Η πειρατεία είναι μια πράξη ληστείας ή και εγκληματικής βίας από επιτιθέμενους από πλοία ή βάρκες ή ακόμα και από παράκτιες περιοχές σε άλλο πλοίο ή παράκτια περιοχή, συνήθως με στόχο την κλοπή του φορτίου του ή πολύτιμων αγαθών. Τα πρώτα τεκμηριωμένα περιστατικά πειρατείας ήταν τον 14ο αιώνα π.Χ., όταν οι «Λαοί της Θάλασσας», μια ομάδα επιδρομέων των ωκεανών, επιτέθηκαν στα πλοία των πολιτισμών του Αιγαίου και της Μεσογείου. Τα στενά περάσματα που οδηγούν τη ναυτιλία σε αναγκαστικές και προβλέψιμες διαδρομές έχουν δημιουργήσει εδώ και καιρό ευκαιρίες για πειρατεία και θαλάσσιες επιδρομές.

Ένας από τους πιο ξακουστούς Μανιάτες πειρατές που έδρασαν κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στη Μεσόγειο ήταν ο Νικολός Σάσσαρης. Έχει μείνει γνωστός στην ιστορία ως «μονόφθαλμος» ή «μονομάτης», επειδή έχασε το ένα του μάτι σε συμπλοκή έξω από την Άνδρο.

Ο Σάσσαρης ήταν από τη Μάνη. Το επίθετο του προέκυψε από τους δεσμούς της οικογένειάς του με την πόλη Σάσσαρι της Σαρδηνίας. Και στο τέλος του 18ου αιώνα, η διαβίωση στη Μάνη ήταν πολύ δύσκολη. Το έδαφος, άγονο, γεμάτο πέτρες δεν μπορούσε να θρέψει τους κατοίκους της. Πολλοί ασχολούνταν με το ψάρεμα, αλλά ούτε και τα ψάρια έφταναν να θρέψουν τον μεγάλο πληθυσμό των Μανιατών, που την περίοδο της τουρκοκρατίας έφτανε τις εβδομήντα χιλιάδες. Τότε και ο Νικολός Σάσσαρης, όπως και άλλοι Μανιάτες, αποφάσισε να γίνει πειρατής. Έστησε το ορμητήριό του στον Μέζαπο, στη χερσόνησο Τηγάνι, νότια της Αρεόπολης και λήστευε πλοία, ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους.

Από τον Μέζαπο και τους τριγύρω απόκρημνους γκρεμούς και σπηλιές έστειλε καρτέρι στα εμπορικά πλοία που περνούσαν ανοιχτά και είχαν προορισμό τη Μεθώνη και την Κορώνη. Σήκωνε την πειρατική σημαία και ξεκινούσε την επίθεση με το πλοίο του, την «Ζαργάνα». Αφού λεηλατούσε τα καράβια, στη συνέχεια τα ρυμουλκούσε και τα πήγαινε στο λιμάνι του Οιτύλου (το τότε ονομαζόμενο και «μικρό Αλγέρι») για να τα πουλήσει.

Η δράση του Σάσσαρη γινόταν κυρίως στα νερά της ανατολικής Μεσογείου. Τη λεία του όμως την έκρυβε στη Μάνη. Είχε εντοπίσει μια άγνωστη σπηλιά, στην οποία η προσέγγιση ήταν σχεδόν αδύνατη, αφού μόνο εκείνος γνώριζε την είσοδό της. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που μέχρι σήμερα, συντηρείται ο θρύλος με την άγνωστη τύχη του «θησαυρού» του.

Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο ξακουστός πειρατής διέθετε πύργο – κρησφύγετο, με ύψος 16 μέτρα. Στο εσωτερικό του υπήρχαν ειδικά κατασκευασμένα υπόγεια. Εκεί κρύβονταν οι σύντροφοί του, ενώ υπήρχαν και μυστικά μονοπάτια που οδηγούσαν μέχρι την ακτή. Ένα μέρος του πύργου καταστράφηκε όμως λόγω της βεντέτας του με τους Μαυρομιχαλαίους. Ο πύργος, είναι σήμερα κατεστραμμένος

Μετά το 1750, ο Νικολός Σάσσαρης είχε καταλάβει ένα γαλλικό πλοίο κοντά στη Μεθώνη και το κατεύθυνε προς τη Μάνη. Στη διαδρομή συναντήθηκε όμως με τον στόλο του Βενετού προβλεπτή. Μπροστά στον παντοδύναμο βενετικό στόλο εγκατέλειψε τη λεία του και τράπηκε σε φυγή. Πλησιάζοντας στη Μάνη, συναντήθηκε όμως με τουρκικό πλοίο και ακολούθησε σφοδρή συμπλοκή. Πολλοί από τους πειρατές του τραυματίστηκαν σοβαρά ή σκοτώθηκαν. Αυτή ήταν η τελευταία ναυμαχία του μονόφθαλμου πειρατή Νικολού Σάσσαρη, αφού κι εκείνος σκοτώθηκε. Το άψυχο σώμα του δεν μεταφέρθηκε ποτέ στη στεριά, ούτε κηδεύτηκε. Έμεινε για πάντα στη θάλασσα, όπως όρισε η μοίρα του.