Υπήρξαν τραυματικές εμπειρίες στην πολιτική ζωή του τόπου, από τέλος του πολέμου και του εμφυλίου ως την κατάρρευση της δικτατορίας, οι οποίες δικαιολογούσαν, κατά τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, την εμφάνιση κάποιων συνδρόμων και μονομανιών στην λειτουργία της δημόσιας ζωής. Που διαπερνούσαν και το πνεύμα και την πρακτική των κομμάτων εντεύθεν της συντηρητικής παράταξης. Αλλά και την αντίδραση και καχυποψία ισχυρής μερίδας πολιτών. Ιδίως εκείνων οι όποιοι φυσούσαν προληπτικώς την γιαούρτη, επειδή είτε οι ίδιοι είτε οι γονείς τους είχαν καεί από τον χυλό.
Η ύπαρξη αυτών των συνδρόμων και μονομανιών δεν ήταν αναίτια. Αναγόταν στα χρόνια του αστυνομικού κράτους, του «χωροφύλακα», που επιβλήθηκε μετά τον εμφύλιο. Συνδεόταν με την υπονόμευση της δημοκρατίας και των θεσμών της από τα ανάκτορα, που έφθασε ως την προκλητική ανατροπή μιας λαοπρόβλητης κυβέρνησης, το 1965, και την σύμπραξη του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου με την δικτατορία. Και ασφαλώς κορυφώθηκε από τα όσα βιώσαμε κατά την μαύρη επταετία: Φυλακές, εξορίες, βασανιστήρια, αιματοκύλισμα της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και προδοσία της Κύπρου από την χούντα Ιωαννίδη.
Αλλά η ζωή προχωρεί. Δεν είναι νοητό να σκεφτόμαστε, να νομοθετούμε και να ενεργούμε ή να αντιδρούμε υπό τα σύνδρομα και τις μονομανίες του παρελθόντος. Ιδίως όταν η επίκλησή τους είναι ξένη προς την πραγματικότητα, προσχηματική, εκ του πονηρού, είτε απόδειξη ανοησίας.
Αναφέρω ένα τυπικό παράδειγμα. Στα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης υπήρχε, σε πολλούς, ο φόβος επανόδου της μοναρχίας. Αλλά ο Κωνσταντίνος Καραμανλής θεμελίωσε ισχυρώς, ο δε Ανδρέας Παπανδρέου εμβάθυνε και διεύρυνε αποτελεσματικώς το δημοκρατικό μας πολίτευμα. Τόσον ώστε εκείνοι που επέσειαν πλέον αυτόν τον «κίνδυνο» να είναι πλαστογράφοι της πραγματικότητας. Απόδειξη το γεγονός ότι, παρά τις αντιδράσεις, ο γηραιός πλέον έκπτωτος και οι οικογένειά του μπορούν να απολαμβάνουν τον ελληνικό ήλιο, χωρίς η δημοκρατία να κινδυνεύει.
Εξίσου ψέμα είναι ότι κινδυνεύει από έναν νόμο που θέτει σε ίση μοίρα το δικαίωμα στην διαμαρτυρία των ολίγων, με εκείνο της ελεύθερης διακίνησης των πολλών πολιτών της.
