Η 3η του Σεπτέμβρη θεωρείται ιστορική ημερομηνία, για δυο βασικούς λόγους που απέχουν μεταξύ τους εκατόν τριάντα ένα χρόνια.
Ο πρώτος συνδέεται με την επανάσταση του 1843, με πρωτεργάτη τον στρατηγό Μακρυγιάννη και κατέληξε με τη σύνταξη του Συντάγματος την υπογραφή του από τον βασιλιά Όθωνα και στη μετάβαση της Ελλάδα από την απόλυτη μοναρχία στη συνταγματική.
Ο δεύτερος συνδέεται με την η ίδρυση του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑ.ΣΟ.Κ) που πραγματοποιήθηκε στις 3 Σεπτέμβρη 1974 από τον Ανδρέα Παπανδρέου που διαδραμάτισε κυρίαρχο ρόλο στο πολιτικό σκηνικό και μέσα σε επτά χρόνια, κατάφερε να γίνει το κόμμα που κυβέρνησε επί σειρά ετών και άλλαξε το κοινωνικοοικονομικό γίγνεσθαι χώρας μας.
Η 3η του Σεπτέμβρη 1974, αναφέρεται, αναλύεται και σχολιάζεται κάθε χρόνο σαν σήμερα ως η επέτειος ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, του Κινήματος που έφερε την «Αλλαγή», που επηρέασε, με όλες τις έννοιες που μπορεί να έχει η λέξη, την περίοδο της Μεταπολίτευσης από το 1974 μέχρι σήμερα. Είναι η μοναδική επέτειος κόμματος, που δεν έχει ξεχαστεί.
Σύμφωνα με την ιδρυτική διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ, σκοπός του Κινήματος ήταν η «Εθνική Ανεξαρτησία, η Λαϊκή Κυριαρχία, η Κοινωνική Απελευθέρωση και η Δημοκρατική διαδικασία». «Μόνο με την ενεργό πολιτική παρουσία των πολιτών, απ’ άκρου εις άκρον της Ελλάδας, θα εξασφαλιστούν τόσο η εθνική μας ανεξαρτησία όσο και η λαϊκή κυριαρχία. Ήρθε η ώρα να περάσουμε από την παθητική αναμονή στην ενεργό λαϊκή παρουσία για τη διαμόρφωση του μέλλοντος της χώρας μας», αναφέρεται ανάμεσα σε άλλα στην διακήρυξη.
Τα τελευταία χρόνια αυτό που κατ’ εξοχήν εξέλιπε είναι ό,τι περιγράφεται με τη λέξη «ελπίδα», μια έννοια που συνδέθηκε άρρηκτα με την ίδρυση, τη γιγάντωση και την κυβερνητική διαδρομή του ΠΑΣΟΚ και εκφράστηκε, πρωτίστως, από τον ιδρυτή του. Ο Ανδρέας έδωσε ελπίδες στον ελληνικό λαό, που τον πίστεψε και τον ακολούθησε και τις ελπίδες-υποσχέσεις αυτές τις έκανε πράξη. Και αυτό είναι που τον ξεχωρίζει από τους σύγχρονους πολιτικούς. Η έννοια της ελπίδας επί ΠΑΣΟΚ είχε αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο, γιατί αυτές τότε έγιναν πράξη.
3η του Σεπτέμβρη 1974, ο Ανδρέας ιδρύει το ΠΑΣΟΚ της καθιέρωσης των δημοκρατικών θεσμών, της εθνικής συμφιλίωσης με την κατάργηση των δελτίων φρονημάτων και αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης, των μεγάλων προοδευτικών αλλαγών και κοινωνικών κατακτήσεων, την πλήρη ισότητα μεταξύ των δύο φύλων, τη δημιουργία της τάξης των μικρομεσαίων, της πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής, της εθνικής αυτοπεποίθησης και της εισόδου της χώρας στην ΟΝΕ, του εκσυγχρονισμού της χώρας, των μεταρρυθμίσεων, των αποκεντρωμένων αιρετών δομών και των ανεξάρτητων αρχών, που δημιούργησε το ΕΣΥ, το ΑΣΕΠ, τα ΚΕΠ, που κατασκεύασε τα μεγάλα έργων υποδομών, (το μετρό της Αθήνας, την Αττική οδό, την Εγνατία, τη γέφυρα Ρίου-Αντίρριου), των Ολυμπιακών Αγώνων, της σωτηρίας της χώρας από την άτακτη χρεωκοπία, της διαύγειας και της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, κ.λ.π.
Οι ελπίδες που έδωσε , αλλά και υλοποίησε το ΠΑΣΟΚ μέχρι και τον τελευταίο εκλογικό του θρίαμβο το 2009 χάθηκαν αμέσως μετά, καθώς η χώρα εισήλθε στον αστερισμό των πολιτικών ψεύτικων και φρούδων ελπίδων από Αριστερά και Δεξιά.
Για πολλούς την τελευταία δεκαετία η έννοια «ελπίδα» αναθερμάνθηκε δυο φορές, αλλά νωρίς δαψεύσθηκε, μαράθηκε, ξεράθηκε.
Το 2015 με την ανάδειξη στην κυβέρνηση του πολλά υποσχόμενου ΣΥΡΙΖΑ του κ. Τσίπρα, η ελπίδα γρήγορα υποχώρησε και μαράθηκε, καθώς το νεόκοπο στην εξουσία κόμμα της Αριστεράς έκανε την κυβίστηση (κωλοτούμπα), συμβιβάστηκε, αφομοιώθηκε πολύ γρήγορα από τα γρανάζια του πελατειασμού και διέψευσε τις υποσχέσεις, ελπίδες που είχε πουλήσει στο λαό για να το ψηφίσουν.
Το 2019 απλώς μια πλειοψηφία του εκλογικού σώματος που κουρασμένη και απογοητευμένη από την αριστερή διαχείριση και οδηγημένη από ένα υπαρκτό αντιΣΥΡΙΖΑ μένος, εναπόθεσε στη ΝΔ του νεότερου Μητσοτάκη τις όποιες ελπίδες για επιστροφή σε κάποιου είδους «κανονικότητα», αλλά η διαχείριση της πανδημίας και των τελευταίων καταστροφικών πυρκαγιών, ίσως οδηγήσουν τον κ. Μητσοτάκη να έχει την τύχη του πατέρα του, ο οποίος ψηφίστηκε ως αντιΑνδρέας το 1989, αλλά σύντομα κατέρρευσε και ο Ανδρέας επανήλθε το 1993 θριαμβευτής.
Τα βιώματα και τα αιτήματα που έφεραν το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία τη δεκαετία του ’80 δεν είναι τα ίδια με αυτά του 2021, καθότι κάθε εποχή έχει τα δικά της προβλήματα, το δικό της σύστημα σκέψης, τις δικές της ιδιαίτερες συνθήκες.
Σήμερα βρισκόμαστε στην 4η βιομηχανική επανάσταση, με τις διαδικασίες παραγωγής να εξελίσσονται ταχύτατα, με τις νέες τεχνολογίες και τις ψηφιακές υπηρεσίες να εξαπλώνονται παντού, με την κλιματική αλλαγή παρούσα με τις καταστροφικές συνέπειες της, με τις ανισότητες μέσα στην κοινωνία μας να οξύνονται, με τις μορφές εργασίας συνεχώς να ελαστικοποιούνται, με το δίχτυ πρόνοιας και ασφάλειας να μην έχει τις κατάλληλες δικλείδες και να έχει ξεχειλώσει, και τον κορωνοϊό να παίζει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή μας.
Στη διαδρομή των λαών των παρατάξεων των ανθρώπων υπάρχουν οριακές στιγμές, υπάρχουν ορόσημα που αντέχουν στο χρόνο και έχουν διαχρονική φλόγα και αξία. Η Διακήρυξη της 3ης του Σεπτέμβρη για 47 χρόνια παραμένει διαχρονικά ένας διαρκής οδηγός μια παρακαταθήκη αξιών και αρχών με εμπνευστή τον λαϊκό ηγέτη και ιδρυτή τον Ανδρέα Παπανδρέου.
3η Σεπτέμβρη 2021, το ΚΙΝΗΜΑ ΑΛΛΑΓΗΣ ως μοναδικός συνεχιστής του ΠΑΣΟΚ, με την προγραμματική πολιτική του, με το «Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο» επανασυνδέεται με τις δυνάμεις της εργασίας, της επιστήμης, τους αγρότες, τους μικρομεσαίους, τη νεολαία, τα κοινωνικά κινήματα και με οδηγό και πυξίδα τη διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη, με τις απαραίτητες προσαρμογές στις σημερινές σύγχρονες συνθήκες προχωρά για τη «Νέα Αλλαγή» που έχει ανάγκη η χώρα μας.
ΠΑΣΟΚ: Κίνημα Αλλαγής - Δύναμη Ελπίδας.
* Ο Γιάννης Διονυσόπουλος είναι διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών, αν. Γραμματέας Τομέα Επιστημόνων Κινηματος Αλλαγής - ΠΑΣΟΚ, μέλος ΣτΑ Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδας.
