Κυριακή, 08 Αυγούστου 2021 12:32

Γιατροί περιηγητές

Γράφτηκε από τον
Γιατροί περιηγητές

Του καθηγητή Πέτρου Θέμελη (pthemeles@gmail.com)

Στο Μοριά μπορείς να έλθεις σε επαφή με το πιο αντιπροσωπευτικό κομμάτι της ελληνικής γης και της μακραίωνης ιστορίας της.

Στη βορειοανατολική Πελοπόννησο απαντούν μεγάλες ιστορικές πόλεις με άκρως σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους, φρούρια, κάστρα και μνημεία όλων των εποχών. H μυκηναϊκή Aργολίδα με τις κυκλώπειες οχυρώσεις της είναι τόπος υποχρεωτικού προσκυνήματος για τον υποψιασμένο επισκέπτη, που ξεκινά έχοντας χαραγμένους βαθιά στη μνήμη τους ομηρικούς στίχους για τους επικούς ήρωες του Tρωικού πολέμου, αυτούς που είχαν την έδρα τους στα μυκηναϊκά δυναμάρια, στα απόρθητα φρούρια της περιοχής, Τίρυνθα, Ναυπλία, Μιδέα. Κατηφορίζοντας προς της Μεσσηνίας τα μέρη, είναι αδύνατο να μην γνωρίσεις τις αρχαίες Φαρές, τη σημερινή ακμαία πόλη της Kαλαμάτας και το φράγκικο κάστρο-γενέτειρα των θρυλικών ιπποτών, των Βιλλεαρδουίνων, ξεχασμένο ανάμεσα στα πεύκα που του κρύβουν πεισματικά τη θέα και το απειλούν με πυράκτωση, και με μια μεταμοντέρνα ελικοειδή ράμπα για ΑΜΕΑ που οδηγεί σε αδιέξοδο.

Είναι αδύνατο να μην επισκεφθείς την Πύλο με το ανάκτορο του «γερήνειου» Νέστορα προστατευμένο κάτω από σύγχρονο μεταλλικό στέγαστρο, και βέβαια τους «οφθαλμούς της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας» της Βενετίας: την εντυπωσιακή αλλά δυστυχώς ερειπωμένη αρχαία Ασίνη (σημερινή Kορώνη) με ένα γυναικείο μοναστήρι στην πλάτη της, καθώς και τη μαγευτική καστροπολιτεία της Mεθώνης, που αναμένει υπομονετικά τους «παθιασμένους» αρχαιολόγους-ερευνητές να την αναστηλώσουν, να την ανασκάψουν και να τη θωρακίσουν ενάντια στη μανία της θάλασσας.

Θα κλείσεις οπωσδήποτε την περιήγησή σου με την αρχαία πόλη της Mεσσήνης, τις πανίσχυρες οχυρώσεις του Επαμεινώνδα και τα εντυπωσιακά αναστηλωμένα δημόσια οικοδομήματα, που στέκουν και πάλι όρθια σε πείσμα της ιμπεριαλιστικής μανίας των Σπαρτιατών, της ανελέητης φθοράς του χρόνου και των αδίστακτων μεταλλοκυνηγών του σκοτεινού Μεσαίωνα.

Ένας τρόπος να ξεφύγουμε από την καθημερινότητα που συχνά μας πνίγει είναι να καταφεύγουμε στη γαλήνη, την απλότητα, την ενέργεια και τη μαγεία των αρχαίων οικοδομημάτων, των φρουρίων, των κάστρων, των πύργων, των καστρόπυργων και των «ταμπουριών», όπως πράττει για χρόνια ο παθιασμένος αναρριχητής και ερευνητής τους Γιάννης Μπίρης. Το να ασχοληθεί με τη μελέτη των κάστρων και των φρουρίων ένας αρχιτέκτονας ή ένας αρχαιολόγος είναι φυσιολογικό (δεν αποτελεί είδηση), το να τα μελετάει όμως συστηματικά, να τα αγαπάει, να κάνει τη μελέτη και τη δημοσίευσή τους τρόπο ζωής ένας γιατρός-γενικός χειρουργός, όπως ο Γιάννης Μπίρης, είναι είδηση σημαντική.

Δεν είναι πολλοί οι γιατροί και οι ιατροφιλόσοφοι του 17ου-19ου αιώνα που επισκέφτηκαν την ελλαδική χερσόνησο και τα νησιά του Αιγαίου ως περιηγητές και μας άφησαν πολύτιμες πληροφορίες, μεταξύ άλλων και για την κατάσταση των οικισμών στα χρόνια της τουρκοκρατίας της Επανάστασης και των σωζόμενων στην εποχή τους μνημείων, όπως για παράδειγμα ο Αυστριακός γιατρός και βοτανολόγος Φραντς Ζίμπερ (1789-1844) και ο Φλωρεντινός γιατρός και φιλόσοφος, συλλέκτης φαρμακευτικών φυτών Αλεσάντρο Πίνι.

Τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος όλων των εποχών ενυπάρχουν στο παρόν ως κομμάτια του σήμερα, και όχι απλώς ως απομεινάρια του χτες. Με άλλα λόγια, τα υλικά κατάλοιπα του παρελθόντος, στην πορεία τους στο χρόνο, αποκτούν αναπόφευκτα νέο νόημα και νέες αξίες, με αποτέλεσμα να αποτελούν και προϊόντα του εκάστοτε παρόντος, του κοινωνικού γίγνεσθαι – τα οποία άνθρωποι με ευαίσθητες κεραίες μπορούν να συλλάβουν και να μεταδώσουν.

 


NEWSLETTER