Πρωτοφανείς κακουχίες, πείνα και εξαθλίωση μετά τον μεγάλο λιμό του προηγούμενου χειμώνα. Πέθανε ο μεγάλος ποιητής του αιώνα. Πέθανε ο Κωστής Παλαμάς. Ο ογκόλιθος των ελληνικών γραμμάτων. Ο ποιητής ήταν υποψήφιος για το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 14 φορές (1926, 1927, 1928, 1929, 1930, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1936, 1937, 1938 και 1940).
Την επόμενη ημέρα, στις 28 Φεβρουαρίου, κάτι αλλόκοτο διαδραματίζεται στην πρωτεύουσα. Χιλιάδες κόσμου πλημμυρίζει από νωρίς τους δρόμους γύρω από το Α΄ νεκροταφείο για να αποτίσει το «ύστατο χαίρε» στον μεγάλο νεκρό, τον γέρο-Παλαμά. Ένα τεράστιο πλήθος, χωρίς φόβο, κατέβηκε στους δρόμους περήφανα μπροστά στα έκπληκτα μάτια των κατακτητών. Η κορυφαία αντιστασιακή εκδήλωση μέχρι τότε. Οι αρχές κατοχής, για να αποτρέψουν τη μετατροπή της τελετής της κηδείας σε πατριωτική εκδήλωση έστειλαν εκπροσώπους τους αλλά έδωσαν και εντολή να παραστεί και ο δοτός πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Λογοθετόπουλος.
Φυσικά δεν τα κατάφεραν. Ο πνευματικός κόσμος της χώρας ήταν σύσσωμος παρών, δίπλα στο φέρετρο του ποιητή. Μετά τη νεκρώσιμη ακολουθία στην οποία χοροστάτησε ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός, ξαφνικά χωρίς καμιά προαναγγελία, προβάλει μπροστά στο φέρετρο ο Άγγελος Σικελιανός, ακουμπάει το χέρι του πάνω του κι αρχίζει να απαγγέλει το συγκλονιστικό ποίημά του «Παλαμάς» που είχε γράψει λίγο νωρίτερα:
Ηχήστε οι σάλπιγγες… Καμπάνες βροντερές,
Δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ως πέρα…
Βόγκα παιάνα… Οι σημαίες οι φοβερές,
στης λευτεριάς ξεδιπλωθείτε στον αέρα…
Σ’ αυτό το φέρετρο ακουμπά η Ελλάδα! …..
Ένα σκηνικό αρχαίου θρήνου, ένας χορός αρχαίας τραγωδίας στήθηκε μπροστά στα μάτια του έκπληκτου και βωβού μέχρι τότε πλήθους. Κι ανάμεσα από τους συγκεντρωμένους ξεπετάγεται θαρραλέα απρόσκλητος κι αυτός, ο ποιητής Σωτήρης Σκίπης και απαγγέλει ένα θαυμάσιο, προφητικό, ποίημά του:
Θα σε κλάψουνε μια μέρα οι ίδιοι αυτοί
που μας σκοτώνουν έναν – έναν
σαν ξυπνήσουν απ’ τη μέθη τους
κι αντικρύσουν τι ερημιές
εσκορπίσανε στο διάβα τους
σ’ αναρίθμητες καρδιές…
κι έπεσες καθώς από σεισμό πέφτει μια μαρμάρινη κολώνα
κάποιου πανάρχαιου ναού, σαν τον Παρθενώνα,
ήρωα ποιητή του αιώνα.
Ακολούθησαν κι άλλες απαγγελίες από παριστάμενους ποιητές και τότε και πάλι ο Σικελιανός φωνάζει: «ελάτε οι νέοι, εσάς σκεπτόταν ο Παλαμάς όταν έγραφε»…
Αμέσως παραμερίστηκαν οι νεκροπομποί και το φέρετρο ανέβηκε στους ώμους της ελληνικής διανόησης. Σήκωσαν το φέρετρο και πήγαν στον χώρο της ταφής. Ένας Γερμανός χωροφύλακας, εκπρόσωπος των κατακτητών, ακούμπησε το στεφάνι με την κόκκινη κορδέλα του Χίτλερ πάνω στο φέρετρο του ποιητή κραυγάζοντας μεταξύ άλλων στη γερμανική γλώσσα και το «χάιλ Χίτλερ».
Η ακραία προσβολή στον νεκρό ποιητή αποκαταστάθηκε αμέσως. Ο Σικελιανός άρπαξε το στεφάνι και το πέταξε σβουριχτά έξω από τη μάντρα του νεκροταφείου. Ταυτόχρονα ο διανοούμενος ποιητής Γιώργος Κατσίμπαλης άρχισε να ψέλνει τον Εθνικό Ύμνο. Παρά την αμηχανία, όλο το συγκεντρωμένο πλήθος, αρχικά δειλά αλλά στη συνέχεια με έκδηλο πάθος ολοκλήρωσε με στεντόρεια φωνή τον «Ύμνο στην Ελευθερία».
Ο ποιητής τα κατάφερε. Με τον θάνατό του ξεσήκωσε τον Έλληνα που δεν δίστασε να κραυγάσει κατάμουτρα στον κατακτητή: «Ζήτω η Ελευθερία»!
