Σύμφωνα με Αμερικανό δικαστή, οι δασμοί δεν αποτελούν μέρος του νόμου περί κατάστασης έκτακτης ανάγκης.
Οι επιβαλλόμενοι δασμοί από την κυβέρνηση του Τράμπ στην Ευρώπη ανέδειξε ένα σημαντικό θέμα που αφορά και τις επιπτώσεις από τον οικονομικό αυτό πόλεμο αλλά και την ανατροπή στο εμπορικό σκηνικό μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης.
Η τακτική αυτή όμως δεν είναι άτρωτη καθώς εντός των ΗΠΑ αμφισβητείται η ίδια η νομιμότητα των εν λόγω δασμών.
Συγκεκριμένα, ένα ομοσπονδιακό εφετείο των ΗΠΑ εξέφρασε σκεπτικισμό ως προς το αν οι ειδικοί δασμοί που επέβαλε ο Τραμπ έχουν επαρκή νομική βάση.
Κατά την ακροαματική διαδικασία στην Ουάσινγκτον, οι δικαστές πίεσαν τον δικηγόρο της κυβέρνησης, να εξηγήσει πώς ο νόμος περί έκτακτης ανάγκης που εφάρμοσε ο Τραμπ δικαιολογεί τους δασμούς.
Ο δικηγόρος εξήγησε ότι ο νόμος επιτρέπει στον πρόεδρο να «ρυθμίζει» τις εισαγωγές σε περίπτωση κρίσης. «Στο νόμο δεν γίνεται καν αναφορά στους δασμούς», αντέτεινε ένας από τους δικαστές.
Ο δικηγόρος των εναγόντων, εξήγησε ότι εδώ και 200 χρόνια δεν έχει ερμηνευθεί ποτέ κανένας εμπορικός νόμος με τέτοιο τρόπο ώστε να παρέχει στον πρόεδρο τέτοια ανάλογη εξουσία.
Νόμος για κυρώσεις εναντίον εχθρών
Η κυβέρνηση επικαλείται συγκεκριμένα τον νόμο International Emergency Economic Powers Act (IEEPA) του 1977. Ο νόμος αυτός έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν για την επιβολή κυρώσεων σε εχθρούς των ΗΠΑ ή για το πάγωμα των περιουσιακών τους στοιχείων.
Ο Τραμπ είναι ο πρώτος πρόεδρος που τον χρησιμοποιεί για την επιβολή δασμών. Οι ενάγοντες – πέντε μικρές αμερικανικές επιχειρήσεις και δώδεκα πολιτείες υπό τη διοίκηση των Δημοκρατικών – υποστηρίζουν ότι το αμερικανικό σύνταγμα παρέχει στον Κογκρέσο και όχι στον πρόεδρο την αρμοδιότητα για τους δασμούς.
Ένα κατώτερο δικαστήριο τους δικαίωσε στις 28 Μαΐου και απεφάνθη ότι ο IEEPA δεν επιτρέπει την επιβολή δασμών για την καταπολέμηση μακροχρόνιων εμπορικών ελλειμμάτων.
Το ομοσπονδιακό εφετείο που είναι πλέον αρμόδιο αποτελείται από έντεκα δικαστές. Οκτώ από αυτούς διορίστηκαν από Δημοκρατικούς και τρεις από Ρεπουμπλικάνους προέδρους. Το δικαστήριο άφησε τους δασμούς σε ισχύ κατά τη διάρκεια της διαδικασίας έφεσης.
Ανεξάρτητα από την έκβαση της υπόθεσης, αναμένεται κάποια στιγμή να καταλήξει στο Ανώτατο Δικαστήριο. Τουλάχιστον επτά ακόμη αγωγές κατά της προσφυγής του Τραμπ στο IEEPA εκκρεμούν. Η τελική απόφαση δεν θα έχει επιπτώσεις στους δασμούς που επιβλήθηκαν βάσει πιο παραδοσιακών νόμων, όπως οι δασμοί στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Ιστορικό
Αξίζει να υπενθυμίσουμε εδώ για την ιστορία ότι τον Ιούνιο του 2018, η πρώτη αμερικανική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Τραμπ επέβαλε δασμούς ύψους 6,4 δισ. ευρώ (8 δισ. ευρώ με βάση τις ροές και τις αξίες του 2024) στις ευρωπαϊκές εξαγωγές χάλυβα και αλουμινίου.
Τον Ιανουάριο του 2020 ακολούθησαν πρόσθετοι δασμοί, οι οποίοι επηρέασαν ενωσιακές εξαγωγές ορισμένων παράγωγων προϊόντων χάλυβα και αλουμινίου ύψους περίπου 40 εκατ. ευρώ. Σε απάντηση, τον Ιούνιο του 2018, η ΕΕ θέσπισε αντίμετρα για τις εξαγωγές των ΗΠΑ στην ΕΕ ύψους 2,8 δισ. ευρώ (παρόμοια αντίδραση της ΕΕ ακολούθησε και μετά τη δεύτερη δέσμη δασμών των ΗΠΑ το 2020).
Τα υπολειπόμενα μέτρα εξισορρόπησης, που αφορούσαν εξαγωγές αξίας έως 3,6 δισ. ευρώ, είχαν προγραμματιστεί να τεθούν σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2021. Μετά από συζητήσεις με τις ΗΠΑ σχετικά με το σύστημα δασμολογικών ποσοστώσεων για τους ενωσιακούς εξαγωγείς, η ΕΕ ανέστειλε τα εν λόγω μέτρα έως τις 31 Μαρτίου 2025, ώστε να δοθεί στα μέρη περιθώριο για την εξεύρεση μιας πιο μακροπρόθεσμης λύσης.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2025, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και παραγώγων προϊόντων. Η Πρόεδρος της Κομισιόν φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε αμέσως ότι οι δασμοί αυτοί «κάνουν κακό στις επιχειρήσεις, και ακόμα περισσότερο κακό στους καταναλωτές» και ότι θα προκαλούσαν την αυστηρή και αναλογική αντίδραση της Ευρώπης.
Οι δασμοί των ΗΠΑ ύψους έως 25% ισχύουν για τον χάλυβα και το αλουμίνιο βιομηχανικής ποιότητας, για άλλα ημιτελή και τελικά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, καθώς και για τα παράγωγα εμπορικά τους προϊόντα (από μηχανολογικά μέρη έως βελόνες πλέξης) και αντιστοιχούν σε εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ ύψους έως 26 δισ. ευρώ.
Ο Μακρόν επικρίνει την ΕΕ για τη διαμάχη σχετικά με τους δασμούς: «Πρέπει να μας φοβούνται»
Σύμφωνα με δημοσιεύματα των ΜΜΕ, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν θεωρεί ότι η επιτευχθείσα συμφωνία για τους δασμούς μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ «δεν είναι το τέλος της ιστορίας».
Πρόκειται για ένα πρώτο βήμα σε μια διαπραγματευτική διαδικασία που θα συνεχιστεί, δήλωσε ο Μακρόν σύμφωνα με πληροφορίες διαφόρων μέσων ενημέρωσης κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του γαλλικού υπουργικού συμβουλίου.
Με αυτόν τον τρόπο, ο γάλλος πρόεδρος εξέφρασε για πρώτη φορά δημόσια τη θέση του, τρεις ημέρες μετά τη συμφωνία.
Σύμφωνα με τις αναφορές, ο πρόεδρος δήλωσε επίσης: «Για να είσαι ελεύθερος, πρέπει να είσαι φοβερός». Ωστόσο, κατά την εκτίμησή του, η ΕΕ δεν ήταν αρκετά φοβερή. Δεν θεωρεί ακόμη επαρκώς τον εαυτό της ως δύναμη.
Ταυτόχρονα, ο Μακρόν υπερασπίστηκε τη συμφωνία, επειδή προσφέρει βραχυπρόθεσμη ασφάλεια και προστατεύει τα γαλλικά και ευρωπαϊκά συμφέροντα. Σύμφωνα με τα ΜΜΕ, αναφέρθηκε στις δασμολογικές απαλλαγές για ορισμένους εξαγωγικούς κλάδους, όπως η αεροπορική βιομηχανία.
Η συμφωνία, στην οποία κατέληξαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν την Κυριακή στη Σκωτία, προβλέπει δασμούς 15% για τις περισσότερες εισαγωγές της ΕΕ στις ΗΠΑ. Πολλοί θεωρούν ότι πρόκειται για έναν άνισο συμβιβασμό.
