλοφοριακή ρύθμιση της οδού Ναυαρίνου στο σύνολο της αποτελεί από μόνος του την σημαντικότερη πρόκληση για τον Δήμο Καλαμάτας. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός, ότι το παραλιακό μέτωπο συνεισφέρει και στην ανάπτυξη του αστικού ιστού, ο σχεδιασμός του χρήζει ιδιαίτερης προσοχής, με απαιτητά τα ακόλουθα βήματα:
- Επικαιροποίηση και ρφαρμογή του σχεδίου πόλεως στην περιοχή με την πλήρη διάνοιξη και αξιοποίηση των προβλεπόμενων κοινόχρηστων χώρων από αυτό, με προτεραιότητα στις παράλληλες οδούς της Ναυαρίνου, την επανεξέταση και αύξηση των προβλεπόμενων χώρων στάθμευσης.
- Σύγχρονη και ολοκληρωμένη κυκλοφοριακή μελέτη και αναμόρφωση των αστικών συγκοινωνιακών γραμμών σύμφωνα με αυτή.
- Ολοκληρωμένη μελέτη αποχέτευσης όμβριων υδάτων.
- Ξεκάθαρη άποψη αρχιτεκτονικής τοπίου, ούτως ώστε να ενισχυθεί η αίσθηση της επαφής της ξηράς με το υδάτινο στοιχείο, ανάδειξη των φυγών της θέας, διευκόλυνση της προσβασιμότητας και θέσπιση των ανάλογων χωρικών ιεραρχιών. Σε επίπεδο φυτεύσεων, η χρήση μεγάλου εύρους φυτικών ειδών κατάλληλων για παραθαλάσσιες περιοχές, με ποικιλία ως προς το χρώμα και την υφή, είναι δυνατόν να βελτιώσουν αισθητά την εικόνα των υφιστάμενων υποδομών.
- Επανεξέταση οχημάτων ηλεκτροκίνησης (τραμ) με κριτήρια κατά προτεραιότητα ανταποδοτικά, βιωσιμότητας, αρχιτεκτονικής αναβάθμισης, κ.λπ..
- Εκσυγχρονισμός της αστικής συγκοινωνίας με την εισαγωγή και χρήση νέας τεχνογνωσίας, με οχήματα ευέλικτα και φιλικά προς το περιβάλλον.
Επίσης, καταγράφουμε τα δεδομένα (μελέτες, έργα υποδομής κ.λπ.) που υπάρχουν στην υπό αναδιαμόρφωση περιοχή, τις δυνατότητες και τις εμμονές της δημοτικής αρχής σε θέματα σχεδιασμού και αντιμετώπισης πολυσύνθετων έργων ανάπλασης όπως ενός παραλιακού μετώπου:
- Ενα σχέδιο πόλεως (αναθεώρηση) του 1989 και μία επέκταση του 1994 με περιορισμένη υλοποίηση ως προς την απόκτηση των κοινοχρήστων χώρων (σημαντικά τμήματα βασικών οδών δεν έχουν απαλλοτριωθεί και αποδοθεί σε κοινή χρήση) και ανύπαρκτους χώρους στάθμευσης.
- Η περιορισμένη υλοποίηση απόκτησης κοινοχρήστων χώρων (από την εφαρμογή του σχεδίου πόλεως) της αφαιρεί την δυνατότητα να έχει πραγματικά κυκλοφοριακά δεδομένα για την περιοχή.
- Μία κυκλοφοριακή μελέτη για την οποία δεν έχουν κινηθεί από την δημοτική αρχή οι νόμιμες διαδικασίες ώστε να τύχει εφαρμογής.
- Ενα ολοκληρωμένο έργο αποχέτευσης ακάθαρτων και λυμάτων στο σύνολο της Καλαμάτας. Επίσης σε υποδομές υπάρχει σημαντικό έργο αποχέτευσης ομβρίων υδάτων που διασχίζει την περιοχή στην οδό Ηρώων.
Δεν έχει την τεχνογνωσία η δημοτική αρχή με τα μέσα που διαθέτει (Τεχνική Υπηρεσία Δήμου) για τέτοιου μεγέθους σχεδιασμούς. Ο σχεδιασμός της εξαντλείται σε ατυχείς τοπικές επεμβάσεις (όπως η ανάπλαση στην πλατεία του Ι.Ν. Αναστάσεως, οι κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στην οδό Βασιλέως Γεωργίου και πλείστες άλλες).
Τέλος, γνωρίζοντας την αδυναμία του σχεδιασμού, μεθοδεύει την διάσπαση του έργου σε επί μέρους τμήματα, για να αποφύγει την συνολική αντιμετώπιση και τις προϋποθέσεις που διέπουν σημαντικές τέτοιες παρεμβάσεις. Εφαρμόζει τοπικό σχεδιασμό, με τη χρήση ενεργειών ξεπερασμένης αλλά χαρακτηριστικής για αυτήν πελατειακής πολιτικής.
Η πρόταση μας είναι ξεκάθαρη - και δεν μπορεί να είναι άλλη από αυτήν που απαιτεί ο σχεδιασμός ενός παραλιακού μετώπου που ανωτέρω ανεπτύχθη. Σίγουρα απαιτούνται πολλά και σημαντικά, καθίσταται όμως εμφανές ότι για πολλά χρόνια με πακτωλό χρημάτων από ευρωπαϊκά προγράμματα δεν υπήρξε οποιοσδήποτε σχεδιασμός. Επίσης, αν όλα αυτά τα χρόνια (πλέον των δεκαπέντε, που γραφικά εκφράζονται απόψεις), είχαν δρομολογηθεί και υλοποιηθεί μέρος από τα απαιτούμενα βήματα, η ενδεδειγμένη και αποδεκτή λύση θα ήτο απόλυτα διακριτή. Επομένως, ξεπερνώντας προβληματισμούς και διλήμματα ευκαιριακών έργων και χρηματοδοτήσεων, με πλήρη επίγνωση ότι ο σχεδιασμός του παραθαλάσσιου μετώπου -της ελκυστικότερης περιοχής του Δήμου Καλαμάτας- απαιτεί ολοκληρωμένες, ενδεδειγμένες και υλοποιήσιμες μελέτες σύγχρονης πόλης, λειτουργούμε στοχευμένα ώστε να συντμηθεί ο χρόνος υλοποίησης της μεγαλύτερης πρόκλησης για τον Δήμο Καλαμάτας.