Κυριακή, 27 Οκτωβρίου 2024 20:42

Από το ημερολόγιο του Εμμανουέλε Γκράτσι

Από το ημερολόγιο του Εμμανουέλε Γκράτσι

Του Γιάννη Α. Μπίρη

Ο Ιταλός διπλωμάτης Εμμανουέλε Γκράτσι είχε τοποθετηθεί το 1939 ως    πρέσβης στην Αθήνα. Ήταν αυτός που επέδωσε το τελεσίγραφο στον Έλληνα πρωθυπουργό Ιωάννη Μεταξά κατά τη κήρυξη του Ελληνοϊταλικού πολέμου στις 28 Οκτωβρίου 1940. Κατά τη διάρκεια της θητείας του στην Αθήνα προσπαθούσε διαρκώς να εξομαλύνει τις διαταραγμένες Ελληνοϊταλικές σχέσεις. Ακόμα και στις 27 Οκτωβρίου την παραμονή της κήρυξης του πολέμου, ο Γκράτσι έδωσε μεγάλη δεξίωση στην Ιταλική πρεσβεία διαβεβαιώνοντας τους πάντες για τις διαθέσεις του Ιταλού δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι.
Στις 15 Οκτωβρίου 1940, ο Μουσολίνι και οι στενότεροι σύμβουλοί του οριστικοποίησαν την απόφασή τους για επίθεση στην Ελλάδα. Στις 18 Οκτωβρίου ο Μουσολίνι σε επιστολή του προς τον Γερμανό σύμμαχό του Αδόλφο Χίτλερ του αναλύει τις σκέψεις του για τον πόλεμο που είχε ήδη ξεκινήσει και του ανακοινώνει την απόφαση για την εισβολή στην Ελλάδα:
«Φύρερ,
μετά από τη συνάντησή μας στις 4 Οκτωβρίου στο Brennero (στα σύνορα Ιταλίας – Αυστρίας), έχω συλλογιστεί πολύ πάνω σε κάποια από τα προβλήματα που ήταν αντικείμενο της ανάλυσής μας, και κατέληξα στα συμπεράσματα που είμαι υποχρεωμένος να Σας ανακοινώσω….
(κι αφού αναλύει τις θέσεις για τη Γαλλία, τις αφρικανικές αποικίες και τη Γιουγκοσλαβία, συνεχίζει: )
…….. Για την Ελλάδα είμαι αποφασισμένος να σπάσω τις αναβολές και πολύ γρήγορα. Η Ελλάδα είναι ένα σταθερό σημείο της αγγλικής ναυτικής στρατηγικής στη Μεσόγειο. Ο βασιλιάς Άγγλος, η πολιτική τάξη αγγλική, ο λαός ανώριμος, αλλά εκπαιδευμένος στο μίσος κατά της Ιταλίας. Η Ελλάδα έχει προχωρήσει στην επιστράτευση των δυνάμεών της, έχει θέσει από τον Μάιο στη διάθεση της Αγγλίας αεροπορικές και ναυτικές βάσεις, όπως φαίνεται από τα έγγραφα που είχε την ευγένεια να μου στείλει ο von Ribbentrop μετά την ανακάλυψη του Vitry la Charite. Αυτές τις τελευταίες ημέρες οι Άγγλοι αξιωματικοί έχουν αποκτήσει όλα τα στρατόπεδα της Ελλάδας. Με λίγα λόγια, η Ελλάδα είναι στη Μεσόγειο αυτό που ήταν η Νορβηγία στη Βόρεια Θάλασσα και δεν πρέπει να ξεφύγει από την ίδια μοίρα.»…….     
Αυτό που επιφύλασσε ο Μουσολίνι για την Ελλάδα ήταν ξεκάθαρο:
Η Νορβηγία είχε διακηρύξει ουδετερότητα κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αν και πολλοί πολιτικοί της χώρας διαφωνούσαν αφού η στρατηγική θέση της χώρας, στα ανατολικά της Βρετανίας και με ακτές στον Ατλαντικό, ήταν σημαντική. Η Γερμανία δεν σεβάστηκε την ουδετερότητά της. Στις 9 Απριλίου του 1940 η Νορβηγία δέχθηκε επίθεση από τις γερμανικές δυνάμεις με την «επιχείρηση Weserübung». Η Γερμανία επιτέθηκε αιφνιδιαστικά στο Όσλο, στο Νάρβικ και σε άλλες πόλεις. Παρόλο που η Νορβηγία δεν ήταν προετοιμασμένη για τη γερμανική αιφνιδιαστική επίθεση, κατάφερε να αντισταθεί για δύο μήνες. Ο νορβηγικός στρατός, παρά τη σφοδρή μάχη στο Νάρβικ, αναγκάστηκε να παραδοθεί στις 10 Ιουνίου 1940. Υπεύθυνη γι’ αυτό ήταν η Αγγλική πολιτική που απέσυρε την υποστήριξή της και στράφηκε να στηρίξει τη Γαλλία που είχε δεχθεί γερμανική επίθεση.
Για τον Μουσολίνι η Ελλάδα έπρεπε να έχει την ίδια μοίρα με τη Νορβηγία…
Τα πράγματα στο μέτωπο της Αλβανίας δεν πήγαιναν καλά για την Ιταλία. Μετά την ιταλική εισβολή στις 28 Οκτωβρίου 1940, η Ελλάδα, με βρετανική αεροπορική και υλική υποστήριξη, απέκρουσε την αρχική ιταλική επίθεση. Ο… ανώριμος ελληνικός λαός, όπως πίστευε ο Μουσολίνι, κατάφερε να τους καταδιώξει και να τους ρίξει στη θάλασσα. Για τον Ντούτσε, λίγες εβδομάδες αργότερα από την επιστολή προς τον Χίτλερ, έφταιγε ο Γκράτσι για τις άστοχες προβλέψεις και εκτιμήσεις του.
Στις 20 Νοεμβρίου 1940 ο Χίτλερ απάντησε στην επιστολή του Μουσολίνι επισημαίνοντας ότι η εκστρατεία της Ιταλίας, όπως είχε σχεδιαστεί από το ιταλικό επιτελείο, δεν θα πετύχαινε χωρίς τη γερμανική βοήθεια.
Στις 4 Νοεμβρίου 1940, τέσσερις ημέρες μετά την άφιξη των βρετανικών στρατευμάτων στην Κρήτη και τη Λήμνο, ο Χίτλερ είχε αποφασίσει ότι πρέπει να επέμβει. Ο κύριος φόβος του ήταν ότι τα βρετανικά αεροσκάφη, με έδρα την Ελλάδα, θα βομβάρδιζαν τα ρουμανικά κοιτάσματα πετρελαίου στο Πλοέστι, τα οποία ήταν μια από τις σημαντικότερες πηγές πετρελαίου της Γερμανίας.
*Όλα τα παραπάνω απορρέουν από το ημερολόγιο του Γκράτσι.