Κυριακή, 25 Οκτωβρίου 2020 19:10

Θα αντέξει την αλλοτρίωση ο σημερινός πολίτης; Μία ανεπιθύμητη κοινωνία

Γράφτηκε από την
Θα αντέξει την αλλοτρίωση ο σημερινός πολίτης; Μία ανεπιθύμητη κοινωνία

Του Δημ. Γ. Χριστοφιλόπουλου,
Καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών

Η αγορά, το πολιτικό και εκπαιδευτικό σύστημα, η τηλεόραση και οι νέες τεχνολογίες, προσπαθούν να διαμορφώσουν τον πολίτη του 21ου αιώνα, δηλαδή τον απαθή για τα κοινά , τον άριστα εξειδικευμένο «μπούφο» πολίτη που θα ζει την εικονική πραγματικότητα σε μια κοινωνία που δεν ονειρεύεται αλλά του την επιβάλλουν.
Στην εποχή μας η αγορά ελέγχει την κοινωνία, αντί να συμβαίνει το αντίθετο. Η αγορά και το φθαρμένο πολιτικό σύστημα θέλουν αδιάφορους πολίτες που τους ονομάζουν, για λόγους αποπροσανατολιστικούς, κοινωνία των (απαθών) πολιτών. Η συλλογική δράση έχει αντικατασταθεί από την απομόνωση και την απάθεια. Εξαιρείται ο εθελοντισμός στον οποίο τον παροτρύνουν για να προσφέρει ως άνθρωπος και όχι να ελέγξει, ως πολίτης, την εξουσία. Ο απαθής πολίτης δεν ενδιαφέρεται για τίποτε. Στα κοινά δεν συμμετέχει. Ψηφίζει στις εκλογές από αγγαρεία και για το λόγο αυτό έχει τους πολιτικούς που του αξίζουν, τους οποίους διαρκώς απαξιώνει.
Το πολιτικό σύστημα είναι ξεπερασμένο. Ο,τι είχε να δώσει το έδωσε. Βαρεθήκαμε να βλέπουμε τις ίδιες πολιτικές «φάτσες» που ως διαπλεκόμενες με τις άλλες παντός τύπου φάτσες, εμφανίζονται συνεχώς στα ΜΜΕ. Νέα, φρέσκα, άφθαρτα πρόσωπα σπάνια προβάλλονται. Το γερασμένο σύστημα αυτό είναι ανίκανο να ελέγξει την αχαλίνωτη αγορά, της οποίας το αποκλειστικό μέλημα είναι η κερδοσκοπία. Η δύναμη στον άνθρωπο είναι το πορτοφόλι, όπως τραγουδούσε και ο μεγάλος Μάρκος. Η αξία του ανθρώπου συνδέεται όχι με την προσωπικότητά του αλλά με το «πόσα βγάζει»
Η αγορά απαιτεί εξειδικεύσεις για την εξυπηρέτησή της και το κράτος στρέφει προς την κατεύθυνση αυτή τα πανεπιστήμια και ποσώς ενδιαφέρεται για τη μόρφωση των πολιτών. Ο διανοούμενος αντικαθίσταται από τον εξειδικευμένο- εκπαιδευμένο. Από τη γέννησή μας θα εξειδικευόμαστε. Οι πολλές γνώσεις «θα βγουν από τα αυτιά μας». Ετσι, θα μπορεί κάποιος να γνωρίζει απίστευτες λεπτομέρειες που χρειάζεται η αγορά, αλλά στην ερώτηση λ.χ. αν γνωρίζει το Σεφέρη (ή το Ρίτσο κλπ) η πιθανή απάντηση θα είναι ΅ποιος είναι αυτός; Ή νομίζω ότι τον ξέρω, είναι ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ.
Η ιδιωτική τηλεόραση, πέρα από την «πλήρη ενημέρωση» με τα δελτία ειδήσεων, δηλαδή «κουτσομπολιού» «μορφώνει» το άνθρωπο σε τέτοιο βαθμό ώστε να γνωρίζει περισσότερα για «τσουτσουνομόντελα» παρά για τη Λαμπέτη. ΄Οποιος εμφανίζεται συχνά στην τηλεόραση ( η μαγεία της αναγνωρισιμότητας!), έχει μεγάλες πιθανότητες, ανεξάρτητα από τις ικανότητές του, να μας κυβερνήσει. Ετσι, ως ικανοί πολιτικοί και διαχειριστές του τόπου θα αναδεικνύονται από την τηλεόραση ο γνωστός τραγουδιστής, ο γνωστός αθλητής, ο γνωστός παρουσιαστής, ο γνωστός μόδιστρος κλπ Η τηλεόραση προβάλλει συνήθως αυτούς που θέλει και όχι τους ικανούς. ΄Εχει τη δύναμη να αναδείξει οποιονδήποτε ανίκανο και να μετατρέψει την κοπριά σε λουλούδι.
Το σύστημα θέλει οι νέοι, σήμερα, να ασχολούνται με προγράμματα και όχι γράμματα. Η μόρφωση αντικαθίσταται από την εκπαίδευση. Δεν υπάρχουν δάσκαλοι να μάθουν τους πολίτες γράμματα αλλά εκπαιδευτές, όπως οι σκύλοι. Το πολιτιστικό επίπεδο του Έλληνα θα γνωρίσει σε λίγα χρόνια την πλήρη παρακμή. Το κριτήριο επιλογής των υποψηφίων φοιτητών είναι όχι η έφεση ή η αγάπη προς μια επιστήμη αλλά κυρίως , ποιο πανεπιστημιακό Τμήμα θα τους εξασφαλίσει μια «δουλίτσα». Σε λίγα χρόνια για να γίνει κάποιος αστυφύλακας, δηλαδή εξασφαλισμένος μισθωτός, θα πρέπει να αριστεύει στις εισαγωγικές εξετάσεις σε ένα «άρρωστο» εκπαιδευτικό σύστημα.
Με τη θεοποίηση της αγοράς και της τηλεόρασης εναρμονίζεται και η θεοποίηση της κοινωνίας της πληροφορίας, του κυβερνοχώρου και της νέας ψηφιακής τεχνολογίας, που παρέχουν σημαντική γνώση και πληροφόρηση ΄Όμως ενώ η χρήση ωφελεί η κατάχρηση βλάπτει. Ο άνθρωπος που κάποτε τον έλεγαν πολίτη και στη συνέχεια άτομο, κινδυνεύει να αλλοτριωθεί και να γίνει ένα μοναχικό ανθρωπάκι με τεράστια όμως πληροφόρηση και γνώση εξειδικευμένο τόσο ώστε να τον οδηγήσει στην άλλη άκρη της απομόνωσης και της ιδιώτευσης. Το σημαντικό στοιχείο της προσωπικότητας του ατόμου θα είναι όχι η πνευματική καλλιέργεια αλλά η βαθιά γνώση της λειτουργίας του ηλεκτρονικού υπολογιστή και το σερφάρισμα στο διαδίκτυο.
Μέσω του Internet, ο μοναχικός ανθρωπάκος έχει τη δυνατότητα να απομονώνεται σε ένα χώρο 1Χ1 τ.μ. στον οποίο μπορεί να δημιουργεί όλες τις δραστηριότητες αλλά και τις προσωπικές ανάγκες του : να ξυπνάει το πρωί, να παραγγέλνει πρωινό ή κανονικό γεύμα, να εργάζεται, να σπουδάζει, να «συναναστρέφεται» του φίλους του, να εκκλησιάζεται και γενικά να βιώνει την εικονική πραγματικότητα. Στην εφηβική ηλικία τον κατηγορούσαν που χρησιμοποιούσε το χέρι για το γνωστό «σερφάρισμα». Σήμερα που το χρησιμοποιεί για να σερφάρει μέσω του κυβερνοχώρου και να χειρίζεται το τηλεκοντρόλ, ποιος θα τον γλιτώσει από τον πνευματικό αυνανισμό; Η κατάχρηση του διαδικτύου και γενικά της τεχνολογίας θα δημιουργήσει σε λίγα χρόνια τον εξειδικευμένο μπούφο ανθρωπάκο, ο οποίος μάλλον θα χρειαστεί ψυχίατρο θα να ισορροπήσει ψυχικά και να προσαρμοστεί στη διαστρεβλωμένη από το διαδίκτυο πραγματικότητα.
Τέλος, τα τελευταία χρόνια το σύστημα για να ελέγχει καλύτερα το άτομο έχει επιδοθεί σε μια απίστευτη τρομοκράτησή του. Η τρομοκρατία και η βία έχουν εισβάλλει στο σπίτι του. Η ανασφάλεια και η αβεβαιότητα για το μέλλον κυριαρχούν. Ο φοβισμένος γονέας προμηθεύει με κινητό τηλέφωνο το παιδί του για να το παρακολουθεί, το ίδιο και ο σύζυγος τη σύζυγο. Το κινητό τηλέφωνο έχει δημιουργήσει μεγάλη εξάρτηση στο άτομο. Σε πολλές περιπτώσεις είναι δύσκολο να διακρίνεις το βαθμό εξάρτησης του χρήση κινητού από του αλκοολικού ή του ναρκομανή. Εδώ αξίζει να υπενθυμίσουμε τα λόγια του Albert Einstein “Τρέμω τη μέρα που η τεχνολογία θα υπερκεράσει την ανθρωπιά μας. Γιατί τότε στον κόσμο δε θα υπάρξει παρά μόνο μια γενιά, η γενιά των ηλιθίων».

Άκου ανθρωπάκο, πρέπει να ξυπνήσεις, και να διαμαρτυρηθείς έντονα εναντίον αυτής της διαμορφούμενης κοινωνίας. Διαφορετικά ετοιμάσου να προσαρμοστείς σε μια (πραγματική και σκληρή) κοινωνία ανασφάλειααβεβαιότητας, υποκουλτούρας και απάθειας καθώς και σε μια (εικονική) κοινωνία στην οποία, μέσω του κυβερνοχώρου, θα «ικανοποιείται» κάθε επιθυμία σου.
Ε! Αντε και γα…λουχηθείτε. Δεν τη θέλουμε αυτή την κοινωνία. Θα μπορέσει να το πει ο αλλοτριωμένος άνθρωπάκος; Το μέλλον θα δείξει.


NEWSLETTER