Παρασκευή, 18 Δεκεμβρίου 2020 19:30

Η ελευθερία του λόγου δεν είναι δεδομένη...

Γράφτηκε από την

Του Δημήτρη Χριστόπουλου, καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου -Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας

Η παραίτηση της Δήμητρας Κρουστάλλη από το “Βήμα” είναι πολύ πιο επώδυνο τραύμα για τη δημοκρατία και την ελευθερία του λόγου από την παραίτηση της Έλενας Ακρίτα από τα “Νέα”. Κι αυτό διότι η μεν πρώτη δείχνει ως αιτία της απομάκρυνσής της το περιβάλλον του πρωθυπουργού, η δεύτερη τον σύμβουλο έκδοσης της εφημερίδας. Είναι απλό. Σε τελευταία ανάλυση μια εφημερίδα έχει κάθε δικαίωμα να προτιμά τον οπαδικό από τον πλουραλιστικό χαρακτήρα της ενημέρωσης. Η εγκυρότητά της είναι στο χέρι της.
Όταν όμως γίνεται λόγος ότι "ασκήθηκε ασφυκτική πίεση από το Μέγαρο Μαξίμου" (και μάλιστα από μη αντιπολιτευόμενο δημοσιογράφο) ο ορίζοντας σκοτεινιάζει.
Τα περιστατικά αρχίζουν να είναι πολλά για να είναι μεμονωμένα. Η λογοκρισία είναι ίδιον μιας εξουσίας που δεν νιώθει ασφαλής. Μιας εξουσίας που κάνει επίδειξη της ισχύος της ακριβώς επειδή δεν μπορεί να δείξει αυτοπεποίθηση. Μιας εξουσίας που κλονίζεται. Φοβάται. Μια αυταρχική εξουσία μπορεί να παρουσιάζεται ως ακατάβλητη, αλλά, στην πραγματικότητα, είναι αδύναμη και ασταθής. Γι’ αυτό και η αληθινά ασφαλής εξουσία είναι εκείνη που παραχωρεί στους ανθρώπους όσο το δυνατόν ευρύτερη ελευθερία γνώμης και έκφρασης.
Τα περιστατικά αυτά που απασχόλησαν τη δημοσιότητα είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Το παγόβουνο από κάτω είναι οι καθημερινές αθέατες ιστορίες λογοκρισίας λιγότερο επώνυμων ανθρώπων στον τύπο και στην τέχνη, που έχουν μάθει ότι ο μόνος τρόπος να επιβιώσουν είναι να αυτολογοκρίνονται. Καθημερινά και συστηματικά. Όσο μεγαλώνει η ανασφάλεια, τόσο εδραιώνεται η αυτολογοκρισία.
Η λογοκρισία στις μέρες μας δεν είναι το παραδοσιακό ψαλίδι της καταστολής και της χούντας. Αυτός ήταν δύσκολος εχθρός αλλά προφανής. Η λογοκρισία είναι κάτι πιο αδιόρατο, πιο "παραγωγικό" και πιο δύσκολο να αντιμετωπιστεί διότι είναι αδύνατο να εντοπιστεί.
Η ελευθερία του λόγου δεν είναι δεδομένη. Γενικώς τίποτε δεν είναι δεδομένο.