Καθώς ροκανίζουμε το καλοκαίρι και οδεύουμε προς το φθινόπωρο σε όλους γεννιέται το ερώτημα: Θα είναι σύντομη η έξοδος από τον εφιάλτη της πανδημίας;
Κανένας δεν θα μπορούσε να απαντήσει με ακρίβεια αλλά θα βγάζαμε αξιόλογα συμπεράσματα εάν αντικρίζαμε με σοβαρότητα τα γεγονότα. Η ανάγνωση των δρώμενων για την αντιμετώπιση της πανδημίας σε παγκόσμιο επίπεδο σίγουρα δεν μας ικανοποιεί.
Θα λέγαμε επιπλέον ότι δεν μας τιμά σαν πολίτες της Ελλάδας και της Ευρώπης. Εκεί που συγκλίνουν ο ΟΗΕ , ο ΠΟΥ (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) και η κοινή λογική είναι πως δεν πρόκειται να απεγκλωβιστούμε από την πανδημία. εάν δεν καταφέρουμε παγκόσμια να εμβολιαστεί περίπου το 70% του πληθυσμού. Πως μπορεί να επιτευχθεί αυτό όταν στις φτωχές χώρες το ποσοστό εμβολιασμού είναι κατώτερο του 2%; Υπάρχει μια συλλογική ανοησία των πλούσιων χωρών
οι οποίες σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό έχουν πετύχει ένα σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο εμβολιασμού με μέσο όρο περίπου 44%, αδιαφορώντας ουσιαστικά για τις υπόλοιπες.
Περισσότεροι από 4 εκατομμύρια θάνατοι έχουν καταγραφεί έως τώρα, ενώ ο ΠΟΥ προειδοποιεί για τους κινδύνους εμβολιασμών δύο ταχυτήτων και καταλήγει ότι ο κόσμος βρίσκεται “σε επικίνδυνο σημείο”. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι εάν συνεχιστεί η πραγματοποίηση των εμβολίων με το συγκεκριμένο τρόπο και ρυθμό δεν
πρόκειται να επιτευχθεί η ανοσία της αγέλης, δηλαδή να φτάσουμε στο 70% πριν από το τέλος του 2023. Στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη ο μισός πληθυσμός έχει λάβει τουλάχιστον τη μία δόση, στη Βραζιλία όπου ο αριθμός θανάτων είναι ο υψηλότερος στον κόσμο σήμερα έχει εμβολιαστεί πλήρως μόνο το 15%, ενώ στην Αφρικανική Ηπειρο η οποία βρίσκεται στη τελευταία και πιο τραγική θέση,ο πληθυσμός της έχει λάβει τη μία δόση σε ποσοστό 2%.
Οι πλούσιες ουσιαστικά χώρες δημιούργησαν το πρόγραμμα COVAX προκειμένου να βοηθηθούν στην πρόσβαση στα εμβόλια οι χώρες χαμηλού και μεσαίου
εισοδήματος. Το πρόγραμμα αυτό που συνδιευθύνεται από τον ΠΟΥ έχει παραδώσει μόνο 100 εκατομμύρια δόσεις σε 135 κράτη ενώ είχε μπει στόχος να εμβολιαστούν όλοι οι υγειονομικοί και οι ευάλωτες ομάδες σε όλες τις χώρες μέχρι τον Απρίλιο κάτι που δεν πραγματοποιήθηκε.
“Ο κόσμος αποτυγχάνε” προειδοποίησε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ Τέντρος Αντχάνομ Γκεμπρέσιους ο οποίος μιλάει επίσης για “ηθική κατάρρευση”. Ο COVAX επικέντρωσε τη στρατηγική του στην αγορά εμβολίων Astra Zeneca από το Ορολογικό Ινστιτούτο της Ινδίας κάτι που δεν απέδωσε.
Φαίνεται πως μια διασπορά εφοδιασμού εμβολίων μέσω χρηματοδότησης του σε ινστιτούτα που ήδη παρήγαγαν εμβόλια στη Αίγυπτο, το Μαρόκο και στη Νότια Αφρική θα απέδιδαν πολύ περισσότερο.
Κομβικό και καίριο σημείο στην αντιμετώπιση της πανδημίας υπήρξε η απαίτηση της άρσης της πατέντας για τα εμβόλια για τον κορονοϊο SARS CoV-2. Εκτός από τον ΠΟΥ και άλλες 80 χώρες, το αίτημα αυτό στην Ευρώπη το διεκδίκησαν με σθένος οι πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς και πέτυχαν το Μάιο μαζί με τους σοσιαλιστές και τους οικολόγους πράσινους την άρση της πατέντας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενώ το καταψήφισαν η ακροδεξιά και η δεξιά. Ηχηρό “όχι” έδωσε και η Νέα Δημοκρατία στο Ευρωκοινοβούλιο.
Την άρση της πατέντας διεκδίκησε στην πορεία ο Τζον Μπάιντεν στις ΗΠΑ του οποίου η απόφαση χαιρετίστηκε παγκόσμια διθυραμβικά, ενώ ακολούθησε ο
Βλαντιμίρ Πούτιν και ο Εμμανουέλ Μακρόν.
Στον αντίποδα βρέθηκε η Αγκελα Μέρκελ και Παγκόσμια Ένωση Φαρμακοβιομηχάνων. Ηδη όμως έχει χαθεί πολύτιμος χρόνος γιατί ακόμα και όπου πραγματοποιηθούν νέες παραγωγές χρειάζονται και άλλα επιπρόσθετα μέτρα για να προωθούνται αυτές στοχευμένα και με ταχύτητα.
Για να βγούμε από τον εφιάλτη της πανδημίας πρέπει να αλλάξει το μοντέλο των εμβολιασμών παγκόσμια. Το ζητούμενο δεν είναι μια τρίτη
αναμνηστική δόση” για τα πλούσια κράτη αλλά ο ικανοποιητικός εμβολιασμός για τα φτωχά.
Ο Αντόνιο Γκουντέρες γενικός γραμματέας του ΟΗΕ θεωρεί ότι η στάση των πλουσίων κρατών χαρακτηρίζεται από αυτοκαταστροφικό εμβόλιο-εθνικισμό ενώ ο Μάϊκ Ράϊαν επικεφαλής αντιμετώπισης εκτάκτων καταστάσεων του ΠΟΥ υπογραμμίζει ότι “Θα το θυμόμαστε με θυμό, θα το θυμόμαστε με ντροπή εάν κάποιες χώρες χρησιμοποιήσουν τις πολύτιμες δόσεις των εμβολίων ως ενισχυτικές την ώρα που ευάλωτοι άνθρωποι πεθαίνουν χωρίς εμβόλια κάπου αλλού.
Εκτός βέβαια από τη ηθική οπτική αυτή η αντιμετώπιση είναι φανερό ότι είναι αυτοκαταστροφική και για τον ίδιο το Δυτικό Κόσμο.
Οσο πιό γρήγορα εμβολιαστεί ο κόσμος τόσο μικρότερος θα είναι ο κίνδυνος για τις μεταλλάξεις διεθνώς οι οποίες αναπτύσσονται ευκολότερα όταν ο ιός βρίσκεται σε μεγάλη διασπορά.
Στην αλλαγή του μοντέλου των εμβολιασμών παγκόσμια εντάσσεται και η αξιόπιστη απογραφή ανά χώρα του πληθυσμού που έχει αποκτήσει ανοσία. Για παράδειγμα στις πόλεις του Μάλι η μόλυνση έχει φτάσει στο 77% ενώ στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό ενδέχεται κάποιες πόλεις να έχουν μολυνθεί κατά 40%. Αυτό σημαίνει πως θα μπορούσε να γίνει στοχευμένος εμβολιασμός για αυτούς που δεν έχουν μολυνθεί και για τις ευάλωτες ομάδες, συνεπώς να κερδηθεί χρόνος, χρήμα και τα υπάρχοντα εμβόλια να διανεμηθούν αλλού.
Σημαντικά ζητήματα που επίσης θα έπρεπε να είχαν ήδη βελτιωθεί είναι τα επιμέρους Δημόσια Συστήματα Υγείας καθώς και οι δρόμοι εφοδιασμού των εμβολίων. Στην Ελλάδα οι πολίτες εκτός από το δικό τους εμβολιασμό οφείλουν να συνδράμουν για την προώθηση των εμβολίων παγκόσμια. Αυτό επιτυγχάνεται μέσω εγχώριων και διεθνών οργανισμών που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας αλλά πρωτίστως μέσω της πίεσης στην κυβέρνηση για έγκαιρες και σωστές αποφάσεις και ενέργειες.
Η πανδημία δεν θα τελειώσει εάν δεν τελειώσει σε όλο τον Κόσμο. Και δεν θα τελειώσει χωρίς την Αλληλεγγύη
των Λαών.
* Ο Δημήτρης Σωφρονάς είναι Δερματολόγος- Αφροδισιολόγος, μέλος του Δ.Σ του Ιατρικού Συλλόγου Μεσσηνίας και εκλέκτορας στον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο
