Παραθέτω αυτούσια τα λόγια του γνωστού δημοτικού τραγουδιού με τον τίτλο «Ένα καράβι από τη Χιό», το οποίο, στη συλλογή «Αρίων» του 1917 υπό Α. Ρεμαντά και Π.Δ.Ζαχαριά επιγράφεται, δηλώνοντας την αλήθεια που περιγράφει το ποιητικό κείμενο, «Η αξία του φιλιού»:
Ένα καράβι από τη Χιό έρχεται το γιαλό γιαλό
και έχει μέσα Χιώτισσες και του φιλιού μαστόρισσες.
Έχει μαστόροι Τηνιακοί, που μαστορεύουν το φιλί,
και λογαριάζουν την τιμή, πόσο πουλιέται το φιλί,
πόσο πουλιέται το φιλί στη δύση, στην ανατολή.
Στο μώλο τις αράξανε και τις εδιαμοιράσανε
κι εξετιμιώσαν το φιλί πασαμιανής με την τιμή.
- Γεια σας, μαστόροι, Τηνιακοί. Πόσο πουλάτε το φιλί;
Πόσο πουλάτε το φιλί στη δύση, στην ανατολή;
- Της παντρεμένης τέσσερα, της χήρας δεκατέσσερα
και το κλεμμένο στα κρυφά, από σαραντατέσσερα.
- Του μπυρισμένου* κοριτσιού, χίλια φλουριά βενέτικα,
του κοριτσιού του λεύτερου, ένα φλουρί βενέτικο,
ένα φλουρί βενέτικο κι εκείνο κασαβέτικο**.
Το κείμενο περιγράφει, με τρόπο αλληγορικό, μια οικονομική πράξη, στην οποία το υποκείμενο της διαπραγμάτευσης έχει εκτιμηθεί, από τους «Τηνιακούς μαστόρους» που γνωρίζουν πόσο «πουλιέται το φιλί», κατηγοριοποιείται και αναμένει το αποτέλεσμα της πώλησης-μεταβίβασής του, δεδομένου ότι βρίσκεται σε θέση υπήκοη, ήτοι ανάγκης, για διαφόρους λόγους, όπως αναφέρονται, που το έχουν φέρει σε δεινή ή – αν αναγνώσουμε διαφορετικά – στην επιθυμητή για το ίδιο θέση.
Η αλήθεια, παρότι εξαιρετικώς σκληρή, είναι ότι οι ίδιες ανταλλακτικές-συναλλακτικές πράξεις επαναλαμβάνονται σε κάθε εποχή. Μπορούμε να τις αναγνωρίσουμε διαβάζοντας, κάθε φορά, τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος: αυτού που αντιπροσωπεύει την τιμή και δίδεται ως αντάλλαγμα, τα χαρακτηριστικά του οποίου, όπως το υλικό κατασκευής, οι απεικονίσεις, το σχήμα, το βάρος αποτελούν την εικόνα του ήθους που επιδιώκεται να διακρίνει τη χρήση του χρήματος.
Η ιστορία των νομισμάτων, των συναλλαγών, της δημιουργίας και λειτουργίας των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, ήτοι των τραπεζών, αποτελεί πολύτιμο οδηγό για την αξία των διαπραγματεύσεων, που οδηγούν σε ευδόκιμη ανάπτυξη και πραγματική πρόοδο. Εκείνο που υπερισχύει πάντοτε σε κάθε πράξη, σε όλους ανεξαιρέτως τους χώρους της κοινωνίας, και το οποίο υμνεί το τραγούδι, και από τις δύο πλευρές, είναι το ήθος του προσώπου: για το αποτέλεσμα, ήτοι την αξία, δηλαδή την ποιότητα, τον πρώτο λόγο έχει ο μάστορας.
* μπυρισμένου: πυριφλεγούς, ευρισκομένου εν "ερωτική πυρά"
** κασαβέτικο: αυτό που δεν έχει αγοραστική αξία
*** Πηγή: "Από τον Πουνέντη" - Τραγούδια του Αιγαίου Πελάγους, συνέκδ. ΚΕΝΤΡΟ ΑΙΓΑΙΑΚΩΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΩΝ & ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ & ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΤΡΑΠΕΖΗΣ ΚΥΠΡΟΥ, Αθήνα 2001
[Πρώτη δημοσίευση: koinoniapoliton.gr]
